Το μέλλον της Προανακριτικής

Δεν είναι η πρώτη φορά που βυθιζόμαστε σε άρθρα επιφανών καθηγητών για το δέον γενέσθαι στο Κοινοβούλιο. Ηταν άραγε «ομοιόμορφα» τα «ανομοιόχρωμα» ψηφοδέλτια για την εκλογή του Χρήστου Σαρτζετάκη το 1986; Ηταν πρέπον να κλείσει αιφνιδιαστικώς η Βουλή στις 7 Μαΐου 2009 για να παραγραφούν κάποια αδικήματα υπουργών; Σε όλες τις περιπτώσεις επικράτησε το δίκαιο του ισχυρού. Η κοινοβουλευτική πλειοψηφία αποφάσισε το «σωστό».

Τώρα το ζέον θέμα είναι η fast track παραπομπή του κ. Χρήστου Τριαντόπουλου στη Δικαιοσύνη, χωρίς να τηρηθεί το πνεύμα του Συντάγματος που προβλέπει εξέταση από την προανακριτική επιτροπή. Ο κ. Νίκος Αλιβιζάτος το πρότεινε, η Νέα Δημοκρατία το υιοθέτησε, αλλά οι υπόλοιποι συνταγματολόγοι έχουν σοβαρά νομικά επιχειρήματα εναντίον.

Εχει κανείς την αυταπάτη ότι η ιστορία δεν θα επαναληφθεί; Στην Προανακριτική θα δούμε (ίσως σε μεγαγραφία) ό,τι έγινε με την Εξεταστική για τα Τέμπη. Τι ήταν αυτό που εξαγρίωσε τους πολίτες πριν από ένα χρόνο και ο πρωθυπουργός είπε ότι «δεν ήταν η καλύτερη στιγμή του Κοινοβουλίου» (Alpha, 29.1.2025); Η κοινοβουλευτική πλειοψηφία αποφάσισε fast track κλείσιμο των εργασιών, παρά το γεγονός ότι η αντιπολίτευση ζητούσε την εξέταση επιπλέον μαρτύρων, συμπεριλαμβανομένου του κ. Τριαντόπουλου. Στην Προανακριτική η ίδια πλειοψηφία συρρικνώνει έτι περαιτέρω τον κατάλογο των μαρτύρων· για την ακρίβεια, τον μηδενίζει.

Η διαφορά τώρα είναι ότι θα ακολουθήσει και η διαδικασία της δικαστικής εξέτασης, ενώ η Εξεταστική ήταν «ψεκάστε, σκουπίστε, τελειώσατε». Το πρόβλημα όμως παραμένει. Η πλειοψηφία –που δεν χαίρει πλέον μεγάλης εμπιστοσύνης– αποφασίζει δίχως να λαμβάνει υπόψη της τις θεμιτές ή αθέμιτες ενστάσεις της μειοψηφίας, τις αντιρρήσεις της πλειονότητας των συνταγματολόγων.

Το πρόβλημα είναι ότι τσάμπα γράφουν τόσοι συνταγματολόγοι. Οι βουλευτές δεν πράττουν όπως ορίζει το Σύνταγμα, με απεριόριστο δικαίωμα λόγου και ψήφου, αλλά λειτουργούν σαν στρατιωτάκια του κόμματος.

Υπάρχουν απεριόριστα δικαιώματα της πλειοψηφίας και ισχνότατα της μειοψηφίας. Εχουμε δηλαδή έλλειψη θεσμικών αντιβάρων. Αυτό, ούτε το σκεπτόμαστε ούτε υπάρχει πίεση να αλλάξει. Και εντάξει! Τώρα συζητάμε για τη λειτουργία μιας επιτροπής, αλλά δεν είναι πάντα έτσι. Η Ελλάδα είχε μια προθανάτια εμπειρία το 2015. Οδηγηθήκαμε σε ένα δημοψήφισμα που θα εκτροχίαζε τη χώρα και τελικώς το μόνο αντίβαρο που λειτούργησε –και μας έσωσε– ήταν η βούληση του πρωθυπουργού, του… ιδίου που είχε αποφασίσει το δημοψήφισμα. Είμαστε σίγουροι ότι υπό άλλες συνθήκες θα έχουμε και στο μέλλον τέτοια kolotoumpa;