Φυσικά και είναι δουλειά των συνταγματολόγων να κρίνουν αν πρέπει να παραιτηθεί ο πρωθυπουργός. Για την ακρίβεια είναι δικαίωμα όλων των πολιτών, είτε διακονούν τη συνταγματική επιστήμη είτε όχι. Κάποιοι θα πουν ότι πρέπει να παραιτηθεί και κάποιοι το αντίθετο. Ετσι με διάλογο προχωράει η Δημοκρατία και οι εκατέρωθεν δίκες προθέσεων τον υπονομεύουν.
Το θέμα τέθηκε σε συνέδριο με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Αριστόβουλου Μάνεση. Οπως μετέφερε στη στήλη του ο συνάδελφος κ. Ηλίας Κανέλλης («Τα Νέα», 28-29.12.2022) κονταροχτυπήθηκαν δύο απόψεις. Ο καθηγητής του Αριστοτελείου Παναγιώτης Μαντζούφας ισχυρίστηκε ότι «όσο περισσότερο το Σύνταγμα χρησιμεύει για να τροφοδοτεί με επιχειρήματα την πολιτική αντιπαράθεση, τόσο συχνότερα εμφανίζονται στον δημόσιο κυρίως πολιτικό και λιγότερο επιστημονικό λόγο στοιχεία αστόχαστου συνταγματικού λαϊκισμού».
Ο καθηγητής Γιώργος Σωτηρέλης απάντησε ότι δεν πρέπει κάθε κριτική στην κυβέρνηση να θεωρείται λαϊκισμός και εν προκειμένω «συνταγματικός λαϊκισμός», διότι αυτό οδηγεί σε «συνταγματικό απολογητισμό» της κυβέρνησης. Υπάρχει συνταγματική θεωρία και πράξη (με τις αποχωρήσεις Νίξον, Βίλι Μπράντ κ.ά.) που στηρίζουν το αίτημα της παραίτησης του πρωθυπουργού ύστερα από μια τόσο τρανταχτή υπόθεση όπως είναι το σκάνδαλο των επισυνδέσεων.
Η αλήθεια είναι ότι το Σύνταγμά μας δεν προβλέπει διαδικασία παραίτησης του πρωθυπουργού. Ούτε κάποιο άλλο δυτικό Σύνταγμα, εξ όσων γνωρίζουμε. Μια τέτοια διάταξη είναι περιττή. Τα δημοκρατικά Συντάγματα προβλέπουν θεσμούς εξισορρόπησης και ελέγχου των εξουσιών. Ετσι, ακόμη και οι πρωθυπουργοί είτε αποπέμπονται με προτάσεις μομφής στο Κοινοβούλιο είτε παραιτούνται οικειοθελώς διότι καταλαβαίνουν ότι θα αποπεμφθούν. Αυτό έκανε τον περασμένο Ιούλιο και ο Μπόρις Τζόνσον, όταν δεκάδες βουλευτές του Συντηρητικού Κόμματος δήλωσαν ότι αποσύρουν την εμπιστοσύνη τους.
Στα καθ’ ημάς το ερώτημα περιορίστηκε στο «γιατί δεν παραιτείται ο κ. Κυριάκος Μητσοτάκης;» αλλά το μεγάλο θέμα είναι «γιατί δεν παραιτούνται οι πρωθυπουργοί;». Δεν υπήρξε ποτέ στη Μεταπολίτευση πρόταση μομφής που να τελεσφόρησε. Πλην του κ. Γιώργου Παπανδρέου, δεν υπήρξε πρωθυπουργός που αποχώρησε έχοντας ισχυρή κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Επίσης, εκτός από το 2011 δεν υπήρξε Βουλή που να συνέχισε το έργο της με νέο πρωθυπουργό. Στο πρωθυπουργοκεντρικό μας σύστημα οι κοινοβουλευτικές θητείες είναι απολύτως ταυτισμένες με την τύχη του πρωθυπουργού. Κι αυτό κάτι δείχνει για την ποιότητα των θεσμών εξισορρόπησης και ελέγχου των εξουσιών στην Ελλάδα…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 3.1.2023
