Ολα τα ‘χαμε, οι ρηγματώσεις σε χωριά μας έλειπαν. Βλέπουμε στην περιοχή Βούτες του Ηρακλείου Κρήτης ρωγμές σε σπίτια και δρόμους. Οπότε, μετά τις πλημμύρες που ζήσαμε, τις πυρκαγιές που αναμένουμε και τους σεισμούς που φοβόμαστε πρέπει να ανησυχούμε και για το φαινόμενο που επεσήμανε ο καθηγητής Ευθύμιος Λέκκας: «Εχουμε πάρα πολλά κατολισθητικά φαινόμενα στον ελλαδικό χώρο», ένα φαινόμενο που είναι «δυναμικό και εξελισσόμενο» (27.4.2025).
Πάει, λοιπόν; Χάλασε ο κόσμος; Οχι ακριβώς. Οπως επεσήμανε ο κ. Λέκκας, το ζήτημα είναι πού αναπτύσσονται αυτά τα φαινόμενα. «Οταν αναπτύσσονται σε περιοχές που δεν έχουν ανθρώπινες δραστηριότητες, πρόκειται για μια φυσική διεργασία την οποία παρακολουθούμε και την αφήνουμε να εξελιχθεί. Οταν αυτά τα φαινόμενα εξελίσσονται μέσα σε αστικούς χώρους και χώρους ιδιαίτερης σημασίας, τότε αρχίζουμε κι εμείς να ασχολούμαστε μαζί τους».
Η πρώτη παράμετρος που πρέπει να συνυπολογίσουμε είναι η επέκταση των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων στον χώρο. Ρηγματώσεις, πλημμύρες συνέβαιναν πάντα, αλλά σε μέρη που δεν ένοιαζαν κανέναν. Τώρα, παντού υπάρχει κάποιος οικισμός, μερικά εξοχικά, αγροκτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις και μελίσσια και ανεμογεννήτριες στα κορφοβούνια. Αν εξαιρέσουμε τις πυρκαγιές που πληθαίνουν λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου, η γεωλογία δεν αλλάζει ούτε ο αριθμός των φαινομένων. Απλώς, τώρα μας επηρεάζουν πιο πολύ.
Η δεύτερη παράμετρος που πρέπει να λάβουμε υπόψη είναι το σύστημα πληροφόρησης. Οι Αμερικανοί έχουν μια παιγνιώδη παροιμία: «Κάνει θόρυβο ένα δένδρο που πέφτει στο δάσος, όταν δεν υπάρχει κανείς να το ακούσει;». Μια μεγάλη ρηγμάτωση στην κορυφή του Ψηλορείτη δεν κάνει «θόρυβο», επειδή δεν υπάρχει κανείς εκεί να «την ακούσει». Μια μικρή ρηγμάτωση στις Βούτες γίνεται πρώτο θέμα στα κανάλια. Στην εποχή δε των κοινωνικών δικτύων, όταν όλοι έχουμε μια κάμερα στα χέρια, οποιοδήποτε φαινόμενο –μικρό ή μεγάλο– έχει ελπίδες να μπουκάρει στον δημόσιο διάλογο, αφού μπορεί να γίνει viral. Ετσι μαθαίνουμε ακόμη και για μικρές πλημμύρες στο Μπουτάν επειδή κάποιος με ένα κινητό έκανε μια καλή λήψη του φαινομένου. Υπάρχει ένα βίντεο στο μετρό Θεσσαλονίκης που έγινε θέμα επειδή έχει μέσα σε λίγες ημέρες 500.000 θεάσεις και όλοι προσπαθούν να βρούνε τι ακριβώς δείχνει και γιατί έγινε viral.
Το μόνο που έχουμε σίγουρο προς στιγμήν είναι ότι θα δημιουργηθούν ώρες τηλεοπτικών συζητήσεων και αναρίθμητες εκ του μακρόθεν διαγνώσεις στο μυστήριο που διατύπωσε ο κ. Λέκκας, αν δηλαδή «είναι μια απλή εδαφική διάρρηξη, εάν είναι μια περιστροφική κατολίσθηση ή αν είναι διαφορική καθίζηση».
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 29.4.2025
