Κάποιοι μπορεί να πουν ότι το ΠΑΣΟΚ φταίει για το «σοβιετικού τύπου σύστημα Παιδείας που έχουμε σήμερα». Θα έχουν απόλυτο δίκιο, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι η Νέα Δημοκρατία δεν πρέπει να το αλλάξει.
Τα σημαντικά λοιπόν που δεν ήταν ενδιαφέροντα αφορούν τις προτάσεις του κ. Παπανδρέου για το μέλλον της Παιδείας και κατ’ επέκταση της απασχόλησης στη χώρα. Μας είπε για παράδειγμα ο αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης ότι πρέπει να δοθεί έως και 40% από το 4ο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης στους ανθρώπινους πόρους. Είναι δυνατόν να γίνει αυτό; Πρέπει να δεσμεύσουμε ένα τόσο σημαντικό ποσό, ή μήπως χρειάζεται παραπάνω; Είναι ερωτήματα που χρήζουν συζήτησης και είναι μακροπρόθεσμα σοβαρότερα από το αν θα προτείνει πρόεδρο τον Χ ή τον Ψ.
Μας είπε επίσης ο κ. Παπανδρέου ότι πρέπει να δημιουργηθεί «Ανεξάρτητη Στατιστική Υπηρεσία» -πιθανότατα στο πλαίσιο λειτουργίας των Ανεξάρτητων Αρχών. Αυτό αποτελεί μια ήττα της πολιτικής και των πολιτικών. Μήπως όμως είναι προτιμότερη από τις κατηγορίες του ECOFIN για στατιστικές που εξαρτώνται από τον «πολιτικό και εκλογικό κύκλο της χώρας»;
Έκανε και κάποιες προτάσεις ο αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης που χρήσουν περαιτέρω συζήτησης. Κατ’ αρχήν κατήγγειλε το «σοβιετικού τύπου σύστημα Παιδείας που έχουμε». Στην ουσία κατήγγειλε το ΠΑΣΟΚ που ανέπτυξε αυτό το σοβιετικού τύπου σύστημα. Γράφαμε τον Ιανουάριο απ’ αυτήν εδώ την εφημερίδα: «Όσο και να θέλει να στρογγυλέψει την άποψή του για τα μη κρατικά πανεπιστήμια ο κ. Ευθυμίου -ότι και να πει πλέον- η όλη θητεία του στο υπουργείο παραπέμπει πλέον σε σοβιετικού τύπου κρατισμό. Πολέμησε λυσσαλέα κάθε προσπάθεια ανάμιξης του ιδιωτικού τομέα στην Παιδείας. Δεν εργάσθηκε γι’ αυτό που είναι η υποχρέωσή του ως κρατικός λειτουργός: να κάνει δηλαδή καλά την δουλειά του, να παρέχει υψηλές δημόσιες υπηρεσίες παιδείας. Αντιθέτως προσπάθησε κι εν πολλοίς το επέτυχε να σβήσει με νομοθετικά μέτρα τον ανταγωνισμό που η ιδιωτική Παιδεία έφερνε στο μονοπώλιο που ο κ. Ευθυμίου διαφέντευε….» (Απογραφές 21.1.2004) Το ξαναγράψαμε και με την παρούσα κυβέρνηση: «η οργάνωση της ελληνικής Παιδείας είναι το τελευταίο απομεινάρι του αλήστου μνήμης Κεντρικού Προγραμματισμού που έχει απομείνει στην Ευρώπη. Όλα -μα όλα!- ρυθμίζονται από το υπουργείο: Από τα νηπιαγωγεία μέχρι τα Γυμνάσια κι από τις εξετάσεις μέχρι τα Πανεπιστήμια.» (Απογραφές 21.6.2004).
Κάποιοι μπορεί να πουν ότι το ΠΑΣΟΚ φταίει για το «σοβιετικού τύπου σύστημα Παιδείας που έχουμε». Θα έχουν απόλυτο δίκιο, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι η Νέα Δημοκρατία δεν πρέπει να το αλλάξει. Ούτε ότι δεν πρέπει να έχει ως βάση την αποκέντρωση στον Εθνικό Διάλογο για την Παιδεία που σύντομα ελπίζουμε ότι θα ξεκινήσει.
Η πιο σημαντική πάντως παρέμβαση του προέδρου της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης έγινε στην διάρκεια της συνέντευξης και είναι κρίμα να περάσει στο ντούκου. Είπε λοιπόν ο κ. Παπανδρέου: «Θα έπρεπε να αυτορυθμίζεται το σύστημα. Και πώς μπορεί να αυτορυθμιστεί: Τα ποσά αυτά τα οποία θα πάνε στην παιδεία, πρέπει να πάνε μέσω φορέων ή μέσω και των ατόμων που έχουν την ανάγκη να είναι αυτοί που επιλέγουν. Έχω μιλήσει για ένα σύστημα που ουσιαστικά θα λέμε “παίρνεις εσύ μια υποτροφία, σου πληρώνουμε τα έξοδα, αλλά εσύ επιλέγεις πού πας και ανάλογα πού θα πας θα πάει και η χρηματοδότηση”, ώστε να υπάρξει κι ένας εσωτερικός ανταγωνισμός μέσα στο σύστημα. Να πάμε δηλαδή σε μια λογική όπου το κράτος αγοράζει τις υπηρεσίες, πιστοποιεί και αγοράζει τις υπηρεσίες και δεν τις παράγει με ίδια μέσα σε ένα γραφειοκρατικό μηχανισμό που δεν έχει σχέση πια με τις ανάγκες της κοινωνίας.» Σας θυμίζει τίποτε; Είναι τα «κουπόνια εκπαίδευσης» που ο φιλελεύθερος στοχαστής Μίλτον Φρίντμαν έχει διατυπώσει πριν δύο δεκαετίες κι εφαρμόζεται με εξαιρετική επιτυχία στις ΗΠΑ.
Η κυβέρνηση έχει μια εξαιρετική ευκαιρία να προχωρήσει σε τομές στο χώρο της Παιδείας. Έχει συναίνεση. Μπορεί να πάρει τις προτάσεις του κ. Παπανδρέου και να τις πάει μακρύτερα. Να διορθώσει τα κακώς κείμενα του τομέα από τον οποίο εξαρτάται το μέλλον της χώρας. Να προχωρήσει για να την ευγνωμονεί αργότερα ολόκληρη η χώρα…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 21.9.2004
