Δεν υπάρχει κανείς κίνδυνος από την ελευθερία ίδρυσης μη κερδοσκοπικών ΑΕΙ. Δεν υπάρχει καν κίνδυνος από την ύπαρξη ιδιωτικών πανεπιστημίων. Ο μόνος κίνδυνος είναι η πλήρης απαξίωση των δημόσιων ΑΕΙ.
Ο μεγάλος κυνικός Γκορ Βιντάλ είχε πει κάποτε ότι «δεν αρκεί να επιτύχω εγώ, πρέπει και να αποτύχουν οι άλλοι». Στην Ελλάδα δεν ισχύει καν αυτό. Δεν μας νοιάζει να επιτύχουμε εμείς, αρκεί να αποτύχουν οι άλλοι. Το παραπάνω είναι εμφανές στον διάλογο που γίνεται για την Ανώτατη Παιδεία, διάλογος ο οποίος περιστρέφεται για μια ακόμη φορά, στα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Αυτά δεν υπάρχουν και δεν ξέρουμε αν ποτέ υπάρξουν. Ετσι κι αλλιώς ακόμη και στην «καπιταλμανή» Αμερική τα κερδοσκοπικά ΑΕΙ είναι ελάχιστα. Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι οι έχοντες σκοπό το κέρδος ψάχνουν καλύτερες αγορές για να τοποθετήσουν τα κεφάλαιά τους. Δεν επενδύουν στην Ανώτατη Παιδεία.
Το πρόβλημα όμως σήμερα στη χώρα είναι ότι αντί να κοιτάμε τα χάλια των δικών μας δημόσιων πανεπιστημίων, ανησυχούμε για τα «χάλια» που μπορεί να έχουν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Αντί να ψάχνουμε τρόπους να βελτιωθούν τα δημόσια, ανησυχούμε μην τυχόν και δεν είναι καλά τα ιδιωτικά.
Κατ’ αρχήν πρέπει να διασαφηνίσουμε ότι κανένα από τα κόμματα της Βουλής δεν μιλάεει σήμερα για «ιδιωτικά πανεπιστήμια». Ούτε καν η Ν.Δ., και φυσικά ούτε το ΠΑΣΟΚ. Και οι δύο παρατάξεις μιλούν για αναθεώρηση του άρθρου 16 έτσι ώστε να επιτραπεί η λειτουργία των «μη-κρατικών, μη-κερδοσκοπικών ΑΕΙ». Η διασαφήνιση υπέρ των «μη-κερδοσκοπικών» δεν έχει να κάνει με πιθανή εισβολή «κερδοσκόπων», αλλά με την ποινικοποίηση της έννοιας «κέρδος». Αυτό στην κοινή αντίληψη θεωρείται «μιαρό» και φυσικά ουδείς από τους πολιτικούς δεν θα επιτρέψει να αποκτήσει σχέση με τα ιερά και όσια της Παιδείας.
Η γοερή συζήτηση για την αναθεώρηση του άρθρου 16 γίνεται για ένα πουκάμισο αδειανό. Είναι προφανές ότι όσοι φορείς της εκπαίδευσης στρέφουν τα πυρά τους προς τα εκεί, δεν το κάνουν λόγω άγνοιας.
Δεν μπορεί, δηλαδή η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού (ΠΟΣΔΕΠ) να μη γνωρίζει τη διεθνή εμπειρία στον χώρο της. Ισως η αντίθεσή τους να οφείλεται σε ιδεολογικές αγκυλώσεις.
Από την άλλη όμως είναι και βολική: Μεταθέτοντας τη συζήτηση στον μπαμπούλα των ανύπαρκτων ιδιωτικών ΑΕΙ ξεχνιούνται τα προβλήματα των δημόσιων. Τα «ιδιωτικά πανεπιστήμια» λειτουργούν όπως ο κομμουνιστικός κίνδυνος στις δικτατορίες της Δύσης. Ενα πρόσχημα για να διατηρηθεί η εξουσία και τα προνόμια κάποιων σε μια κατάσταση που σαπίζει.
Δεν υπάρχει κανείς κίνδυνος από την ελευθερία ίδρυσης μη κερδοσκοπικών ΑΕΙ. Δεν υπάρχει καν κίνδυνος από την ύπαρξη ιδιωτικών πανεπιστημίων. Ο μόνος κίνδυνος είναι η πλήρης απαξίωση των δημόσιων ΑΕΙ, η οποία επίκειται αν κρίνουμε από σημερινό το τέλμα.
Γι’ αυτό, όσοι αγαπούν πραγματικά την Παιδεία πρέπει να ξιφουλκήσουν υπέρ της αναβάθμισης των δημόσιων ΑΕΙ, αντί να πολεμούν τους ανεμόμυλους των ιδιωτικών. Ολα τα άλλα είναι εκ του πονηρού κάποιων, οι οποίοι συνετέλεσαν τα μάλα για να φτάσουν τα πανεπιστήμιά μας στα σημερινά χάλια.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 28.10.2006