Αυτό που βλέπουμε κάθε μέρα είναι ότι τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι δεν χωράνε στο λεκανοπέδιο της Αττικής. Η κίνηση, η έλλειψη χώρων στάθμευσης, ο συνωστισμός στις υπηρεσίες το πιστοποιούν.
Ακόμη κι αυτές τις μέρες, που απουσιάζει ένας μεγάλος αριθμός κατοίκων του Λεκανοπεδίου, η Αθήνα είναι μια δύσκολη πόλη για να ζει κάποιος. Οι υψηλές θερμοκρασίες -είτε οφείλονται σε φυσικά αίτια είτε στο θρυλούμενο φαινόμενο του θερμοκηπίου- γίνονται υψηλότερες επειδή οι κτισμένες επιφάνειες λειτουργούν ως θερμοσυσσωρευτές.
Η πυκνή δόμηση πολλαπλασιάζει τα αρνητικά αποτελέσματα κάθε φυσικού φαινομένου. Η ζωή στην Αθήνα είναι υποφερτή σε θερμοκρασίες 20-27 βαθμών Κελσίου, αν δεν βρέξει, δεν χιονίσει ή δεν κάνει καύσωνα. Κάθε, μικρή έστω κλιματική διαταραχή, δημιουργεί υπερμεγέθη προβλήματα. Αρκεί μια χιονόπτωση για να σταματήσει η παραγωγή του 50% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος. Κι αυτό το κόστος διαρκώς μεγαλώνει, αφού όπως λένε οι επιστήμονες, μπαίνουμε σε μια περίοδο διαρκούς μετεωρολογικής αστάθειας.
Πολλοί ισχυρίζονται ότι αυτό είναι το αποτέλεσμα της άναρχης ανάπτυξης της Αττικής και πως το πρόβλημα θα μπορούσε να λυθεί με στοχευμένες παρεμβάσεις με διάνοιξη χώρων πράσινου κ.λπ. Ο δήμαρχος Αθηναίων κ. Νικήτας Κακλαμάνης, μάλιστα, είχε κάνει κεντρική του προεκλογική υπόσχεση να γκρεμίσει ολόκληρα τετράγωνα για να κάνει πάρκα. Επεα πτερόεντα, που προφανώς και ο ίδιος έχει ξεχάσει, αλλά ακόμη κι αν μπορούσε να γίνει θα έλυνε το πρόβλημα της Αθήνας;
Ενα πράγμα που διαρκώς ξεχνάμε είναι η αξία γης στην Αττική, η οποία τηρουμένων των αναλογιών είναι στις ακριβότερες του κόσμου. Αυτό ήταν αποτέλεσμα του άκοπου και δανεικού πλούτου που έρευσε στη χώρα τα τελευταία χρόνια, μπορεί να οφείλεται και σε κερδοσκοπικά παιχνίδια, αλλά οφείλεται και στη μεγάλη ζήτηση για κατοικία. Κερδοσκοπικά παιχνίδια δεν γίνονται στο κενό· προϋποθέτουν ζήτηση.
Σύμφωνα με μια μελέτη που έκανε το 2006 το «Ινστιτούτο Στρατηγικών και Αναπτυξιακών Μελετών (ΙΣΤΑΜΕ) – Ανδρέας Παπανδρέου» την τελευταία δεκαετία στην Αττική χτίστηκαν εκτάσεις 18 φορές όσο το αεροδρόμιο του Ελληνικού. Την ίδια περίοδο ο πληθυσμός της Αττικής αυξήθηκε κατά 6,6% (περίπου 200.000 κατοίκους), ενώ η αστική γη που κάλυπτε το 15,1% της Αττικής το 1990 έφτασε το 2000 μετά το 18,1%.
Οταν ο πληθυσμός μιας περιοχής αυξάνεται κατά 6,6% σε δέκα χρόνια δημιουργούνται ισχυρές οικιστικές πιέσεις. Αυτές θα εκτονωθούν είτε νόμιμα, είτε παράνομα. Οταν εκτονώνονται νόμιμα, αυξάνουν τις τιμές γης. Οταν εκτονώνονται παράνομα δημιουργούν οικιστικό χάος, που διογκώνει τα προβλήματα. Οι λύσεις των «ανοιχτών χώρων» είναι δελεαστικές (ειδικά αν αυτοί δημιουργηθούν απέναντι από το σπίτι σου), αλλά δεν λύνουν το πρόβλημα. Δηλαδή, ακόμη κι αν πίστευε στις υποσχέσεις του ο κ. Κακλαμάνης και στα τέσσερα χρόνια της θητείας του γκρέμιζε δέκα τετράγωνα με πολυκατοικίες, οι άνθρωποι που θα ξεσπιτωνόταν, κάπου αλλού θα έπρεπε να στεγαστούν. Οι οικιστικές πιέσεις θα εντείνοντο και με κάποιο νόμιμο ή παράνομο τρόπο θα εκτονώνονταν. Θα είχαμε δηλαδή μετάθεση του προβλήματος.
Αυτό που βλέπουμε κάθε μέρα είναι ότι τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι δεν χωράνε στο λεκανοπέδιο της Αττικής. Η κίνηση, η έλλειψη χώρων στάθμευσης, ο συνωστισμός στις υπηρεσίες το πιστοποιούν. Προς το παρόν στριμωχνόμαστε, σε βάρος της ποιότητας ζωής. Αλλά αυτό πρέπει να αλλάξει.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 19.8.2010
