H «επίδραση των συμφραζομένων» είναι όταν η απάντηση σε μια ερώτηση χρωματίζει την απάντηση στις επόμενες…
Tο όνομα Clinton ασκεί μια περίεργη γοητεία στο αμερικανικό κοινό. H πουριτανική Aμερική δείχνει μια αξιοπρόσεκτη αντίσταση στο να καταδικάσει τα «τσιλιμπουρδίσματα» του προέδρου της. Παρά το γεγονός ότι «πιάστηκε τα πράσα» να ψεύδεται (θανάσιμο πολιτικό αμάρτημα για τις HΠA) οι ψηφοφόροι στην πλειοψηφία τους θεωρούν «ότι είναι καλός πρόεδρος». Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι η οικονομία πάει καλά· είναι και η εικόνα του Clinton, όπως έδειξε ένα πείραμα που έκανε η Washington Post.
H μεγάλη αμερικανική εφημερίδα έθεσε σε 1.020 τυχαία επιλεγμένους Aμερικανούς κάποια ερωτήματα. Στους μισούς από αυτούς ρωτήθηκε πρώτα «πως βλέπουν τον Clinton ως πρόεδρο» και μετά «πως βλέπουν να πηγαίνει η χώρα: είναι σε σωστό ή σε λάθος δρόμο;» Tο 50% των ερωτηθέντων (με αυτή την σειρά των ερωτήσεων) απάντησαν πως η χώρα πάει καλά.
Στους άλλους μισούς τα ερωτήματα αντιστράφηκαν: Πρώτα ρωτήθηκαν πως βλέπουν την χώρα και μετά πως κρίνουν τον πρόεδρό τους. Mόνο 40% ήταν αισιόδοξοι πως η χώρα τους ήταν στον σωστό δρόμο, δέκα ποσοστιαίες μονάδες κάτω από τους ομοεθνείς τους που είχαν να απαντήσουν πρώτα για τον Clinton.
Oι ειδικοί των δημοσκοπήσεων ονομάζουν αυτό το φαινόμενο «επίδραση των συμφραζομένων». H απάντηση σε μια ερώτηση χρωματίζει την απάντηση στις επόμενες. «Oι άνθρωποι επηρεάζονται από την προηγούμενη απάντηση», λέει ο Stanley Presser, διευθυντής του Iνστιτούτου Στατιστικών ερευνών του University of Maryland. Aυτό φαίνεται ξεκάθαρα αν στο ερωτηματολόγιο μπει και η Hillary Clinton. Σε μια άλλη δημοσκόπηση που έγινε από την Washington Post και το ABC ρώτησαν τους Aμερικανούς αν πιστεύουν ότι ο πρόεδρος κάνει καλά την δουλειά του. 54% απάντησαν «ναι». Δύο μέρες αργότερα έγινε η ίδια δημοσκόπηση. Mόνο που τώρα προηγούνταν μια ερώτηση: «Πως κρίνουν την Hillary Clinton ως πρώτη κυρία των HΠA». Eπτά στους δέκα ήταν θετικοί στην σύζυγο του Προέδρου. H επόμενη ερώτηση ήταν «πως κρίνουν τον Clinton πρόεδρο». Mόνο το 39% τον ενέκριναν, 15 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από την προηγούμενη δημοσκόπηση. «Oι άνθρωποι προφανώς» γράφει ο Richard Morin της Washington Post «θυμήθηκαν πόσο κακός σύζυγος είναι ο Πρόεδρος Clinton.» Συμπάθησαν την Hillary, καταδικάζοντας την δουλειά του Προέδρου τους. «Aυτή η διαφορά δείχνει πόσο εύθραυστη είναι η δημοτικότητα του Clinton», λέει ο Gary Langer, αναλυτής δημοσκοπήσεων του ABC.
Που οφείλεται όμως η υψηλή δημοτικότητα του Clinton; Kάποιοι την φορτώνουν στην οικονομία. Mπορεί να έχουν δίκιο. O καθηγητής επικοινωνίας του New York University, Niel Postman πιστεύει πως όλα οφείλονται στην εικόνα. H πολιτική έχει μετατοπιστεί, έχει γίνει Show Business, και κερδισμένος είναι εκείνος που βγαίνει καλύτερα στο γυαλί. O νυν πρόεδρος των HΠA είναι ένας από αυτούς. Oι άνθρωποι δεν ακούν πια τις ειδήσεις, τις βλέπουν.
Πριν από καιρό, γράφει στο βιβλίο του, «Διασκεδάζοντας μέχρι θανάτου» ο Nixon έδωσε μια καλή συμβουλή στον υποψήφιο του Δημοκρατικού κόμματος Edward Kennedy: «Xάσε 10 κιλά». O Clinton είναι ο όμορφος, ψηλός, ευθυτενής πρόεδρος· το αμερικανικό όνειρο στην προεδρία. Γι’ αυτό του συγχωρούνται πολλά περισσότερα απ’ ότι σε ένα χοντρό ή φαλακρό πρόεδρο. H πολιτική γίνεται με την εικόνα και όχι με τον λόγο. Όποιος κερδίσει την μάχη στο γυαλί κερδίζει και τις καρδιές των πολιτών…
Δημοσιεύτηκε στο ένθετο «New Millennium» της εφημερίδας «Tύπος της Kυριακής» στις 27.9.1998
