Την εποχή που στα Εξάρχεια κυκλοφορούσε περισσότερη σκέψη και λιγότεροι χουλιγκάνοι, πολλές ομάδες του αναρχικού κινήματος ήταν κατηγορηματικά αντίθετες με τη δράση της «17 Νοέμβρη». Θεωρούσαν την οργάνωση δημιούργημα «αγριεμένων μικροαστών» (κάτι που πιστοποιήθηκε όταν εξαρθρώθηκε), μιλιταριστική (αυτό είναι προφανές), εθνικιστική (φαίνεται σε πλήθος προκηρύξεων, ειδικώς όταν στόχος ήταν κάποιος Αμερικανός ή Τούρκος διπλωμάτης). Από την άλλη πλευρά, ούτε οι φονιάδες έτρεφαν συμπάθεια για τον αναρχικό χώρο. Σε προκήρυξή τους τον Οκτώβριο του 1983 αναφέρονταν στους «καραγκιόζηδες των Εξαρχείων» και στηλίτευαν την «απραξία τους», το γεγονός δηλαδή ότι δεν έπαιρναν ένα κουμπούρι για να μακελεύουν κόσμο.
Από τότε άλλαξαν πολλά. Πλήθυναν οι χουλιγκάνοι των βορείων προαστίων, που πάνε στα Εξάρχεια να ξεσκάσουν επαναστατικώς, και μειώθηκαν τα βιβλιοπωλεία. Εμφανίστηκαν οι διάδοχοι των «καραγκιόζηδων» για να κάνουν μιλιταριστικές παρελάσεις με τα όπλα σηκωμένα στην πλατεία και άλλοι που έγιναν σωματοφύλακες του περιπατητή Δημήτρη Κουφοντίνα. Η περιοχή, από χώρος ανεκτικότητας, έγινε άβατο για τους περισσότερους. Είναι χαρακτηριστικό αυτό που θυμήθηκε στην εκπομπή «Αυτοψία» (9.5.2019) μιαν εξέχουσα μορφή του αναρχικού χώρου, ο κ. Νώντας Σκυφτούλης. Στις δημοτικές του 1986 μίλησε στην πλατεία χωρίς προβλήματα ο Μιλτιάδης Εβερτ. Τώρα κινδυνεύουν ακόμη και όσοι μοιάζουν με κάποιον πολιτικό ή δημοσιογράφο.
Αυτό που κυριαρχεί στο αποκαλούμενο «κίνημα» είναι ο αγριεμένος μικροαστισμός. Είναι χαρακτηριστική η απόφανση του «Λουκά της 17Ν» όταν το δικαστικό συμβούλιο Βόλου απέρριψε την άδειά του: «Δεν λειτούργησαν ως δικαστές δημοκρατίας, αλλά ως πρωτοδίκες Εμφυλίου» (10.5.2019), είπε. Οπως οι μικροαστοί χτίζουν παρανόμως στο ρέμα και στην πλημμύρα αναρωτιούνται «μα πού είναι το κράτος;», έτσι και ο καταδικασθείς τρομοκράτης θέλει για τη δική του υπόθεση «Δικαστές της Δημοκρατίας», την οποία κατά τα άλλα θέλει να ανατρέψει, και ουχί «πρωτοδίκες του Εμφυλίου» τον οποίο έλεγε ότι συνέχιζε. Ακόμη πιο μικροαστική ήταν η αντίδραση του γιου του, Εκτορα Κουφοντίνα, όταν ο κ. Κώστας Μπακογιάννης –ο οποίος έχασε τον πατέρα του από τα πυρά της 17Ν όταν ήταν 11 χρόνων– δήλωσε ότι «θα ήθελα κάποια μέρα ο γιος μου να μπορέσει να κάτσει στο ίδιο τραπέζι με τον εγγονό του Κουφοντίνα» (AthnesVoice, 19.7.2017): «Κώστα, αν ο γιος μου καθόταν στο ίδιο τραπέζι με τον δικό σου θα τον είχα αποκληρώσει»!
Κάθε κοινωνία έχει την «επανάσταση» που της αξίζει. Η ελληνική παρήγαγε «επαναστάτες» με μεζονέτα στον Βαρνάβα και παραλλήλως αιτηματίες αδειών από τις φυλακές και επιδοτήσεων από κοινοτικά προγράμματα. Παρήγαγε και «αναρχικούς», που το βράδυ το παίζουν σεκιουριτάδες…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 24.5.2019