Είναι αληθές αυτό που είπε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος: «Σε όλα τα σοβαρά κράτη τις σοβαρές υποθέσεις, όπως είναι το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών, τις διερευνά και δίνει απαντήσεις η Δικαιοσύνη» (ΕΡΑ1, 25.2.2025). Αυτή είναι η μισή αλήθεια. Σε κανένα από αυτά δεν υπάρχει άρρωστη σχέση της Δικαιοσύνης με την εκτελεστική εξουσία.
Εδώ η ηγεσία των ανωτάτων δικαστηρίων ορίζεται από την κυβέρνηση: «Οι προαγωγές στις θέσεις του προέδρου και του αντιπροέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου ενεργούνται με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται ύστερα από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου (…) Η προαγωγή στη θέση του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου ενεργείται με όμοιο διάταγμα…» (αρ. 90 του Συντάγματος).
Στα «σοβαρά κράτη», όπως λέει και ο κ. Παύλος Μαρινάκης, οι πρόεδροι των ανωτάτων δικαστηρίων μόνον τυπικώς διορίζονται από τον πρόεδρο ή βασιλέα τους· εδώ, τυπικώς τους διορίζει ο/η Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Το θέμα είναι ποιος τους επιλέγει και αν υπάρχουν εγγυήσεις ανεξαρτησίας από τις άλλες εξουσίες.
Στη Γαλλία προκρίνει έναν υποψήφιο το Ανώτατο Συμβούλιο Δικαιοσύνης, που απαρτίζεται από δικαστικούς και έξι προσωπικότητες της Κοινωνίας των Πολιτών: νομικούς, ακαδημαϊκούς, ειδικούς στα ανθρώπινα δικαιώματα. Μετά ο πρόεδρος υπογράφει τον διορισμό. Το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Ανώτατο Δικαστήριο επιλέγεται από 16 μέλη της Βουλής και 16 υπουργούς Δικαιοσύνης των κρατιδίων, τα οποία έχουν δικές τους κυβερνήσεις.
Στην Ισπανία ο πρόεδρος του ανωτάτου δικαστηρίου εκλέγεται από το Γενικό Δικαστικό Συμβούλιο, το οποίο αποτελείται από 20 μέλη που διορίζονται από το κοινοβούλιο. Απαιτείται πλειοψηφία 3/5. Στην Ιταλία οι πρόεδροι των ανωτάτων δικαστηρίων επιλέγονται από το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο, στο οποίο μετέχει ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, δικαστές, καθηγητές Νομικής και δικηγόροι. Στη Σουηδία υπάρχει το Συμβούλιο Διορισμού των Δικαστών, το οποίο έχει τέσσερις δικαστές, έναν δικηγόρο, έναν ανώτατο δημόσιο υπάλληλο και τρία μέλη που διορίζει το κοινοβούλιο. Σε χώρες όπως το Βέλγιο και η Ολλανδία, οι δικαστές εκλέγουν την ηγεσία των ανωτάτων δικαστηρίων.
Επομένως, στα «σοβαρά κράτη» οι πολίτες εμπιστεύονται τη Δικαιοσύνη διότι δεν τη βλέπουν σαν τον μακρύ χέρι της εκάστοτε κυβέρνησης. Πουθενά η Δικαιοσύνη δεν θα κατέληγε σε τέσσερα πλημμελήματα για ένα μέγα σκάνδαλο, την παρακολούθηση πολιτικών αρχηγών, υπουργών, στρατηγών κ.λπ.
Υπάρχουν όμως προτάσεις για τη θεραπεία αυτής της άρρωστης σχέσης. Γι’ αυτές θα συνεχίσουμε.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 27.2.2025
