Σε μια χώρα που ελάχιστοι διαβάζουν γίνεται μέγας καυγάς για την πολιτική βιβλίου.
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Publishing Market Watch, Sectoral Report 2, Book Publishing 10.8.2004) η Ελλάδα είχε τις χαμηλότερες κατά κεφαλήν πωλήσεις βιβλίων στην Ευρώπη. Εδώ αγοράζαμε βιβλία αξίας 20 ευρώ κάθε χρόνο, έναντι 120 στη Φινλανδία. Ισως γι’ αυτό να χρειαζόμασταν δύο κρατικές υποδομές προώθησης του πολιτιστικού αυτού προϊόντος: το Εθνικό Κέντρου Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) και τη Διεύθυνση Γραμμάτων του υπουργείου Πολιτισμού. Μπορεί πάλι η χαμηλή διείσδυση των βιβλίων στο ελληνικό κοινό (και στον δανεισμό από δημόσιες βιβλιοθήκες κατέχουμε μαζί με την Πολωνία την τελευταία θέση) να οφειλόταν στο γεγονός ότι λαλούσαν πολλά κοκόρια, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να συγκεντρωθεί στο διάβασμα κανείς.
Ορθώς, λοιπόν, ο αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού, Κώστας Τζαβάρας, αποφάσισε σε εποχή κρίσης να βάλει λουκέτο σε έναν από τους δύο κρατικούς μηχανισμούς. Το ερώτημα, όμως, είναι γιατί επέλεξε το ΕΚΕΒΙ και όχι τη διεύθυνση του υπουργείου του, την ύπαρξη της οποίας πολλοί αγνοούσαν.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου, ο κ. Τζαβάρας «στάθμισε όλα τα δεδομένα της λειτουργίας του ΕΚΕΒΙ και αποφάσισε ότι στο εξής η κρατική πολιτική για το βιβλίο θα ασκείται από τη σχετική διεύθυνση της Γενικής Γραμματείας Πολιτισμού». Καλά και άγια όλα αυτά, αλλά ποια ακριβώς δεδομένα στάθμισε ο υπουργός; Τα στοιχεία για την αγορά βιβλίου στην Ελλάδα είναι τόσο σπάνια, όσο και οι αναγνώστες βιβλίων. Υπάρχουν ελάχιστες μελέτες και όχι συγκριτικές. Δεν ξέρουμε αν στο υπουργείο Πολιτισμού έχουν μη δημοσιοποιημένα στοιχεία, αλλά καλό είναι να βγουν στο φως, ώστε να κριθεί η στάθμιση που έκανε ο υπουργός. Προσέφερε το ΕΚΕΒΙ κάτι από το 1994, που ιδρύθηκε; Προσέφερε η Διεύθυνση Γραμμάτων του υπουργείου κάτι περισσότερο;
Δεν θέλουμε να πιστέψουμε πως η στάθμιση έγινε με μικροκομματικά κριτήρια, αλλά σίγουρα μυρίζει το πολιτικό κριτήριο του συγκεντρωτισμού, που χαρακτηρίζει διαχρονικά τη Δεξιά στη χώρα. Στο κάτω κάτω της γραφής, οι άνθρωποι των γραμμάτων που διοικούσαν το ΕΚΕΒΙ πιο δύσκολα λένε το «μάλιστα, κ. Υπουργέ», απ’ ό,τι οι απρόσωποι γραφειοκράτες μιας διεύθυνσης. Και οι παλαιοκομματικοί υπουργοί βολεύονται καλύτερα με τους δεύτερους, παρά το γεγονός ότι έχουν παραξενιές οι πρώτοι.
Βεβαίως, το ίδιο μπορεί να ειπωθεί και για την απέναντι πλευρά. Διαβάσαμε πολλά δακρύβρεχτα κείμενα, ακούσαμε ιερεμιάδες για το «μεγάλο πλήγμα στον πολιτισμό», στοιχεία δεν είδαμε. Στη δημοκρατία της συγκίνησης όλα σταθμίζονται με τις εντυπώσεις. Οπως ο υπουργός δεν μας είπε πόσο κόστισε το ΕΚΕΒΙ όλα αυτά τα χρόνια, έτσι και οι υποστηρικτές του δεν μας λένε τι προσέφερε τα ίδια αυτά χρόνια. Οχι γενικώς και αορίστως· ποσοτικά. Ας ελπίσουμε ότι στη συζήτηση που θα γίνει στη Βουλή θα μάθουμε κάτι περισσότερο.
Μπορεί να μην ενημερωθήκαμε για τα αποτελέσματα της πολιτικής βιβλίου στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, ούτε καν τα κριτήρια στάθμισης του κ. Τζαβάρα, η ανακοίνωση όμως μας διαφώτισε για το πιο σημαντικό: «Αναζητείται νομοθετική ρύθμιση, προκειμένου οι εργαζόμενοι στο ΕΚΕΒΙ να συνεχίσουν να εργάζονται με την ίδια σχέση εργασίας». Ποια πολιτική βιβλίου, ποια ποσοτικά στοιχεία; Η βασική μέριμνα του κράτους είναι οι υπάλληλοί του. Ολα τ’ άλλα έπονται…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 22.1.2013
