Τα καλά fake news ουδέποτε είναι καθ’ ολοκληρίαν ψεύδη. Χρειάζονται μια δόση αλήθειας για να σταθούν και να διαδοθούν. Η αναλογία αλήθειας – ψεύδους ποικίλλει. Οταν το ψεύδος κυριαρχεί παύει να είναι fake news, γίνεται θεωρία συνωμοσίας. Οταν το ψεύδος είναι πολύ μικρό, δεν έχει πολιτικό αποτέλεσμα. Τα αποτελεσματικά fake news στην ελληνική θα έπρεπε να λέγονται «ψευδοαλήθειες».
Ουδείς γνωρίζει ποια είναι η χρυσή αναλογία ψεύδους – αλήθειας. Οι ισχυρισμός του Τραμπ ότι οι Αϊτινοί μετανάστες τρώνε κατοικίδια προκάλεσε γέλιο ως θεωρία συνωμοσίας. Αντιθέτως, ο ισχυρισμός του ότι «το Μεξικό στέλνει στις ΗΠΑ τους χειρότερους, δολοφόνους και βιαστές» δούλεψε. Είναι βέβαιο ότι κατά το παρελθόν κάποιοι μεξικανικής καταγωγής είχαν δολοφονήσει ή είχαν βιάσει. Αυτή η αλήθεια ντύθηκε με το ψέμα και προχώρησε.
Στα καθ’ ημάς, μία από τις «ψευδοαλήθειες» που κυκλοφορούν, είναι η δήλωση του κ. Νίκου Ανδρουλάκη «δεν έχω εμπιστοσύνη στη Δικαιοσύνη». Το είπε πρώτος ο κυβερνητικός εκπρόσωπος και έκτοτε το επαναλαμβάνουν όλοι, ακόμη και τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ. Η ακριβής δήλωση όμως είχε ως εξής: «Οταν ανέλαβα την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ είχα μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στη Δικαιοσύνη. Η εμπειρία μου αυτά τα χρόνια έχει κλονίσει την εμπιστοσύνη μου και προς την εξουσία, το κράτος, τον πρωθυπουργό και προς τη Δικαιοσύνη» (Alpha, 13.2. 2025).
Ενα ζήτημα είναι αν έπρεπε να κάνει τέτοια δήλωση. Εκ του αποτελέσματος (συνυπολογίζοντας τις «προσαρμογές»), η απάντηση είναι αρνητική. Το πρόβλημα είναι ότι ο κ. Ανδρουλάκης δεν εκλήθη ποτέ να την εξηγήσει. Στον δημόσιο διάλογο επαναλαμβάνεται απλώς η fake εκδοχή της. Τι εννοούσε; Είχε απέραντη εμπιστοσύνη στη Δικαιοσύνη (στην εξουσία, στο κράτος, στον πρωθυπουργό) και τώρα είναι απλώς μεγάλη; Είχε μικρή εμπιστοσύνη και τώρα είναι μηδενική; Κι όταν λέμε «εμπιστοσύνη», τι εννοεί; Εμπιστοσύνη στην αποτελεσματικότητά της; Στην κρίση της; Ή υπονοούσε –θου Κύριε!– κάποια διαπλοκή της με την κυβέρνηση; Δεν γνωρίζουμε, ούτε θα το μάθουμε ποτέ.
Επί της ουσίας, η εμπιστοσύνη όλων, τουλάχιστον στον Αρειο Πάγο, μειώθηκε μετά το σκάνδαλο των υποκλοπών. Εστω για την αποτελεσματικότητά της. Κάποιοι παρακολουθούσαν, εκτός από τον κ. Ανδρουλάκη, καμιά δεκαριά υπουργούς, τον αρχηγό του ΓΕΕΘΑ, δημοσιογράφους, επιχειρηματίες, δικαστές κ.ά. Για το τεράστιο αυτό σκάνδαλο, που πλήττει τον πυρήνα της Δημοκρατίας, η δικαστική έρευνα κατέληξε σε τέσσερις ιδιώτες που εμπορεύονται το λογισμικό παρακολούθησης. Τους διώκει, δε, σε βαθμό πλημμελήματος! Ενισχύει κάτι τέτοιο την εμπιστοσύνη στη Δικαιοσύνη ή, έστω, τη διατηρεί σταθερή;
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 11.4.2025
