Δεν έχουμε μόνο τους πολιτικούς που μας αξίζουν. Έχουμε και τις τιμές που μας αξίζουν, γιατί γι’ αυτές ψηφίζουμε καθημερινά στο σούπερ-μάρκετ.
Το αυτό συμβαίνει και στην αγορά γάλακτος. Ολοι συμφωνήσαμε ότι έχουμε το ακριβότερο γάλα της Ευρώπης: 1,20 ευρώ το λίτρο. Γκρινιάζουμε γι’ αυτό και καλά κάνουμε. Υποψιαζόμαστε ότι υπάρχει πίσω κάποιο δαιμονικό καρτέλ το οποίο κρατάει υψηλά τις τιμές. Πιθανώς. Το περίεργο είναι ότι σ’ αυτήν την αγορά του ακριβού γάλακτος εμφανίζεται ένας νέος παίκτης, ο οποίος μέσα σε δύο χρόνια κατακτά το 17% της αγοράς πουλώντας ακριβότερα: 1,40 ευρώ το λίτρο! Οι καταναλωτές αντί να τιμωρήσουν εκείνους που πωλούν 1,20 επιβραβεύουν εκείνον που πουλάει 1,40.
Κάποιοι ισχυρίζονται ότι οι αυξημένες πωλήσεις της ακριβής γαλακτοβιομηχανίας (των 1,40 ευρώ ανά λίτρο) οφείλονται στην ποιότητα του προϊόντος της.
Πιθανώς, αλλά το ίδιο δεν ισχυρίζονται και εκείνοι που πωλούν 1,20 ευρώ το λίτρο; Δεν διαφημίζουν με κάθε τρόπο ότι το γάλα με τη δική τους ετικέτα είναι καλύτερο από το γάλα χωρίς φίρμα που πουλιέται αυτή τη στιγμή 0,89 ευρώ το κιλό;
Εχει δημιουργηθεί και πάλι ένας ειδησεογραφικός αχταρμάς με την αγορά του γάλακτος, με αποτέλεσμα να ανακατεύονται όλα και να βγαίνει μόνο ένα συμπέρασμα: «τι άσχημη είναι η αγορά και πόσο κακοί άνθρωποι είναι οι επιχειρηματίες».
Ας βάλουμε λοιπόν τα πράγματα σε σειρά. Υπάρχουν ενδείξεις για συμπεφωνημένες πρακτικές τριών μεγάλων γαλακτοβιομηχανιών. Αυτές μένουν να αποδειχθούν από την έρευνα που έκανε η Επιτροπή Ανταγωνισμού, το πόρισμα της οποίας (σύμφωνα με τις δηλώσεις των υπουργών) αναμένεται εντός των ημερών. Από τη στιγμή που οι υποψίες μας τεκμηριωθούν, υπάρχει το νομικό πλαίσιο για να τιμωρηθούν εκείνοι που συνέπραξαν στη δημιουργία καρτέλ.
Το πιθανολογούμενο καρτέλ όμως από μόνο του δεν αιτιολογεί γιατί περίπου 75% των καταναλωτών τρέχει και αγοράζει το γάλα πάνω από 1,2 ευρώ το κιλό.
Η αγορά είναι σαν το ταγκό: και εκεί χρειάζονται δύο για να διαμορφωθούν οι τιμές. Και ο δεύτερος είναι ο καταναλωτής. Οταν επιβραβεύει το ακριβό γάλα δημιουργεί κίνητρο για να ακριβύνει περισσότερο.
Με ή χωρίς την ύπαρξη καρτέλ υπάρχει μόνον ένας τρόπος να μειωθούν οι τιμές. Κι αυτός είναι ευθύνη του καταναλωτή. Πρέπει να επιλέγει πια με βάση τη σχέση κόστους απόδοσης κάθε προϊόντος και όχι τυφλά, με βάση τη διαφήμιση που βλέπει στην τηλεόραση ή μια γενική αίσθηση των πραγμάτων. Αν επιλέγει το ακριβό γάλα διότι το είδε στην τηλεόραση ή επειδή πιστεύει το α? ή το β? είναι ελεύθερος να το πληρώσει ακριβότερα. Δεν μπορεί όμως να επιλέγουμε το ακριβό και ταυτόχρονα να γκρινιάζουμε για την ακρίβεια.
Δεν έχουμε μόνο τις κυβερνήσεις που μας αξίζουν, τους πολιτικούς που μας αξίζουν, τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης που μας αξίζουν και άλλα πράγματα που επίσης μας αξίζουν. Κυρίως όμως έχουμε τις τιμές που μας αξίζουν. Γιατί γι’ αυτές, τουλάχιστον, ψηφίζουμε καθημερινά στο σούπερ μάρκετ.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 4.10.2006
