Ένα βιβλίο που αποσαφηνίζει τις έννοιες, συμβάλει στο να γίνει ο διάλογος εφικτός σ’ αυτή τη χώρα.
Μάρκος Δραγούμης, «Πορεία προς τον Φιλελευθερισμό» Εκδόσεις Παπαζήση
Δεν είναι μόνο καλογραμμένη, αλλά είναι και σημαντική η επανέκδοση αυτού που θα λέγαμε η «εγκυκλοπαίδεια των φιλελεύθερων ιδεών» στα ελληνικά. Και είναι σημαντικό όχι γιατί αποτυπώνει με εξαιρετική σαφήνεια και καταληπτή γλώσσα ένα μεγάλο ρεύμα της δυτικής σκέψης, αλλά κυρίως γιατί ελπίζω ότι θα αποσαφηνίσει μερικά πράγματα. Αν το διαβάσει κάποιος μπορεί ίσως να καταλάβει τι είναι φιλελευθερισμός ή και νεοφιλελευθερισμός.
Διάβαζα πρόσφατα ένα βιβλίο του κ. Γιώργου Σταθάκη (τακτικού καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο πανεπιστήμιο Κρήτης) με τίτλο «Ο ατελέσφορος εκσυγχρονισμός». Σε κάποιο σημείο του γράφει: «η αναζήτηση της αφετηρίας της νεοφιλελεύθερης πολιτικής στην Ελλάδα παραπέμπει στην περίοδο του σταθεροποιητικού προγράμματος του 1985».
Να σημειώσουμε ότι σε εκείνο το σταθεροποιητικό πρόγραμμα και σε αντίθεση με την σημερινή κουτσουρεμένη φιλελεύθερη επιλογή των επιχειρησιακών συμβάσεων, είχαμε την πιο σκληρή κρατική παρέμβαση στις εργασιακές σχέσεις. Είχαν απαγορευθεί δια νόμου οι ελεύθερες συμβάσεις εργαζομένων εργοδοτών, οποιασδήποτε μορφής: ατομικές, κλαδικές, συλλογικές. Είχε απαγορευθεί σε ιδιώτες επιχειρηματίες να δίνουν αυξήσεις στους εργαζόμενους τους.
Το καλύτερο έρχεται μετά: ο κ. Σταθάκης, -υπενθυμίζω τακτικός καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο πανεπιστήμιο Κρήτης- γράφει ότι το βιβλίο «Η πολιτική της οικονομικής σταθεροποίησης» αποτελεί «αφετηριακό κείμενο της νεοφιλελεύθερης πολιτικής στα θέματα της μακροοικονομικής πολιτικής» και «το πιο αξιόπιστο μανιφέστο του νεοφιλελευθερισμού στην Ελλάδα».
Ανάμεσα στους συγγραφείς αυτού του συλλογικού τόμου είναι και ο Ανδρέας Παπανδρέου. Πατριάρχης του ελληνικού νεοφιλελευθερισμού ο Ανδρέας; Εντάξει! Οι αριστεροί μισούν τον Ανδρέα Παπανδρέου για πολλούς λόγους, αλλά πρέπει να τον τιμωρήσουν με την εσχάτη των πολιτικών ποινών; Σημειώνουμε ότι η εσχάτη των πολιτικών ποινών στην Ελλάδα είναι να χαρακτηριστείς «νεοφιλελεύθερος».
Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι το βιβλίο «Η πολιτική της οικονομικής σταθεροποίησης» είναι συλλογή άρθρων που έκανε ο κ. Κώστας Σημίτης (άλλος νεοφιλελεύθερος κι αυτός) και εμπεριέχει κείμενα του Νίκου Γκαργκάνα, Τάκη Θωμόπουλου, Γιάννη Σπράου και μια δήλωση του Ανδρέα Παπανδρέου για την ανάγκη σταθεροποίησης της ελληνικής οικονομίας.
Όμως: το να βαφτίζει όμως κανείς κάποια σοσιαλδημοκρατικά κείμενα και μαζί μ’ αυτά ένα κείμενο του Ανδρέα Παπανδρέου, «μανιφέστο του νεοφιλελευθερισμού», δεν είναι κακό για την σοσιαλδημοκρατία ούτε για τον νεοφιλελευθερισμό. Είναι κακό για τον δημόσιο διάλογο της χώρας. Δεν αποσαφηνίζονται οι έννοιες, δεν μπορούμε να συνεννοηθούμε, δεν μπορούμε να βρούμε τις βέλτιστες πολιτικές. Κι αυτό δεν απαντάται μόνο σε κάποια βιβλία πανεπιστημιακών. Αν ξεφυλλίσει κάποιος τις εφημερίδες των τελευταίων είκοσι χρόνων θα δει κανείς ότι το 99% των πολιτικών που εφαρμόστηκαν στην Ελλάδα χαρακτηρίστηκαν νεοφιλελεύθερες. Ακόμη και η διακυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή με τους 600 και πλέον νέους κρατικούς οργανισμούς και επιτροπές, αυτή του διεύρυνε τα δημοσιονομικά ελλείμματα στο μη περαιτέρω «νεοφιλελεύθερη» χαρακτηρίστηκε.
Αυτό νομίζω ότι είναι η μεγαλύτερη αρετή του βιβλίου που παρουσιάζουμε σήμερα. Αποσαφηνίζει τις έννοιες, συμβάλει στο να γίνει ο διάλογος εφικτός σ’ αυτή τη χώρα. Αν το διαβάσει φυσικά κάποιος, διότι φοβάμαι ότι η πρώτη έκδοση έφυγε αδιάβαστη. Τουλάχιστον από αυτούς που διαμορφώνουν την ατζέντα του δημόσιου διαλόγου, δηλαδή πολιτικούς, καθηγητές, δημοσιογράφους.
Παρέμβαση στην παρουσίαση του βιβλίου «Πορεία προς τον Φιλελευθερισμό» του Μάρκου Δραγούμη. Αθήνα 12.1.2011