Η Επιτροπή Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων συζητά πολλές χρήσιμες προτάσεις αλλά ελπίζουμε ότι θα αγγίξει κι άλλα καυτά θέματα.
Tην Επιτροπή Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων (ΕΔΙ- ΜΕΤ) του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών δεν τη γνωρίζαμε. Διέρρευσαν όμως κάποια πράγματα από αυτά που συζητά, αρκετά τολμηρά για την ελληνική πραγματικότητα και ως εκ τούτου άξια να συζητηθούν.
Για παράδειγμα η εν λόγω επιτροπή προτείνει να μπει φραγμός στην ανεξέλεγκτη δράση του κράτους απέναντι στην ιδιωτική ιδιοκτησία. Σ’ αυτό δεν μπορεί να διαφωνήσει κανείς. Υπάρχουν όμως και πολλά σημεία που χρήζουν περαιτέρω επεξεργασίας ή και αιτιολόγησης.
Σύμφωνα με όσα διέρρευσαν στον Τύπο (και με την επιφύλαξη ότι δεν είναι το τελικό σχέδιο) προτείνεται η απαγόρευση της απεργίας στους εργαζόμενους του στενού δημόσιου τομέα, «εφόσον οι κινητοποιήσεις των μονίμων υπαλλήλων διακόπτουν, εμποδίζουν ή διαταράσσουν την παροχή των υπηρεσιών του κράτους» («Το Βήμα» 4.10.2006). Η πρόταση αυτή είναι από υπερβολική έως περιττή. Είναι υπερβολική διότι εκ των πραγμάτων οποιαδήποτε κινητοποίηση θα διαταράξει κάποια λειτουργία. Γι’ αυτό εξάλλου γίνεται. Με τη συγκεκριμένη διατύπωση προτείνεται κατ’ ουσίαν η απαγόρευση της απεργίας, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με άλλες, θεμελιώδεις, συνταγματικές επιταγές. Και είναι περιττή διότι σε κρίσιμους τομείς (π.χ. υγεία) ο κοινός νομοθέτης προβλέπει προσωπικό ασφαλείας.
Μια άλλη πρόταση που έχει ενδιαφέρον είναι η απαγόρευση διαδήλωσης μασκοφορεμένων (βλέπε: «γνωστοί άγνωστοι») διότι τα καλυμμένα πρόσωπα είναι δυνατόν να ευνοούν την «εκδήλωση απειλών νέου τύπου, όπως τρομοκρατικού χαρακτήρα».
Η πρόταση είναι ορθή και το σκεπτικό λάθος. Δεν μπορεί να επιβάλλονται απαγορεύσεις με επιχείρημα πιθανές βλάβες, διότι με βάση τις πιθανότητες τα πάντα μπορούν να απαγορευθούν. Υπάρχει επ’ αυτού ένα ιστορικό προηγούμενο το οποίο αξίζει να συζητηθεί. Τα δικαστήρια των ΗΠΑ απαγόρευσαν κατά το παρελθόν τις διαδηλώσεις των μασκοφορεμένων της ρατσιστικής οργάνωσης «Κου Κλουξ Κλαν» με εντελώς διαφορετικό σκεπτικό: η διαδήλωση ενός ατόμου είναι έκφρασης γνώμης και γι’ αυτό πρέπει να προστατευθεί. Η έκφραση γνώμης, όμως, δεν μπορεί να γίνεται ανωνύμως. Ο δημόσιος διάλογος απαιτεί ταυτότητα για να είναι ολοκληρωμένος. Η απαγόρευση διαδήλωσης μασκοφορεμένων δεν πλήττει την ελευθερολογία, αλλά την ενισχύει. Οι αποφάσεις αυτές, σημειωτέον, επικυρώθηκαν και από το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, ένα δικαστήριο το οποίο επέτρεψε ακραίες για την Ελλάδα μορφές έκφρασης, όπως το δικαίωμα να καίγεται η αμερικανική σημαία, το δικαίωμα της διαδήλωσης νεοναζιστών σε περιοχές που κατοικούσαν Εβραίοι και άλλα πολλά.
Η πρόταση, λοιπόν, περί διαδηλώσεων των μασκοφορεμένων είναι καινοτόμος και πρέπει να συζητηθεί, αλλά σε άλλη βάση. Οπως, επίσης, πρέπει να συζητηθεί ένα ακόμη ζήτημα ταμπού της ελληνικής κοινωνίας. Η επιτροπή προτείνει η παρεμπόδιση της ελεύθερης διακίνησης ανθρώπων και αγαθών να αντιμετωπίζεται ως ποινικό αδίκημα. Εδώ συγκρούονται δύο δικαιώματα: το δικαίωμα του συνέρχεσθαι και το δικαίωμα στην ελεύθερη μετακίνηση. Το πρώτο θεωρείται ιερό, αλλά το δεύτερο δεν το συζητάμε καν. Χειρότερα: φτάσαμε να επιχειρηματολογούμε ότι το πρώτο εξ ορισμού έρχεται σε αντίθεση με το δεύτερο, λες και η διαμαρτυρία δεν μπορεί να αποκτήσει υπόσταση, χωρίς να ταλαιπωρήσει κάποιους. Εδώ η Πολιτεία οφείλει να προστατεύσει το δικαίωμα στη συνάθροιση, αλλά και το δικαίωμα όσων θέλουν να μετακινηθούν ελεύθερα.
Η Επιτροπή Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων συζητά κι άλλες πολλές ρυθμιστικές του πολιτεύματος προτάσεις. Χρήσιμες είναι αλλά ελπίζουμε ότι θα αγγίξει κι άλλα καυτά θέματα που πρέπει να συζητηθούν στη συνταγματική μεταρρύθμιση. Οπως π.χ. τις σχέσεις εκκλησίας και κράτους.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 4.10.2006
