Η φτώχεια, όση υπάρχει στην Ελλάδα, δεν αντιμετωπίζεται με τις λιγωμένες από πόνο φωνές των ρεπόρτερ. Αντιμετωπίζεται με την παρουσίαση του προβλήματος στις σωστές του διαστάσεις και τη στοχευμένη παρέμβαση του κράτους.
Και ξαφνικά, εκεί ανάμεσα στις εξαγγελίες του πρωθυπουργού για την οικονομία και τις αντιδράσεις των συνδικαλιστικών φορέων, ένα ξανθόμαλλο κοριτσάκι -ήταν δεν ήταν δέκα χρονών- ξεπρόβαλε στο κεντρικό δελτίο ενός τηλεοπτικού σταθμού για να ζητήσει το… επίδομα θέρμανσης. «Κύριε πρωθυπουργέ», είπε, «πρέπει να μας δώσετε το επίδομα, γιατί αλλιώς θα κρυώσουμε». Ήταν ένα χαριτωμένο ενσταντανέ, αλλά πάλι… Βρίσκεται, άραγε, σε αναστολή ο νόμος που απαγορεύει την προαγωγή ανηλίκων σε επαιτεία;
Αυτό που βλέπουμε στα κανάλια, τούτες τις μέρες της ΔΕΘ, είναι θλιβερό μέχρι και επικίνδυνο. Ανθρωποι κάθε ηλικίας στήνονται μπροστά στην κάμερα για να ζητιανέψουν κατ’ ουσία από τους πολιτικούς κάποιο επίδομα. Και το ερώτημα είναι απλό: Αν αυτό το τυχαίο, υποτίθεται, δείγμα που εμφανίζεται στα δελτία ειδήσεων αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα, τότε ζούμε σε μια τριτοκοσμική χώρα, στην οποία η επιβίωση του πληθυσμού εξαρτάται από τις δυνατότητες ή τα κέφια των πολιτικών να σκορπούν επιδόματα. Αν το δείγμα φτιάχνεται για τις ανάγκες του σόου που ονομάζουμε «δελτίο ειδήσεων», τότε τα πράγματα είναι χειρότερα. Η τηλεόραση εθίζει ένα λαό στη ζητιανιά αντί της διεκδίκησης.
Ας διευκρινίσουμε, λοιπόν, κάποια πράγματα. Φτώχεια στην Ελλάδα υπάρχει. Δεν είναι τόσο εκτεταμένη όσο οι πολιτικοί κάθε αντιπολίτευσης διακηρύσσουν και τα κανάλια παρουσιάζουν. Σίγουρα κάποιοι συμπολίτες μας έχουν την ανάγκη του επιδόματος θέρμανσης. Οι τελευταίοι πιθανότατα δεν είναι οι ίδιοι που εμφανίζονται στα δελτία ειδήσεων.
Η τηλεόραση από τη φύση της απλοποιεί τόσο πολύ τα θέματα που παρουσιάζει ένα σόου για τη φτώχεια παρά το πραγματικό πρόβλημα της φτώχειας. Ετσι, ενώ υπάρχουν εξαιρετικοί επιστήμονες και θαυμάσιες μελέτες που δείχνουν ανάγλυφα το πρόβλημα (π.χ. το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ κάνει πολύ καλή δουλειά), ποτέ δεν θα δούμε στα δελτία ολοκληρωμένο το πρόβλημα διανθισμένο από κάποιες περιπτώσεις. Απλώς βλέπουμε περιπτώσεις που δεν γνωρίζουμε καν αν είναι μέρος του προβλήματος. Δεν θα δούμε ποτέ επιστήμονες που καταγράφουν το πρόβλημα, απλώς θα δούμε ανθρώπους που πιθανώς να υποδύονται το πρόβλημα.
Τα δελτία ειδήσεων στην ουσία κάνουν ριάλιτι σόου με τη φτώχεια. Οπως παλιότερα διάφοροι που δεν είχαν στον ήλιο συναισθηματική μοίρα έβγαιναν σε εκπομπές για να πουν τον πόνο τους (ώστε να δείξουν τα κανάλια «πού πάει η κοινωνία»), έτσι και τώρα βγαίνουν διάφοροι στα δελτία για να δείξουν τα κανάλια «πού πάει η οικονομία».
Η φτώχεια, όση υπάρχει στην Ελλάδα, δυστυχώς, δεν αντιμετωπίζεται με τη λύπηση των τηλεπαρουσιαστών. Ούτε με τις λιγωμένες από πόνο φωνές των ρεπόρτερ. Αντιμετωπίζεται με την παρουσίαση του προβλήματος στις σωστές του διαστάσεις και τη στοχευμένη παρέμβαση του κράτους. Αντιθέτως, η εικονική πραγματικότητα που παρουσιάζουν τα κανάλια υπονομεύει τη διεκδίκηση και την πολιτική παρέμβαση. Παραφράζοντας το στρατηγό Ντε Γκολ θα λέγαμε ότι η φτώχεια παραείναι σοβαρό πρόβλημα για να αφεθεί στην τηλεόραση.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 13.9.2005