Το άμεσο ερώτημα είναι «πόσο ειδεχθή πρέπει να είναι τα εγκλήματα» και το ποιος κρατά το «μέτρο της ειδέχθειας» για να αποφασίσει ότι δεν θα ισχύσει «ο κανόνας περί προσωπικού απορρήτου». Το ασαφές θέμα των προσωπικών δεδομένων ξεπρόβαλε διαφορετικά στον δημόσιο διάλογο με αφορμή τη μετάδοση από τον τηλεοπτικό σταθμό ΑΝΤ1 της φωτογραφίας ενός κατηγορούμενου για βιασμό 9χρονης. Ο διάλογος που έγινε στο «πρες ρουμ» είναι χαρακτηριστικός:
Δημοσιογράφος: «Θα ήθελα ένα σχόλιο για την απόφαση, την πρωτοβουλία του ΑΝΤΕΝΝΑ να δείξει, να δημοσιοποιήσει τη φωτογραφία του βιαστή του 9χρονου κοριτσιού».
Θ. Ρουσόπουλος: «Η άποψη της κυβέρνησης είναι ότι σε τέτοια ειδεχθή εγκλήματα δεν μπορεί να ισχύουν κανόνες περί προσωπικού απορρήτου».
Το πρώτο που πρέπει να παρατηρήσουμε στην παραπάνω στιχομυθία είναι ότι ούτε ο ερώτων δημοσιογράφος ούτε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος τηρούν το τεκμήριο της αθωότητας. Κι από εκεί πηγάζει το πρόβλημα. Η μη τήρηση της δεοντολογίας οδήγησε σε ένα μέτρο που πλήττει την ελευθερία του Τύπου: την απαγόρευση δημοσιοποίησης ονομάτων κατηγορουμένων για διάφορες υποθέσεις.
Εχουμε επισημάνει και παλιότερα ότι τα προσωπικά δεδομένα είναι το καινούργιο κοσκινάκι της ελληνικής κοινωνίας, το οποίο δεν ξέρουμε πού να το κρεμάσουμε. Το αποτέλεσμα είναι η επιβολή γενικών απαγορεύσεων και οι συνακόλουθες (και άκρως ελληνικές) εκπτώσεις του νόμου.
Πρώτη έκπτωση (με ασαφή όρια) ήταν το δημόσιον του προσώπου που κατηγορείται. Ο κανόνας δεν τηρείται για υπουργούς και (πιθανώς) βουλευτές. Για άλλους, όπως οι καλλιτέχνες, τα όρια είναι ασαφή. Κουίζ: Στις πόσες χιλιάδες δίσκους χάνει κάποιος το προνόμιο του «προσωπικού απορρήτου»;
Δεύτερη έκπτωση αφορά αν και κατά πόσο ο παθών από την πράξη ενός κατηγορουμένου είναι δημόσιο πρόσωπο. Oλοι μάθαμε το όνομα εκείνου που εκσφενδόνισε τον καφέ κατά του κ. Βενιζέλου ή του άλλου ο οποίος πριν από μερικά χρόνια έκανε απόπειρα κατά της κ. Μπακογιάννη. Μάλιστα, και στις δύο περιπτώσεις δημοσιοποιήθηκαν οι φωτογραφίες των, κάτι που επίσης απαγορεύεται ρητά από τον νόμο. Ουδείς όμως ενοχλήθηκε από εκείνες τις παραβιάσεις του «κανόνα περί προσωπικού απορρήτου».
Η τρίτη έκπτωση καθιερώθηκε χθες από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο και αφορά το ειδεχθές του εγκλήματος, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται τα ερωτήματα του προλόγου.
Το πρόβλημα, όπως και στις κάμερες, είναι ότι δεν έχουμε διασαφηνίσει τα όρια του ιδιωτικού με το δημόσιο. Θεωρούμε πως οτιδήποτε άπτεται του ιδιωτικού καθίσταται αυτομάτως ιδιωτικό και προστατεύεται. Μόνο που η σύλληψη κάποιου και η κατηγορία δεν είναι αποκλειστικά προσωπική του υπόθεση. Υπάρχει μια κατηγορούσα δημόσια αρχή που κάνει την πράξη. Δηλαδή, ακόμη και αν δεν έπρεπε να γνωρίζουμε ποιος συνελήφθη, πρέπει να ξέρουμε ποιον συνέλαβαν οι δημόσιες αρχές, για να υπόκεινται -αν μη τι άλλο- στον δημοκρατικό έλεγχο.
Αυτό βέβαια δεν συνεπάγεται δίκη και καταδίκη κάποιου, είτε από τα Μέσα είτε από τις Αρχές. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει βιαστής, υπάρχει κατηγορούμενος για βιασμό. Και φυσικά δεν υπάρχει «κτήνος», όπως η εφημερίδα «Το Θέμα» με εξάστηλο τίτλο έσκουζε.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 23.11.2007
