Τι μάθαμε λοιπόν από την άνοδο και πτώση των χάρτινων δισεκατομμυριούχων; Ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται κι όχι πάντοτε ως φάρσα. Οι χρηματιστηριακοί πυρετοί ήρθαν, έρχονται και θα ξανάρθουν.
Μερικοί αριθμοί: μεταξύ Ιανουαρίου του 2000 και Μαρτίου του 2001, ένα τρισεκατομμύριο δολάρια εξαφανίστηκαν. Αυτό σημαίνει ότι οι συνολικές απώλειες όσων επένδυσαν σε εταιρίες Internet έφτασαν στο δεκαπλάσιο του ελληνικού Ακαθάριστου Προϊόντος, ήτοι 400 τρισεκατομμύρια δραχμές. Οι επενδυτές υψηλού κινδύνου χρηματοδότησαν το 1995 (όταν ξεκίνησε ο πυρετός του εικονικού χρυσού) 500 εταιρίες, τον επόμενο χρόνο 2.000 εταιρίες και πέρυσι 5.300 εταιρίες. Οποιοσδήποτε είχε κάποια προϋπηρεσία σε υπολογιστές και εμφάνιζε κάποια ιδέα, είχε άμεση πρόσβαση σε τεράστια κεφάλαια. Κανείς δεν εξέταζε αν η ιδέα ήταν καλή ή κακή, αν υπήρχε αγορά, πότε θα δημιουργούνταν κέρδη. Αρκούσε η επίκληση του διαδικτύου και τα κέρδη ερχόταν από το φούσκωμα της μετοχής. Κάθε εταιρία που είχε ένα υπολογιστικό σύστημα και πουλούσε αεροπορικά εισιτήρια μέσω του Internet είχε φτάσει να αξίζει στο χρηματιστήριο περισσότερο από το σύνολο των αεροπορικών εταιριών, που – στο κάτω-κάτω της γραφής – είχαν στην ιδιοκτησία τους ολόκληρο τον αεροπορικό στόλο των ΗΠΑ.
Τι μάθαμε λοιπόν από την άνοδο και πτώση των χάρτινων δισεκατομμυριούχων; Ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται κι όχι πάντοτε ως φάρσα. Οι χρηματιστηριακοί πυρετοί ήρθαν, έρχονται και θα ξανάρθουν. Η αύξηση της παραγωγικότητας που έφερε ολόκληρο τον 20ο αιώνα η τεχνολογία δημιούργησε μεγάλα κεφαλαιουχικά αποθέματα τα οποία κάπου πρέπει να επενδυθούν. Η εξαιρετικά ανταγωνιστική αγορά δημιουργεί ανάγκες βραχυπρόθεσμων αποδόσεων. Αποτέλεσμα; Κανένα στέλεχος επιχείρησης που διαχειρίζεται κεφάλαια δεν μπορεί να μένει επί μακρόν έξω από το χορό ενός χρηματιστηριακού πυρετού. Οι μέτοχοι και ο ανταγωνισμός θα τους σπρώξουν να ψάξουν το βραχυπρόθεσμο κέρδος έναντι των μακροπρόθεσμων συντηρητικών αποδόσεων. Ο επόμενος πυρετός είναι μπροστά μας…
Δημοσιεύτηκε στο ένθετο «New Millennium» της εφημερίδας «Tύπος της Kυριακής» στις 29.7.2001
