Για κάθε πολίτη, συνεπώς και για τον πολιτικό, στις ποινικές ευθύνες ισχύει το τεκμήριο αθωότητας. Σε ότι αφορά όμως τις πολιτικές ευθύνες υπάρχει «τεκμήριο ενοχής»
Είναι βασική αρχή του δικαίου το τεκμήριο αθωότητας. Σε υποθέσεις ποινικού χαρακτήρα όλοι οι πολίτες θεωρούνται αθώοι μέχρις αποδείξεως του εναντίου. Ακόμη και οι ύποπτοι. Ακόμη και όσοι ομολογούν. Το «τεκμήριο αθωότητας» δεν είναι κάτι θεόπεμπτο. Είναι μια εφεύρεση της δημοκρατικής κοινωνίας μας, επειδή ο πολίτης είναι ανίσχυρος μπροστά στους πανίσχυρους μηχανισμούς του κράτους. Δοκιμάσαμε άλλα πράγματα και είδαμε ότι τα προβλήματα που έλυναν ήταν περισσότερα από εκείνα που δημιουργούσαν.
Σε θέματα πολιτικής ευθύνης όμως δεν υπάρχει τεκμήριο αθωότητας. Αντιθέτως: αν θέλαμε να χαριτολογούσαμε θα λέγαμε ότι υπάρχει «τεκμήριο πολιτικής ενοχής». Ο πολιτικός είναι ένοχος για οτιδήποτε κατηγορηθεί μέχρις αποδείξεως του εναντίου. Προσοχή! Μιλάμε μόνο για τις πολιτικές ευθύνες. Αν οι ευθύνες είναι και ποινικές και ξεκινήσει διαδικασία δικαστικής διερεύνησής τους τότε ο πολιτικός -όπως και κάθε πολίτης- έχει το τεκμήριο αθωότητας σε ότι αφορά όμως μόνο το ποινικό κομμάτι. Στο πολιτικό κομμάτι των ευθυνών είναι ένοχος μέχρι της αποδείξεως της αθωότητάς του.
Για παράδειγμα: αν ξεκινήσει διαδικασία ποινικού ελέγχου για τον πρωθυπουργό (π.χ. για κλοπή), ως πολίτης πάει στο δικαστήριο έχοντας το τεκμήριο αθωότητας. Ως πολιτικός όμως παραιτείται έχοντας το τεκμήριο πολιτικής ενοχής.
Βέβαια, ούτε το «τεκμήριο πολιτικής ενοχής» δεν είναι θεόπεμπτο. Είναι κι αυτό μια εφεύρεση της δημοκρατικής μας κοινωνίας (όχι θεσμοθετημένη όπως το «τεκμήριο αθωότητας» αλλά κατά πολιτικό έθιμο), επειδή τώρα οι διωκτικές αρχές είναι ανίσχυρες μπροστά στον πανίσχυρο πολιτικό. Δεν μπορούν πρακτικά οι υφιστάμενοι να ελέγξουν τον προϊστάμενο. Η διαδικασία ποινικού ελέγχου δυσκολεύει μόνο από την σκιά που αφήνει η ισχύς του πολιτικού. Πόσω μάλλον ότι ως άνθρωπος μπορεί να μπει στον πειρασμό αν επηρεάσει έμπρακτα τη διαδικασία προς όφελός του. Ο πολιτικός λοιπόν πρέπει να παραιτηθεί του αξιώματός του, να διαλευκανθεί η υπόθεση και μετά ως αθώος να συνεχίσει την καριέρα του.
Γι’ αυτό πέφτουν στο κενό οι ισουητισμοί των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ σχετικά με το «πόθεν έσχες» των χρηματιστηριακών τους συναλλαγών. Δεν είναι «κατά τεκμήριο αθώοι» που ενοχοποιούνται από μια διαδικασία, είναι κατά «τεκμήριο πολιτικά ένοχοι» οι οποίοι οφείλουν να αθωωθούν (πολιτικά πάντα) δια της διαδικασίας. Δυστυχώς πολιτικά, πρέπει να αποδείξουν ότι δεν είναι ελέφαντες, αφού δημιουργήθηκε η πεποίθηση ότι είναι ελέφαντες.
Στο μόνο που οι παραπονούμενοι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ έχουν απόλυτο δίκιο είναι πως δεν αποτελούν το σύνολο των «κατά τεκμήριο πολιτικά ενόχων» για το σκάνδαλο του χρηματιστηρίου, αλλά ένα μικρό υποσύνολό του. Η μεγάλη μάζα αφορά τα στελέχη των ΔΕΚΟ και των τραπεζών που είχαν την ευχέρεια να «παίξουν» με μεγαλύτερη άνεση και περισσότερη εσωτερική πληροφόρηση την περίοδο του χρηματιστηριακού πυρετού.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 13.9.2003
