Το καλό είναι πως η Ιστορία κινείται αργά. Το κακό είναι πως είναι πολύ βαριά…
Η αλήθεια είναι πως θα το συνηθίσουμε κι αυτό. Κάτι με το οποίο γελούσαμε στη σειρά κινουμένων σχεδίων «The Simpsons» έγινε πραγματικότητα και μετά το αρχικό σοκ θα αρχίσουμε να λέμε «εντάξει! Δεν έγινε και τίποτε φοβερό! Δεν έσβησε ο ήλιος την 9η Νοεμβρίου του 2016. Δεν καταστράφηκε ο κόσμος με την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ».
Το κακό είναι πως με τον καιρό συνηθίζουμε το κακό. Το άλλο κακό είναι πως αντιστοίχως συνηθίζουμε και το καλό· τόσο πολύ, που φαντάζει φυσικό και θεωρούμε αδιανόητο να χαθεί. Για παράδειγμα, εδώ στην Ευρώπη, που γέννησε δύο παγκοσμίους πολέμους και αναρίθμητες σφαγές, θεωρείται «φυσική» η κατάσταση της μακροχρόνιας ειρήνης που πέτυχε «το παλιό πολιτικό σύστημα» διά της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Για πολλούς θεωρείται αδιανόητο να επιστρέψουμε στο παρελθόν των συνοριακών ελέγχων και των εθνικών καχυποψιών. Αντιστοίχως, εδώ στην Ελλάδα, θεωρούμε «φυσιολογική κατάσταση» τη Δημοκρατία, που πρώτη φορά στέριωσε επί τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα. Μας φαντάζει απίθανο να γυρίσουμε σε εποχές που πραξικοπήματα γίνονταν για ψύλλου πήδημα και με πρόσχημα τον βασιλιά ή τον κομμουνισμό.
Βεβαίως, μια εκλογή –ακόμη κι αν είναι τόσο σημαντική όπως αυτή για την προεδρία των ΗΠΑ– δεν θα οδηγήσει αυτομάτως στις σκοτεινές εποχές (dark ages, το λένε οι Αμερικανοί). Μπορεί όμως να σηματοδοτεί αυτό που ο αναλυτής της εφημερίδας Guardian Jonathan Freedland ονόμασε «age of endarkment», την «εποχή του σκοτεινιάσματος». Ολοι οι βασικοί πυλώνες που έκαναν το θαύμα της Ανοιχτής Κοινωνίας, που έφεραν ασύλληπτη ανάπτυξη κι ευημερία στον Δυτικό κόσμο, μοιάζουν να καταρρέουν: τα κόμματα, οι αυθεντίες, τα Μέσα Ενημέρωσης, η λογική. Το αποτέλεσμα είναι να γίνεται πρόεδρος των ΗΠΑ ένας τύπος που μεταξύ άλλων έπαιζε στις διαφημίσεις των Μακ Ντόναλτς και διαφόρων αναψυκτικών. Εναν άνθρωπο που προέβαλε ως πλεονέκτημα την έλλειψη εμπειρίας στην πολιτική και για τον οποίο τόσα έχουν αποκαλυφθεί: από το γεγονός ότι δεν πλήρωνε την εφορία («επειδή είμαι έξυπνος», είπε σε ένα ντιμπέιτ), μέχρι τα σεξιστικά του σχόλια για τις γυναίκες και τις ρατσιστικές του τοποθετήσεις για τους ισπανόφωνους, τους μαύρους, ή όποιον άλλο έβρισκε πρόχειρο.
Φυσικά κι ο ήλιος ανέτειλε κανονικά προχθές, στις 9 Νοεμβρίου, αλλά σάμπως το ίδιο δεν έκανε σε όλες τις μεγάλες καμπές της Ιστορίας; Μήπως σκοτείνιασε η γη την 1η Σεπτεμβρίου του 1939; Δυστυχώς ο κόσμος θα αλλάξει προς το χειρότερο με την εκλογή Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ, ασχέτως των ισορροπιών και ελέγχων που έχει το αμερικανικό πολιτικό σύστημα. Να σημειώσουμε παρεμπιπτόντως, πως μένει να αποδειχθεί η ισχύς αυτού του συστήματος. Οχι μόνο επειδή έχουμε την ελληνική εμπειρία, αλλά επειδή την προηγούμενη φορά τα νομοθετικά σώματα, η Δικαιοσύνη, τα ΜΜΕ των ΗΠΑ παρασύρθηκαν από την πίεση της κοινής γνώμης και υποστήριξαν αναφανδόν τις τυχοδιωκτικές κινήσεις του τζούνιορ Μπους και των νεοσυντηρητικών στην περιπέτεια του Ιράκ. Εκαναν αργότερα την αυτοκριτική τους, αλλά ο κόσμος ακόμη πληρώνει εκείνη την εισβολή.
Το καλό είναι πως η Ιστορία κινείται αργά. Το κακό είναι πως είναι τόσο βαριά, που μπορεί να συνθλίψει όλα όσα σήμερα θεωρούμε «φυσικά» και δεδομένα. Ιδωμεν…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 11.11.2016