Το ποσοστό που συγκέντρωσε το ΠΑΣΟΚ είναι ψήφος προσμονής για το νέο που διακηρύσσει ότι θέλει να χτίσει ο κ. Γιώργος Παπανδρέου. Απέχει μόλις μία ποσοστιαία μονάδα από την βαριά ήττα.
Με τον (παλιό ακανθωτό) ήλιο τα βάζουν, με το (νέο μεταμοντέρνο) ήλιο τα βγάζουν, τι έχουν τα έρμα και ψοφάνε; Ο λόγος φυσικά για το ΠΑΣΟΚ την επόμενη μέρα της ήττας του, ή καλύτερα της μεγάλης νίκης που επέτυχε ο βασικός του αντίπαλος. Εντάξει! Δεν πήγε πολύ άσχημα το ΠΑΣΟΚ. Απλώς πήγε εξαιρετικά καλά η Νέα Δημοκρατία. Το ποσοστό που συγκέντρωσε η δεύτερη έχει να κάνει με τις προσδοκίες του ελληνικού λαού από την κυβέρνηση. Το 34% που πήρε το ΠΑΣΟΚ εμπεριέχει ένα βασικό μήνυμα για τον αρχηγό του κόμματός του: είναι οριακή ψήφος προσμονής για το νέο που διακηρύσσει ότι θέλει να χτίσει ο κ. Γιώργος Παπανδρέου. Απέχει μόλις μία ποσοστιαία μονάδα από την βαριά ήττα, από το όριο του 32,9% που έθεσε με νόημα ο κ. Θόδωρος Πάγκαλος. Δείχνει ότι ναι μεν ο λαός προσδοκεί το νέο, αλλά θέτει και όρους.
Η ανανέωση δεν μπορεί να είναι κενή περιεχομένου, δεν αποζητά το νέο για χάρη του νέου και μόνο. Η πολιτική δεν είναι απλώς μια υπόθεση διαδοχικών εκπλήξεων κι εμπλουτισμού της σκηνής με νέα πρόσωπα. Καλή και γλυκιά η κ. Μαίρη Ματσούκα, αλλά δεν μπορεί να είναι επικεφαλής του ψηφοδελτίου για μια ευρωβουλή που θα συζητήσει το Σύνταγμα, την τουρκική ένταξη κ.λ.π. Ανανεωμένο μεν το ψηφοδέλτιο του ΠΑΣΟΚ, αλλά καλά θα ήταν να υπήρχαν περισσότεροι που να γνωρίζουν σε βάθος τα θέματα.
Ο ελληνικός λαός διαισθάνεται ότι τα προβλήματα έχουν διογκωθεί. Σπρώχνουν τον τόπο σε οριακό σημείο. Καταλαβαίνει ότι το παλιό μοντέλο ψυχορραγεί και ζητά νέα θεώρηση του κόσμου που θα παράγει νέες λύσεις. Σ’ αυτό το κομμάτι ο κ. Παπανδρέου ικανοποιεί. Ενσαρκώνει τις προσδοκίες για το καινούργιο. Ο ελληνικός λαός όμως καταλαβαίνει επίσης ότι σ’ αυτή τη συγκυρία τα προβλήματα πρέπει να ανατεθούν σε στιβαρά χέρια. Δεν μπορεί να εμπιστευτεί σε μια ηγετική ομάδα που δείχνει να αντιλαμβάνεται την πολιτική διαδικασία σαν σχολική εκδρομή. Καλά είναι τα «νέα και όμορφα», που ευαγγελίζεται ο κ. Παπανδρέου, αλλά χρειάζονται εμβάθυνση. Κι αυτό το βάθος είναι που λείπει από το (μέχρι τώρα) νέο ΠΑΣΟΚ.
Ιστορικά, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης είχε πάντα κάποια ιδεολογική πρόταση. Καλή ή κακή. Από τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της ελληνικής κοινωνίας (που συμπυκνώθηκε στο σύνθημα της «Αλλαγής»), μέχρι τον εξευρωπαϊσμό της που βαφτίστηκε «εκσυγχρονισμός». Σήμερα το ΠΑΣΟΚ, πέρα από το εσωστρεφές «Γιώργο, άλλαξε τα όλα», μοιάζει να μην έχει πρόταση. Καλή κι άγια είναι η ηλεκτρονική δημοκρατία που προωθεί ο κ. Παπανδρέου, αλλά δεν παύει να παραμένει το μέσο για την επίτευξη κάποιου σκοπού. Και τον σκοπό ακόμη δεν τον μάθαμε. Το ΠΑΣΟΚ τρεις μήνες τώρα δεν παράγει πολιτική. Ασχολείται με τα του οίκου του.
Σήμερα στο ΠΑΣΟΚ κυριαρχούν δύο τάσεις. Μία αρκετά νεφελώδης που επαγγέλλεται το «νέο», και μια πολύ συγκεκριμένη που προωθεί το «παλιό». Ο κομματικός μηχανισμός του ΠΑΣΟΚ έχει πολύ ξεκάθαρους στόχους: επανακατάληψη της εξουσίας. Το πρόβλημα για τη χώρα είναι ότι όσο το νέο παραμένει νεφελώδες τόσο το παλιό θα παίρνει το πάνω χέρι. Ήδη την Κυριακή το βράδυ ακούστηκαν φωνές στα τηλεοπτικά πάνελ για επιστροφή στις παλιές, καλές και βαθιά λαϊκιστικές μέρες. Το τελευταίο μπορεί μεν να οδηγήσει σε μια πύρρειο ανάταση του κομματικού μηχανισμού -μπορεί στις επόμενες εκλογές να ασχοληθούν τα στελέχη του σοβαρά με την αναμέτρηση- θα είναι εξαιρετικά επιβλαβές για την χώρα η οποία χρειάζεται ένα μίνιμουμ πολιτικής συναίνεσης για να ξεπεράσει τις δομικές πλέον αδυναμίες της.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 15.6.2004
