Αυτό που πρέπει να μας προβληματίσει δεν είναι η παρουσία «παγκόσμιου χωροφύλακα», αλλά η απουσία «παγκόσμιου δικαστή».
Αν υπήρχε Θεός κι άκουγε τις ικεσίες των ελλήνων δημοσιογράφων το ΝΑΤΟ δεν θα υπήρχε. Θα αναλαμβάναμε μόνοι μας την ασφάλεια των «Ολυμπιακών Αγώνων» (και το κόστος τους) και δεν θα είχαμε να φοβηθούμε κανένα. Αν επίσης άκουγε προσεκτικά τις προσευχές μας δεν θα υπήρχε ούτε Αλ Κάιντα -ή τουλάχιστον οι παράφρονες μουλάδες δεν θα σκεπτόταν καν να κάνουν κάτι στην Αθήνα. Επειδή όμως με προσευχές δεν γίνεται πολιτική κι επειδή υπάρχει και η Αλ Κάιντα και το ΝΑΤΟ καλά είναι να χρησιμοποιήσουμε τους δε ενάντια στους μεν.
Υπάρχει λοιπόν πρόβλημα στην εμπλοκή του ΝΑΤΟ στην ασφάλεια των «Ολυμπιακών Αγώνων»; Υπάρχει, αλλά αυτό είναι το συνολικότερο πρόβλημα αστυνόμευσης του παγκόσμιου χωριού.
Για να λύσουμε οποιοδήποτε πρόβλημα πρώτα πρέπει να το δούμε στις πραγματικές του διαστάσεις. Κατ’ αρχήν πρέπει να καταλάβουμε κάτι. Σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, όταν υπάρχουν παγκόσμιες απειλές ή εστίες αναταραχών που μπορεί να γίνουν παγκόσμιος πονοκέφαλος χρειάζεται παγκόσμια αντίδραση. Αν πριν ένα αιώνα κάποιες παραστρατιωτικές ομάδες εκπαιδευόταν στο Αφγανιστάν, αυτό αφορούσε το Πακιστάν και δυο-τρεις όμορες χώρες. Τα τελευταία χρόνια καταλάβαμε (μετά από πολύ αίμα) ότι αν κάποιοι μαθαίνουν πώς να πιλοτάρουν αεροπλάνα ή να παγιδεύουν αυτοκίνητα με εκρηκτικά στο Αφγανιστάν, αυτό αφορά άμεσα και τη Νέα Υόρκη, και τη Μαδρίτη και το Μπαλί, το Μαρόκο, τη Βαγδάτη, τη Μόσχα, όλους μας.
Αρα λοιπόν μας αφορά όλους τα τεκταινόμενα στο Αφγανιστάν, στο Πακιστάν και σε οποιαδήποτε άλλη γωνιά της γης. Ακόμη και με όρους μετανάστευσης. Αν για παράδειγμα ο δικτάτορας του Πακιστάν καταπιέζει τους υπηκόους του, αργά ή γρήγορα κάποιοι χιλιάδες αυτών θα φτάσουν με πλοιάρια στα δικά μας παράλια. Τα προβλήματα σε κάποια γωνιά της υφηλίου παγκοσμιοποιούνται πλέον με τρομαχτική ταχύτητα.
Εκ των πραγμάτων, λοιπόν, χρειάζεται ένας παγκόσμιος μηχανισμός ασφάλειας. Χρειάζεται «παγκόσμιος χωροφύλακας» κι αυτός δεν μπορεί παρά να είναι το ΝΑΤΟ με την μεγάλη συμβολή των ΗΠΑ. Αυτό έγινε εμφανές πολλές φορές στο παρελθόν. Τους Αμερικανούς κάλεσαν οι Αραβες για να απελευθερώσει το Κουβέιτ το 1990 (παρά την ελληνική μυθολογία τότε συμμετείχαν με στρατεύματα όλες οι Αραβικές χώρες), τους Αμερικανούς ευχαριστήσαμε για την αποτροπή της ελληνοτουρκικής σύρραξης εξαιτίας των Ιμίων, τους Αμερικανούς κάλεσαν οι Ευρωπαίοι για να ξεμπερδέψουν το κουβάρι της Γιουγκοσλαβίας, αμερικανική σημαία ορθώνει η Ταϊβάν κάθε φορά που η Κίνα απειλεί την ανεξαρτησία της, τους Αμερικανούς βάζουν μπροστά οι Νοτιοκορεάτες και Ιάπωνες, τους Αμερικανούς φώναξε και η Ινδία στην τελευταία κρίση με το Πακιστάν. Ακόμη και ο ΟΗΕ από τους Αμερικανούς ζήτησε να παρέμβουν στρατιωτικά στην ανθρωπιστική κρίση της Σομαλίας.
Το πρόβλημα λοιπόν δεν είναι η ύπαρξη «παγκόσμιου χωροφύλακα». Καλά κάνει και υπάρχει κι αν δεν υπήρχε έπρεπε να τον εφεύρουμε. Το θέμα είναι ο δημοκρατικός έλεγχός του. Κι εδώ έγκειται η αποτυχία της παγκόσμιας πολιτικής που δεν μπόρεσε να ακολουθήσει την ροή της παγκοσμιοποίησης. Τα προβλήματα παγκοσμιοποιήθηκαν (αναγκαστικά και οι πρόχειρες λύσεις με τον «χωροφύλακα-ΝΑΤΟ ή ΗΠΑ», αλλά δεν παγκοσμιοποιήθηκε η δικαιοσύνη. Αυτό που πρέπει να μας προβληματίσει, λοιπόν, δεν είναι η παρουσία «παγκόσμιου χωροφύλακα», αλλά η απουσία «παγκόσμιου δικαστή».
Το θέμα δεν είναι ότι το ΝΑΤΟ αναλαμβάνει αποστολές σε διάφορα «καυτά μέρη του πλανήτη» -ποιος άλλος θα μπορούσε άραγε; Οι κυανόκρανοι;- αλλά το γεγονός ότι οι ΗΠΑ του κ. Μπους σαμποτάρουν τον πρώτο θεσμό διεθνούς δικαίου που υπάρχει, το Παγκόσμιο Δικαστήριο της Χάγης. Πρέπει να ξεφύγουμε από την ανόητη κριτική για το ΝΑΤΟ και να ζητήσουμε παγκόσμιους θεσμούς δικαίου (αναδιαρθρωμένο Συμβούλιο Ασφαλείας, λειτουργικό Παγκόσμιο Δικαστήριο κ.λ.π.). Δύσκολο; Πολύ. Όμως, άλλος δρόμος δεν υπάρχει, αφού το ρολόι της ιστορίας δεν γυρίζει πίσω. Σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον απαιτούνται και παγκόσμιες λύσεις των προβλημάτων…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 18.3.2004
