Όπως σε όλα τα ζητήματα τα Μέσα, με πρώτη την τηλεόραση, αντέδρασαν υπερβολικά στα «διατροφικά σκάνδαλα»…
Υπήρξε υπεραντίδραση των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης στα δύο «διατροφικά σκάνδαλα» των προηγουμένων ημερών; Φυσικά και υπήρξε, όπως σε όλα άλλωστε. Από τον πόλεμο στο Ιράκ μέχρι και την εκλογή του Γιώργου Παπανδρέου στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, και από το απεμπλουτισμένο ουράνιο μέχρι την ακρίβεια. Η ελληνική τηλεόραση που σέρνει το χορό της ενημέρωσης έχει εθιστεί στο δραματικό στοιχείο παρασύροντας τα πάντα στο διάβα της: Την ψυχραιμία, την πραγματική αποτίμηση του προβλήματος και τελικά την αντικειμενική αλήθεια.
Το πρόβλημα δεν είναι θεωρητικό, ούτε ηθικό. Έχει πραγματικές επιπτώσεις. Και στην ενημέρωση και στην οικονομία, αλλά τελικά και στη διαφύλαξη της υγείας των πολιτών για χάρη των οποίων υποτίθεται γίνεται όλη η φασαρία.
Η ζημιά στην αξιοπιστία των δημοσιογράφων είναι εμφανής. Όταν κάθε μέρα οι τηλεοράσεις φωνασκούν «λύκος στο τραπέζι μας», επόμενο είναι στο τέλος κανείς να μην τους πιστεύει. Οι Έλληνες συνήθισαν στις κραυγές. Μπορεί να κάνουν χάζι με τα καμώματα των καναλιών, αλλά όλο και λιγότεροι είναι εκείνοι που πιστεύουν τις «απειλές». Πραγματικές ή φανταστικές. Η αξιοπιστία των δημοσιογράφων βρίσκεται στο ναδίρ, κάπου εκεί σιμά στους πολιτικούς, αλλά αυτό δεν είναι το πρόβλημα. Στις πραγματικές απειλές, σαν τους συγχωριανούς του βοσκού, δεν θα ακούει κανείς.
Η ζημιά στην εθνική οικονομία είναι και αυτή προφανής. Δύο εξαγωγικά προϊόντα και υπέστησαν μεγάλη ζημία στην εικόνα τους. Με λάθη και παραλείψεις των παραγωγών τους, αλλά οι υπερβολές στην ενημέρωση μεγιστοποίησαν τις ζημιές.
Η Ελλάδα βρίσκεται σε μια νέα φάση. Εισάγει -και ορθώς!- ευαισθησίες και πρακτικές από το εξωτερικό σε σχέση με την κατανάλωση, χωρίς όμως να έχει αναπτύξει ακόμη οργανωμένο καταναλωτικό κίνημα, το οποίο και θα προστάτευε με μεγαλύτερη επάρκεια τους πολίτες, αλλά θα ήταν και πηγή αντικειμενικής πληροφόρησης -αντίβαρο, δηλαδή, στις υπερβολές. Από την άλλη μεριά, οι επιχειρήσεις πρέπει να προσαρμοστούν στην εποχή των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, στην οποία έτσι κι αλλιώς ζουν. Τίποτε δεν μπορεί να μείνει κρυφό όταν υπάρχουν δεκάδες δίωρα δελτία ειδήσεων κι εκατοντάδες σελίδες εφημερίδων που πρέπει να γεμίσουν. Και θέματα όπως τα διατροφικά σκάνδαλα είναι πρώτης τάξεως υλικό. Παρένθεση: Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 η εταιρεία που παράγει το γνωστό ανθρακούχο νερό «Περιέ» απέσυρε οικειοθελώς 50 εκατομμύρια μπουκάλια από την αμερικανική αγορά και 160 εκατομμύρια από την ευρωπαϊκή αγορά. Αιτία; Η ύπαρξη 19,9 δισεκατομμυριοστών βενζολίου στα μπουκάλια της, ενώ το όριο στις ΗΠΑ είναι 5 δισεκατομμυριοστά. Ήταν μεγάλο το οικονομικό κόστος, αλλά έσωσε την εταιρεία από την καταστροφή. Η επιθετική πολιτική ήταν η καλύτερη άμυνα.
Αυτό το νέο τοπίο πρέπει να το αντιληφθούμε άπαντες στη χώρα κι ας μην έχει τις βαθιές ρίζες όπως στον υπόλοιπο δυτικό κόσμο. Από την άλλη, όμως, πρέπει να ξεχωρίσουμε την ήρα από το στάρι της ενημέρωσης ακόμη και στα διατροφικά σκάνδαλα. Η υπερβολή και οι κραυγές πάντα έβλαψαν αυτή τη χώρα -καλή ώρα το νεομακεδονικό που τώρα πάλι συζητούμε. Όταν δούμε τον κόσμο πιο ψύχραιμα, έχουμε πολύ περισσότερες πιθανότητες να αντιμετωπίσουμε με ορθολογικό τρόπο τις μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 11.4.2005