Τα ηθικά μας διλήμματα

Δεν χρειάζονται πολλά για να γυρίσει το μάτι ενός ανθρώπου. Συνήθως αρκεί ένα σοκ, σαν αυτό που έζησαν οι Ισραηλινοί την 7η Οκτωβρίου 2023, όταν είδαν σε ζωντανή μετάδοση αφιονισμένους νέους να μπαίνουν σε πόλεις και κιμπούτς, να σκοτώνουν αδιακρίτως αμάχους και –ακόμη πιο φρικιαστικό– να σέρνουν γυναίκες και παιδιά στην αιχμαλωσία.

Είναι λοιπόν κατανοητό, αλλά όχι δικαιολογημένο, που νέοι από το Ισραήλ ντυμένοι στο χακί πρώτα πυροβολούν στη Γάζα και μετά ρωτούν από πού είναι ο νεκρός. Αυτό δεν είναι σχήμα λόγου. Τον Δεκέμβριο του 2023. ο αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων του Ισραήλ Ερζί Χαλεβί παραδέχθηκε τη δολοφονία τριών Ισραηλινών από φίλια πυρά. «Οι τρεις όμηροι έκαναν τα πάντα για να τους αναγνωρίσουμε. Ηταν χωρίς πουκάμισο ώστε να μη θεωρήσουμε ότι είχαν ζωσμένα εκρηκτικά στο σώμα τους. Κρατούσαν λευκό ύφασμα-σημαία για να καταλάβουμε ότι παραδίδονται». Πόσες ακόμη τέτοιες ιστορίες έχουν γραφτεί στα χαλάσματα της Γάζας; Ισως μη μάθουμε ποτέ, διότι ο IDF δολοφονεί εν ψυχρώ δημοσιογράφους, όπως έκανε προχθές με τον Ανας αλ Σαρίφ του Al Jazeera.

Από την άλλη πλευρά του συρματοπλέγματος, οι Παλαιστινίοι βλέπουν από τα γεννοφάσκια εποίκους –πολλοί μετακόμισαν εκεί από τις στέπες της Ρωσίας– να γκρεμίζουν τα σπίτια τους, να ξεριζώνουν τις ελιές τους, να τους κλέβουν το βιός και την ελπίδα. «Δεν έχουμε δικαιώματα. Μπαίνουν στα σπίτια μας όποτε θέλουν, μας σταματούν για να μας ελέγξουν, μας πυροβολούν όταν προβάλλουμε αντίσταση», λέει ο βραβευμένος με Οσκαρ σκηνοθέτης Xαμντάν Μπαλάντ («Καθημερινή», 10.8.2025).

Ούτε γι’ αυτούς χρειάζονται πολλά για να γυρίσει το μάτι τους. Είναι κατανοητό, αλλά όχι δικαιολογημένο, ότι με την πρώτη ευκαιρία θα πάρουν τα όπλα για να πυροβολήσουν όποιον φοράει κιπά, ακόμη κι εκείνους που αγωνίζονται για τα δικαιώματά τους. Αυτό έκαναν την 7η Οκτωβρίου, δολοφονώντας αδιακρίτως στα κιμπούτς και στο μουσικό φεστιβάλ «Supernova».

Σε αυτήν την αλληλουχία αλληλοτροφοδοτούμενων ενεργειών πρέπει να προσθέσουμε την ιστορία και τις μυθολογίες των δύο λαών συν τις φιλοδοξίες διεφθαρμένων ηγεσιών, που τροφοδοτούν το μίσος είτε για να κλέψουν τη διεθνή βοήθεια είτε για να μην καθυστερήσουν εκκρεμείς δίκες για διαφθορά.

Δεν θα κλείσουμε με ηθικοπλαστικά κηρύγματα. Είναι σημαντικά, αλλά έχουν διαρκώς μικρότερη απήχηση. Απλώς πρέπει να σημειώσουμε πόσο τυχεροί είμαστε εμείς στη Δύση, που τα ηθικά μας διλήμματα γεννιούνται στην πολυθρόνα μας και όχι δίπλα σε έναν νεκρό πατέρα, γιο, αδελφό ή στα χαλάσματα του σπιτιού μας. Είναι κάτι που δεν πρέπει να ξεχάσουμε και προπαντός να χάσουμε…