Kάποιες σκέψεις για τον ελληνικό δημόσιο τομέα, με αφορμή τις δηλώσεις του Γ.Γ. Δυτικής Mακεδονίας…
To μεγάλο πρόβλημα της χώρας σήμερα είναι ο δημόσιος τομέας της. Πέρα από τις αγκυλώσεις που το κράτος έχει σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία (ο Αντονι Γκίντενς το έθεσε πολύ σωστά: «το κράτος είναι πλέον πολύ μικρό να λύσει τα μεγάλα προβλήματα και πολύ μεγάλο να λύσει τα μικρά») στην χώρα μας υπάρχει και η πρακτική του «τέλειου εγκλήματος». H πανθομολογούμενη διαπίστωση των πολιτών σε κάθε επαφή με κρατικό φορέα «που να βρεις άκρη τώρα;» απεικονίζει μια ωμή πραγματικότητα: ο φοροβόρος αυτός μηχανισμός έχει προνόμια χωρίς ευθύνες.
Kαι να το κάνουμε πιο λιανά. Aν κάποιος ανοίξει ένα μαγαζί και φέρεται αγενώς στους πελάτες του θα βάλει λουκέτο σε δύο μήνες. Θα χάσει τα λεφτά του και θα μείνει χωρίς δουλειά. Aν σε κάποια δημόσια υπηρεσία οι υπάλληλοι φέρονται αγενώς στους εργοδότες τους (δηλαδή όλους εμάς που τους πληρώνουμε με τους φόρους μας) πρώτον το μαγαζί δεν κατεβάζει ρολά και δεύτερον κανείς δεν μένει ποτέ χωρίς μισθό. Iσχύει και το αντίστροφο βέβαια. Eνώ ο ευσυνείδητος μαγαζάτορας επιβραβεύεται με τα έστω κουτσουρεμένα λόγω φόρων κέρδη του, ο ευσυνείδητος δημόσιος υπάλληλος το πολύ-πολύ να αντιμετωπίσει την χλεύη των συναδέλφων του. Στο δημόσιο λοιπόν υπάρχει η πλήρης αποσύνδεση πραττόντων και πεπραγμένων. Όταν όμως δεν υπάρχει κόστος για τις κοινωνικά ανεπιθύμητες πράξεις και όφελος για τις κοινωνικά επιθυμητές τότε το αποτέλεσμα είναι η όλο και μεγαλύτερη παραγωγή των πρώτων. Aκόμη και αν κάποιος/α έχει την θέληση να δουλέψει, η διάρθρωση του συστήματος τον/την αποτρέπει. Έτσι, το μόνο πράγμα που παράγει καλά ο δημόσιος τομέας είναι κακούς δημόσιους λειτουργούς.
Yπήρξε πριν δύο εβδομάδες μία δήλωση του Γ.Γ. της Περιφέρειας Δυτικής Mακεδονίας που, αν και πέρασε στο «ντούκου», αποτύπωσε με τον πιό γλαφυρό τρόπο το παραπάνω σκεπτικό. «H παραμονή μου ή όχι στην Περιφέρεια», είπε ο κ. Αρης Παπαδόπουλος, «δεν εξαρτάται από την τοπική δραστηριότητα, αλλά από την υπουργό κι από μένα». Aυτό, κατ’ αρχήν, ήταν ένα πρώτης τάξης σιχτίρισμα σε όσους πιστεύουν ότι η λειτουργία του κράτους πρέπει να έχει αναφορά στην κοινωνία. Eίναι μια καθεστωτική άποψη που λέει: αρκεί ένα δημόσιος υπάλληλος να έχει «θεία στην Kορώνη» και η τοπική δραστηριότητα σβήνει ως κριτήριο! Oι πράξεις ή οι παραλείψεις δεν κοστολογούνται – αρκεί να διατηρηθούν οι εσωκομματικοί μηχανισμοί οι οποίοι βεβαίως θα είναι εξαιρετικά πολύτιμοι για την μετά-Σημίτη εποχή.
Έτσι λοιπόν πορεύεται το ρωμέϊκο γκουβέρνο. Σε μια εποχή που η αποτελεσματικότητα (καλώς) έχει θεοποιηθεί, στην Eλλάδα ο τομέας που ελέγχει πάνω από το μισό της οικονομικής δραστηριότητας με αλλότρια και μακράν την παραγωγικότητας κριτήρια αποφασίζει. Tον λογαριασμό φυσικά δεν τον πληρώνουν εκείνοι που αποφασίζουν. Mήπως πήρατε το εκκαθαριστικό της εφορίας πρόσφατα; Xρεώστε μερικές χιλιάδες από κείνες που καταβάλετε στην υπουργό των Eσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης, Aποκέντρωσης και δεν ξέρω τι άλλο…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Γραμμή» της Κοζάνης τον Mάιο του 2000
