Όλες οι δυτικές κοσμοθεωρίες διακατέχονται από την αντίληψη του ιστορικού ντετερμινισμού, όλες στην ουσία λένε ότι «έτσι κι αλλιώς η γη θα γίνει καλύτερη».
Πολλές φορές αυτά τα σενάρια περί «γενετικά προνομιούχων» και «γενετικά φυσιολογικών» — όπου οι δεύτεροι θα κάνουν όλες τις δουλειές για λογαριασμό των πρώτων και θα έχουν τόση και τέτοια σχέση όπως έχουν σήμερα οι άνθρωποι με τους πιθήκους — μοιάζουν με επιστημονική φαντασία. Aυτό έχει να κάνει κυρίως με μια θετικιστική αντίληψη του βίου μας, ότι δηλαδή η κοινωνία αργά μεν, σταθερά δε προχωρά σε καλύτερες μορφές κοινωνικής οργάνωσης, ότι στο τέλος όλοι θα είμαστε πλουσιότεροι, θα ζούμε καλύτερα κ.λ.π. και – ακόμη χειρότερα — θα φτάσουμε κάποια στιγμή στην ουτοπία. Tο «έτσι κι αλλιώς η γή θα γίνει κόκκινη» δεν καθρεφτίζει μόνο την κομουνιστική ιδεολογία. Όλες οι δυτικές κοσμοθεωρίες διακατέχονται από την αντίληψη του ιστορικού ντετερμινισμού, όλες στην ουσία λένε ότι «έτσι κι αλλιώς η γή θα γίνει καλύτερη». Aκόμη και το αντίπαλο δέος του μαρξισμού, η νεοφιλελεύθερη θεωρία στο ίδιο συμπέρασμα καταλήγει: αφήστε την αγορά να λειτουργήσει, «έτσι κι αλλιώς (με την βοήθεια κάποιου αόρατου χεριού) η οικονομία — και κατ’ επέκταση η κοινωνία — θα γίνει καλύτερη».
Aυτή η κοσμοθεώρηση αποκλείει την φυσιολογική πιθανότητα να στραβώσει κάτι στο δρόμο, ή τουλάχιστον να στραβώσει κάτι ανεπανόρθωτα. Δηλαδή αποκλείουμε εκ των προτέρων μετά βδελυγμίας το σενάριο των «γενετικά προνομιούχων και φυσιολογικών», όπως ακριβώς θα απέρριπτε ένας σκεπτόμενος άνθρωπος στις αρχές του 20ου αιώνα την πιθανότητα να ζει σε πόλεις όπου ο αέρας δεν θα έχει οξυγόνο, το νερό των ποταμών θα είναι μολυσμένο, τα παιδιά δεν θα έχουν χώρο να παίζουν κ.λ.π. Σήμερα βέβαια όλα αυτά φαντάζουν απολύτως φυσιολογικά, κάτι σαν προϊόν ενός αόρατου χεριού που φροντίζει για το καλύτερο. Aυτό βέβαια δεν είναι αληθές. H σημερινή κατάσταση είναι προϊόν ανθρώπινων επιλογών, κατά βάθος πολιτικών και επιλογών που έγιναν χωρίς διάλογο. Δεν είναι τυχαίο που η οικολογική επιβάρυνση ήταν πολύ μεγαλύτερη σε χώρες που το δικτατορικό καθεστώς απέκλεισε τον διάλογο ακόμη και γι’ αυτά τα θέματα.
Έτσι λοιπόν, αυτό που σήμερα θεωρούμε εξωφρενικό (την ύπαρξη δηλαδή «γενετικά προνομιούχων», και «γενετικά φυσιολογικών») μπορεί σε εκατό χρόνια να μοιάζει απολύτως φυσιολογικό, κάτι σαν προϊόν ενός «αόρατου χεριού» που έτσι κι αλλιώς φροντίζει για το καλύτερο…
Δημοσιεύτηκε στο ένθετο «New Millennium» της εφημερίδας «Tύπος της Kυριακής» τον 9.4.2000