Δεν είναι θέμα τυπικής δημοκρατικής τάξης, ή «πολιτικής ορθότητας» να ανήκουν τα του «Καίσαρα στον Καίσαρα». Είναι ουσιαστικό θέμα που έχει πραγματικές επιπτώσεις στη ζωή μας.
Τελικά οι κραυγές που ακούγονται εκατέρωθεν για τον αποκαλούμενο «διαχωρισμό Κράτους-Εκκλησίας» είναι πολλή φασαρία για το αυτονόητο. Δυστυχώς, όπως γίνεται πάντα στην Ελλάδα, όλα τα κορυφαία ζητήματα πνίγονται σε μια θολούρα συναισθηματισμού και ακατάσχετης ρητορείας, η οποία δεν μας επιτρέπει αφενός να περιγράψουμε το πρόβλημα κι αφετέρου να το λύσουμε.
Καταρχήν, κανείς δεν μιλά για «χωρισμό έθνους κι εκκλησίας», όπως μερικοί ιεράρχες υποστηρίζουν ότι επιχειρείται. Ούτε καν οι ανόητοι δεν θα μπορούσαν να υποστηρίξουν κάτι τέτοιο. Όταν η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων αυτής της χώρας νιώθουν και αυτοπροσδιορίζονται «Έλληνες Χριστιανοί Ορθόδοξοι», τι να χωρίσει κάποιος; Την ψυχή των ανθρώπων; Αυτό που νιώθουν; Και πώς να το χωρίσει; Με νόμο; Μπορεί να υπάρξει διάταξη που λέει «όσοι πολίτες αισθάνονται Έλληνες πρέπει να πάψουν να νιώθουν Ορθόδοξοι»; Ή «όποιοι πιστεύουν “εις έναν Θεό Πατέρα Παντοκράτορα” παύουν να είναι Έλληνες»;
Αυτά τα επιχειρήματα είναι σκόπιμες γελοιότητες που σκοπό έχουν να αποπροσανατολίσουν την κοινή γνώμη από τα βασικά προβλήματα, ένα από τα οποία είναι ο χωρισμός της Εκκλησίας από την… Πολεοδομία.
Το παραπάνω δεν αποτελεί ευφυολόγημα. Ένας από τους αναχρονισμούς της χώρας είναι πως οι μητροπόλεις έχουν και πολεοδομικές αρμοδιότητες. Είναι οι διαβόητες αρμοδιότητες της ναοδομίας, μιας υπηρεσίας εκτός του δημοκρατικού ελέγχου του κράτους, η οποία εκδίδει άδειες οικοδόμησης ναών. Κάποιοι μπορεί να σκεφτούν: «Σιγά μη στάξει η ουρά του γαϊδάρου! Στο κάτω-κάτω της γραφής, οι μητροπόλεις χτίζουν τους ναούς, ας εκδίδουν οι ίδιες τις άδειες».
Δεν είναι όμως έτσι και το πρόβλημα που ανακύπτει φαίνεται ανάγλυφα σε όλη τη νησιωτική χώρα. Εκεί διάφοροι επιφανείς συμπολίτες μας καταπάτησαν τις ομορφότερες πλαγιές και παραλίες με τη σύμπραξη ναοδομιών. Έβγαλαν άδειες για να χτίσουν δήθεν ναούς, και δίπλα στα μικρά εκκλησάκια φόρτωσαν το τοπίο με βίλες εκατοντάδων τετραγωνικών. Μέχρι και ταβέρνες έχουν χτιστεί με τον ίδιο τρόπο.
Οι ναοδομίες είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα υπέρβασης των νόμων, την οποία κάποιοι επιτήδειοι εκμεταλλεύονται για ίδιον όφελος. Αποτελούν όμως ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα τι συμβαίνει όταν λειτουργίες που πρέπει να ανήκουν σε δημοκρατικά ελεγχόμενα όργανα μεταβιβάζονται σε άτομα ή οργανισμούς που δηλώνουν ότι λογοδοτούν μόνο στον Θεό.
Έτσι, λοιπόν, δεν είναι θέμα τυπικής δημοκρατικής τάξης, ή «πολιτικής ορθότητας» να ανήκουν τα του «Καίσαρα στον Καίσαρα». Είναι ουσιαστικό θέμα που έχει πραγματικές επιπτώσεις στη ζωή μας. Στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι το θέμα της ισονομίας και της προστασίας του περιβάλλοντος. Το γεγονός ότι δεν διαχωρίστηκε η Πολεοδομία από την Εκκλησία (ένα φαινομενικά ασήμαντο θέμα) κατέστρεψε νησιά, επ’ ωφελεία ολίγων εχόντων και κατεχόντων.
Καθεμία από τις είκοσι προτάσεις που κατέθεσαν οι κ. Στέφανος Μάνος και Ανδρέας Ανδριανόπουλος είναι φαινομενικά ασήμαντες και τυπικές. Όπως όμως συμβαίνει και στην παραπάνω περίπτωση, τα φαινομενικά ασήμαντα και τυπικά αποδεικνύονται προϊόντος χρόνου σημαντικά και ουσιαστικά.
Η δημοκρατία και οι έλεγχοι που εμπεριέχει η πολιτική διαδικασία δεν λειτουργούν πάντα τέλεια. Λειτουργούν όμως καλύτερα από τις ανεξέλεγκτες με δημοκρατικό τρόπο δομές εξουσίας, όπως είναι η Εκκλησία. Για να το πούμε πιο απλά, αν το «Πόρτο Καρράς» έπαιρνε άδεια από τη ναοδομία, το «σκάνδαλο Πάχτα» δεν θα υπήρχε. Οι πολιτικοί ελέγχονται για τις άδειες που δίνουν, οι μητροπολίτες όχι.
Η Εκκλησία έχει να επιτελέσει πνευματικό έργο και η εμπλοκή της με τα του Καίσαρα δημιουργεί τους πειρασμούς του Μαμωνά. Με τη διαχείριση κοσμικής εξουσίας (και δη ανέλεγκτα) η Εκκλησία έχει κάνει στο παρελθόν -πολλές φορές με το αζημίωτο- διάφορες διευθετήσεις. Αυτό πρέπει να τελειώνει και τα είκοσι άρθρα-προτάσεις του σχεδίου νόμου που κατατέθηκε αυτό θέλει να σταματήσει.
Η συζήτηση λοιπόν δεν πρέπει να εξαντληθεί σε αφορισμούς και ανόητες γενικεύσεις. Το σχέδιο νόμου πρέπει να συζητηθεί άρθρο-άρθρο. Να αναδειχθούν τα θετικά κάθε πρότασης ξεχωριστά και να αποκαλυφτούν τα αρνητικά.
Η προσπάθεια γενίκευσης, υπό τον παραπλανητικό τίτλο «χωρισμός Κράτους-Εκκλησίας» δεν θα είναι απλώς ανόητη. Θα είναι και εκ του πονηρού. Δηλαδή κάτω από το γενικό και συναισθηματικά φορτισμένο αυτό τίτλο διάφοροι θα θελήσουν να αποφύγουν μέχρι και το χωρισμό Εκκλησίας-Πολεοδομίας. Για να μπορούν να χτίζουν, να τρώνε και να πίνουν εις υγείαν ημών των κορόιδων…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 4.12.2005
