Η ελευθερία της διαδήλωσης έχει κάποιους χωροταξικούς περιορισμούς, που προβλέπονται από το Σύνταγμα. Αλλά αυτοί οι περιορισμοί είναι επίσης …περιορισμένοι.
Η ελευθερία του λόγου πρέπει να είναι απόλυτη. Κάθε πολίτης πρέπει να μπορεί χωρίς φόβο (και, έστω, με πάθος) να λέει την άποψή του, ανεξαρτήτως των επιπτώσεων που κάποιοι εικάζουν ότι ο λόγος μπορεί να έχει. Οι εικασίες περί επιπτώσεων που μπορεί να έχει ο λόγος είναι αβάσιμες. Κατ’ αρχάς κανείς δεν μπορεί να τις εκτιμήσει. Κατά δεύτερον αυτός είναι και ο σκοπός της εκφοράς του λόγου: να έχει επιπτώσεις· να αλλάξει τον τρόπο που σκέφτονται οι άνθρωποι· να διαμορφώσει νέες πολιτικές αντιλήψεις για τα πράγματα. Η λογοκρισία με πρόσχημα τις «επιπτώσεις» είναι εκ του πονηρού. Θέλει απλώς να προστατεύσει την κυρίαρχη άποψη από πιθανές αιρέσεις.
Το ότι ο λόγος πρέπει να είναι ελεύθερος δεν σημαίνει ότι καθένας μπορεί να τον εκφέρει όπου θέλει. Καθένας μπορεί να γράφει, αλλά αυτό δεν δίνει το δικαίωμα σε κάποιους να γράφουν με το σπρέι τους τοίχους άλλων. Οσο και σημαντική να είναι η ιδέα κάποιου, δεν μπορεί αυτός να μπουκάρει στο σπίτι τρίτου διότι «έχει κάτι να του πει».
Υπ’ αυτή την έννοια και η ελευθερία της διαδήλωσης έχει κάποιους χωροταξικούς περιορισμούς, που προβλέπονται από το Σύνταγμα. Σύμφωνα με το άρθρο 11 «οι υπαίθριες συναθροίσεις μπορούν να απαγορευτούν με αιτιολογημένη απόφαση της αστυνομικής αρχής, γενικά, αν εξαιτίας τους επίκειται σοβαρός κίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια, σε ορισμένη δε περιοχή, αν απειλείται σοβαρή διατάραξη της κοινωνικοοικονομικής ζωής, όπως ο νόμος ορίζει». Επί παραδείγματι, πολλά χρόνια τώρα απαγορεύεται (στην πράξη) να διαδηλώνει κάποιος στην Ηρώδου Αττικού. Στις πρόσφατες μεγάλες συγκεντρώσεις στο Σύνταγμα απαγορεύθηκε εμπράκτως η παρουσία διαδηλωτών στο τέλος της Βασιλίσσης Σοφίας, για να μην εμποδίζονται οι βουλευτές να προσέρχονται στο Kοινοβούλιο.
Αυτό γίνεται και στο εξωτερικό. Προ μηνών ο Τζορτζ Κλούνεϊ, ο γιος του Μάρτιλ Λούθερ Κινγκ κ. ά. συνελήφθησαν διότι διαδήλωσαν εντός απαγορευμένης ζώνης, δηλαδή σε απόσταση μικρότερη των πενήντα μέτρων από την πρεσβεία του Σουδάν.
Η απαγόρευση, όμως, που ανακοίνωσε ο γενικός αστυνομικός διευθυντής Αττικής έχει κάποια προβλήματα. Το πρώτο είναι ότι είναι σχεδόν καθολική για το κέντρο της Αθήνας. Το πνεύμα του Συντάγματος δεν είναι η απαγόρευση διαδηλώσεων παντού, αλλά να μπορεί να απαγορευτεί μία συνάθροιση σε συγκεκριμένο χώρο με αιτιολογημένη απόφαση της αστυνομικής αρχής. Το δεύτερο πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει η αιτιολογία. Οι λόγοι «δημόσιας ασφάλειας και μη διατάραξης της κοινωνικοοικονομικής ζωής της πρωτεύουσας» είναι τόσο γενικοί που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την απαγόρευση των διαδηλώσεων γενικώς και χωρίς τον χρονικό περιορισμό της 10ης μ. μ. που ανακοινώθηκε προχθές.
Το βασικότερο όμως πρόβλημα είναι ότι όλοι σχεδόν ανακουφίστηκαν από την απαγόρευση και πιθανώς να χειροκροτούσαν αν αυτή γινόταν μόνιμη. Ο πληθωρισμός των διαδηλώσεων στο κέντρο της Αθήνας και τα επεισόδια που πολλάκις ακολουθούν διέβρωσαν ένα δημοκρατικό δικαίωμα, μέχρι του σημείου να πανηγυρίσουν οι πολίτες μια πιθανή κατάργησή του.
Δυστυχώς έτσι πορεύεται η ελληνική κοινωνία. Από τη μία υπερβολή στην αντίθετή της. Ετσι τώρα όποιοι ανησυχήσουν θα ακούγονται σαν τον βοσκό του παραμυθιού που φώναζε «λύκος στα δικαιώματα».
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 10.10.2012