H άνιση παγκοσμιοποίηση απειλεί και διεθνικές πολιτικές επιλογές όπως είναι το όραμα της Ευρωπαϊκής ενοποίησης
Παρακολουθώντας τον διεθνή οικονομικό Τύπο μπορεί κάποιος να καταλήξει σε ένα ασφαλές συμπέρασμα. Το παγκόσμιο πολιτικοοικονομικό σύστημα έχει αφεθεί να λειτουργεί έτσι, ώστε ευκολότερα χρεοκοπεί μια χώρα παρά μια τράπεζα. Οι τελευταίες είναι πάντα «πολύ μεγάλες» για να κλείσουν και οι φορολογούμενοι πρέπει να τις συνδράμουν. Η Ευρωζώνη από την άλλη, αν και προϊόν της πολιτικής βούλησης δεκαέξι χωρών, μπορεί να καταρρεύσει, διότι η Ελλάδα έχει μεγάλα χρέη.
Το πρόβλημα βρίσκεται στο γεγονός ότι η «βούληση» είναι σχήμα λόγου. Η πολιτική έχει περιοριστεί σε εθνικό επίπεδο, ενώ το χρηματιστηριακό κεφάλαιο αλωνίζει σε διεθνές. Ετσι οι χώρες βρίσκονται στριμωγμένες στην γωνία: Ενώ οι εθνικές κυβερνήσεις είναι αναγκασμένες να στηρίξουν, οι τράπεζες και τα διάφορα funds μπορούν να γονατίσουν χώρες, έστω κι αν αυτές έχουν τα προβλήματα της Ελλάδος.
Αυτή η ανισορροπία πολιτικής και οικονομίας είναι η ρίζα του προβλήματος. Ενώ η οικονομία διεθνοποιήθηκε η πολιτική έμεινε τοπική. Δεν είναι τυχαίο ότι η Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ) έγινε τελικά μόνο νομισματική και ελάχιστα οικονομική. Η νομισματική ένωση ήταν εύκολη διότι είναι λογιστική. Η οικονομική ένωση προϋποθέτει επιλογές που ανατρέπουν τον πυρήνα της πολιτικής όπως την ξέρουμε μέχρι σήμερα. Απαιτεί την παραχώρηση ενός σημαντικού μέρους της εθνικής κυριαρχίας των κρατών μελών.
Αυτή η άνιση παγκοσμιοποίηση εξουθένωσε την ισχύ των εθνικών κυβερνήσεων. Τις οδήγησε σε πολιτικές ελάχιστου κοινωνικού παρονομαστή και σε αδυναμία να επιβάλουν τα ελάχιστα μέτρα όπως είναι για παράδειγμα η προσπάθεια του προέδρου Ομπάμα να περικόψει τα μπόνους των στελεχών, εκείνων των τραπεζών που έσωσαν με τα λεφτά τους οι αμερικανοί φορολογούμενοι.
Τώρα η άνιση παγκοσμιοποίηση απειλεί και διεθνικές πολιτικές επιλογές όπως είναι το όραμα της Ευρωπαϊκής ενοποίησης. Σήμερα κάθε χώρα είναι πολύ μικρή για να ορθώσει το ανάστημά της στις αγορές και η Ευρώπη είναι πολύ σκόρπια. Αυτό σημαίνει ότι οι αγέλες των κερδοσκόπων μπορούν να ξεκληρίσουν ολόκληρο το κοπάδι, ξεκινώντας από το πιο αδύναμο μέλος.
Αυτό είναι το «ευρωπαϊκό δράμα» και η απουσία της πολιτικής είναι εμφανής από τα αντιφατικά μηνύματα που στέλνουν τα κοινοτικά όργανα για τις χώρες που πλήττονται περισσότερο από την κρίση. Η Ευρώπη είχε μια νομισματική λύση για τους εύκολους καιρούς της χρηματοπιστωτικής έκρηξης, αλλά αδυνατεί να δώσει μια πολιτική λύση στην περίοδο της κρίσης. Αυτό το πρόβλημα ανέδειξε η «ελληνική τραγωδία».
Φυσικά, η «ελληνική τραγωδία» μπορεί να αποκάλυψε το «ευρωπαϊκό δράμα» αλλά δεν οφείλεται σ’ αυτό. Η Ελλάδα έχει πολλά διαρθρωτικά προβλήματα που την έφεραν στην σημερινή κατάσταση. Έχει μεγάλο, συγκεντρωτικό και αντιπαραγωγικό δημόσιο τομέα και λόγω αυτού μεγάλη διαφθορά. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα προβλήματα της Ελλάδος αναφέρονται πάντα στα μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα (12,7% του ΑΕΠ το 2009) και το τεράστιο δημόσιο χρέος (112% του ΑΕΠ και θα φτάσει το 125% το 2010). Αντιθέτως το συνολικό κρατικό και ιδιωτικό χρέος θα φτάνει το 200% του ΑΕΠ, και είναι χαμηλότερο από πολλές χώρες της ευρωζώνης. Αυτό σημαίνει ότι δεν χρεοκόπησε η Ελλάδα, αλλά μόνο το ελληνικό κράτος και αυτό είναι που χρειάζεται άμεσες δραστικές μεταρρυθμίσεις για να πάψει να παράγει ελλείμματα και χρέη.
Τώρα ο ελληνικός λαός νιώθει ότι ήρθε η ώρα του λογαριασμού της προηγούμενης σπατάλης και η κυβέρνηση κατανοεί ότι πρέπει να αλλάξει το μοντέλο του ελληνικού κράτους. Υπό την πίεση όμως των αγορών υπάρχει ο κίνδυνος να μείνουμε μόνο στο πρώτο. Μπορεί δηλαδή όλες οι δυνάμεις της χώρας να αφιερωθούν για να διορθωθούν οι αριθμοί -όπως θέλουν οι αγορές-, αντί να διορθωθεί η οικονομία, όπως απαιτείται. Οι Έλληνες άρχισαν ήδη πληρώνουν με οριζόντιες περικοπές μισθών και δημοσίων δαπανών. Αλλά αυτό δεν αρκεί. Χωρίς την σθεναρή πολιτική παρέμβαση της Ε.Ε. οι αγορές θα γονατίσουν την ελληνική οικονομία χωρίς να την αναδιαρθρώσουν, και θα περάσουν στην επόμενη.
Δημοσιεύτηκε στην ισπανική εφημερίδα «El Mundo» στις 21.2.2010
