Ο κωμικός Μορτ Σαλ συνήθιζε να λέει ότι «Συντηρητικός Ρεπουμπλικανός είναι κάποιος που πιστεύει πως τίποτε δεν πρέπει να δοκιμάζεται για πρώτη φορά. Φιλελεύθερος Ρεπουμπλικανός είναι κάποιος που πιστεύει ότι πρέπει να δοκιμάσει κάτι για πρώτη φορά, αλλά όχι τώρα».
Κάπως έτσι –στην πρώτη εκδοχή– έχει καταντήσει και η Αριστερά στην Ελλάδα. Εγινε δύναμη συντήρησης, ανεξαρτήτως των περιστάσεων και των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η κοινωνία. Αυτό μας είπε και ο κ. Νίκος Φίλης, σε ό,τι αφορά την εξαγγελία της υπουργού Παιδείας να δώσει ένα παράθυρο ευκαιρίας στους μαθητές να παρακολουθούν τις παραδόσεις μαθημάτων από το σπίτι τους, διότι για λόγους προστασίας ευπαθών ατόμων δεν πρέπει να πηγαίνουν στο σχολείο. «Μάθημα με ανοιχτές κάμερες», είπε ο πρώην υπουργός, «δεν έχει διανοηθεί να κάνει κανένας υπουργός Παιδείας, σε καμία ελληνική κυβέρνηση, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες». Ο κ. Φίλης «είναι κάποιος που πιστεύει πως τίποτε δεν πρέπει να δοκιμάζεται για πρώτη φορά».
Κατ’ αρχάς πρέπει να σημειώσουμε ότι ουδέποτε οι συνθήκες ήταν σαν τις σημερινές, ούτε η τεχνολογία επέτρεπε την υποκατάσταση των μαθημάτων διά του Διαδικτύου. Κατά δεύτερον, μήπως θα έπρεπε το δημόσιο αγαθό της γνώσης που μεταδίδεται στα σχολεία να κοινωνικοποιείται, ακόμη και σε ομαλούς καιρούς, δηλαδή χωρίς την πανδημία; Εξ αντιδιαστολής πρέπει να παρατηρήσουμε και το εξής: σχεδόν ποτέ η Αριστερά δεν εμφανίστηκε τόσο συντηρητική, ουδέποτε έφερε ως επιχείρημα το παρελθόν για να υπονομεύσει το μέλλον. Ιστορικώς τασσόταν πάντα με την αλλαγή, την πρόοδο. Οι «άνευ προηγουμένου» προτάσεις, που λέει και ο κ. Φίλης στη δήλωσή του, ήταν το βασικό της όπλο. Θα συμφωνήσουμε, βεβαίως, ότι υποστήριξε εκδοχές της προόδου που αποδείχθηκαν αδιέξοδες· ακόμη και αιματηρώς αδιέξοδες, όπως ήταν το κομμουνιστικό πείραμα. Αλλά η Αριστερά ήταν πάντα… Αριστερά· υπέρ της τεχνολογικής προόδου, της διάχυσης της γνώσης σε ευρύτερες μάζες, υπέρ του πειραματισμού παρά τους κινδύνους που επέσειαν διαχρονικώς οι συντηρητικοί.
Δύο μόνο φορές στην ιστορία της η Αριστερά υπήρξε συντηρητική, στα όρια της αντίδρασης. Την εποχή του κομμουνιστικού ολοκληρωτισμού και κατά την ιδεολογική βασιλεία της στην Ελλάδα. Λογικό και πολύ ανθρώπινο. Οταν ένα ρεύμα ιδεών γίνει κατεστημένη κατάσταση, τότε αντιτίθεται στην πρόοδο, διότι κάθε αλλαγή μπορεί να υπονομεύσει την κυριαρχία του. Ετσι και η ελληνική Αριστερά επιμένει σε παλιές πρακτικές –από το πανεπιστημιακό άσυλο, μέχρι τον ρόλο του κράτους στην οικονομία– όταν είναι εμφανές πως οι παλιές συνταγές δεν χρησιμεύουν, ή πολλές φορές είναι επιζήμιες στην κοινωνία.
Οπότε πρέπει να ρωτήσουμε τον κ. Νίκο Φίλη και τους συντρόφους του: Πότε ήταν η τελευταία φορά που πρότειναν να γίνει κάτι για πρώτη φορά;
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 6.5.2020