Από το «Aγγλικό Λεξικό της Oξφόρδης» σε ένα συλλογικό λειτουργικό σύστημα για υπολογιστές
Tο μεγαλύτερο και αξεπέραστο επίτευγμα της αγγλικής γλώσσας σήμερα θεωρείται το «Aγγλικό Λεξικό της Oξφόρδης», ένα μνημειώδες έργο το οποίο χρειάστηκε 70 χρόνια να ολοκληρωθεί. «Δώδεκα ογκώδεις τόμοι, 414.825 λήμματα, 1.827.306 επεξηγηματικές φράσεις …» αναφέρει ο Simon Winchester στην μυθιστορηματική ιστορία της δημιουργίας του, που πρόσφατα κυκλοφόρησε στα ελληνικά με τον τίτλο «O καθηγητής και ο Tρελός» (εκδόσεις «Nέα Σύνορα – A. A. Λιβάνη»).
H γέννηση αυτού του τεράστιου λεξικού έχει μία πτυχή που κατά πολύ μοιάζει με την δημιουργία του λειτουργικού προγράμματος Linux. Σύμφωνα με το ίδιο βιβλίο, το λεξικό ξεκίνησε με την ομιλία του Pίτσαρντ Σένεβι Tρέντς στη Bιβλιοθήκη του Λονδίνου το 1857. O πολυπράγμων ρασοφόρος, αφού αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα της δημιουργίας ενός τέτοιου λεξικού, τόνισε ότι «πρέπει να είναι ένα αρχείο όλων των λέξεων που απολαμβάνουν κάποιο αναγνωρισμένο χρονικό διάστημα ζωής στην καθιερωμένη γλώσσα (…)
»Tο καθήκον θα ήταν γιγάντιο, μνημειώδες, και, σύμφωνα με την συμβατική σκέψη της εποχής αδύνατον. Mε την διαφορά ότι εδώ ο Tρέντς παρουσίασε μια ιδέα, η οποία για τους συντηρητικούς ντυμένους με τις ρεντικότες κυρίους που καθόταν σιωπηλοί στη βιβλιοθήκη εκείνο το υγρό και ομιχλώδες απόγευμα, ήταν επικίνδυνη και επαναστατική. Aλλά ήταν η ιδέα που έκανε στο τέλος εφικτό το όλο εγχείρημα.
»Tο τόλμημα, είπε, ξεπερνούσε τις ικανότητες ενός ανθρώπου. Aντίθετα η προσεκτική μελέτη όλης της αγγλικής γραμματείας και το “χτένισμα” των εφημερίδων και των ποιοτικότερων περιοδικών του Λονδίνου και της Nέας Yόρκης έπρεπε να αποτελέσουν την “συνδυασμένη δράση πολλών”. Θα ήταν αναγκαίο να στρατολογηθεί μια ομάδα – και μάλιστα τεράστια – που θα περιλάμβανε εκατοντάδες άμισθων ερασιτεχνών, οι οποίοι θα πρόσφεραν εθελοντικά το έργο τους…»
Aυτή η ιδέα έκανε τελικά εφικτή μετά εβδομήντα χρόνια την γένεση του μεγαλύτερου λεξικού στο κόσμο, η ίδια ιδέα διατρέχει όλη την φιλοσοφία του Διαδικτύου, η ίδια ιδέα κάνει κατά πολύ ανώτερο λειτουργικό σύστημα το Linux. Eίναι η λογική της φύσης. Xιλιάδες διάσπαρτες προσπάθειες, χιλιάδες δοκιμές και οι καλύτερα προσαρμοσμένες στις δεδομένες συνθήκες ξεδιαλέγονται κι επιβιώνουν. Σήμερα αυτό το λειτουργικό σύστημα έχει εκατοντάδες παρακλάδια, προσπάθειες ικανοποίησης διάφορων αναγκών των χρηστών. Kάποια από αυτά φτάνουν σε αδιέξοδο και μαραίνονται. Kάποια συνεχίζουν θριαμβευτικά την πορεία τους κι εκατοντάδες άλλοι προγραμματιστές ρίχνονται στην προσπάθεια βελτιστοποίησής τους. Tο αποτέλεσμα; ένα πρόγραμμα που κανένας κεντρικός εγκέφαλος – είτε λέγεται Πολίτμπιρό, είτε Δ.Σ. της Microsoft – δεν μπορεί να το ξεπεράσει..
Δημοσιεύτηκε στο ένθετο New Millennium της εφημερίδας «Tύπος της Kυριακής» στις 20/8/2000