Το χρονικό της Εθνικής Οδού: Πως με μια βροχή κόβεται η χώρα στη μέση.
Η δεκαετία 1981-1990 ήταν μια ευτυχής περίοδος για τους Ελληνες. Για λάθος λόγους. Δεν ευχαριστούσαμε τον Θεό γιατί μετά κόπων και πολιτικών τεχνασμάτων ο Κωνσταντίνος Καραμανλής μας έβάλε στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (η οποία τότε ήταν «των μονοπωλίων»), αλλά για το γεγονός ότι ήρθε το Α΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης. Ο εναρκτήριος ευρωπαϊκός πακτωλός χρημάτων όμως δεν μεταμορφώθηκε σε υποδομές. Δυστυχώς, σπαταλήθηκε στο όνομα μιας κεϊνσιανής πολιτικής που θέλει να ανοίγονται χαντάκια και μετά να κλείνονται για να ενισχυθεί η ενεργός ζήτηση.
Παράλληλα η Ελλάδα ασκούσε «εθνικά ανεξάρτητη πολιτική». Ο πρωθυπουργός της επισκεπτόταν τον κ. Γιαρουζέλσκι, τον ηγέτη της Πολωνίας που οι ιμπεριαλιστές (νυν και αεί εχθροί μας, Αμερικανοί) και τα τσιράκια των πολυεθνικών (κατά καιρούς σύμμαχοί μας, Γάλλοι, Βέλγοι και λοιποί Ευρωπαίοι) θεωρούσαν δικτάτορα. Κάποιοι, που επεσήμαναν τότε το αυτονόητο «καλή είναι η εθνική υπερηφάνεια, αλλά μήπως πρέπει να φτιάξουμε και καμιά εθνική οδό;» εχρίζοντο αυτομάτως «παπαγαλάκια της Δεξιάς» και «φορείς της γραμμής της επαράτου». Ετσι πέρασε μια δεκαετία χωρίς να ξεκινήσει κανένα μεγάλο έργο, κι όσα είχαν προγραμματιστεί εθεωρήθησαν κληρονομιά των «σκοτεινών χρόνων» και εγκαταλείφθηκαν…
Στην οκταετία Σημίτη επιχειρήθηκε να καλυφθεί το έλλειμμα της χώρας σε οδικές αρτηρίες. Επιταχύνθηκαν η «Εγνατία» και η «Πάτρα-Αθήνα-Θεσσαλονίκη» (ΠΑΘΕ), αλλά υπήρξαν μεγάλες αγκυλώσεις λόγω της διαπλοκής και της «διαπολοκολογίας». Για να είμαστε δίκαιοι αυτά τα φαινόμενα ήταν φυσικό να εμφανιστούν διότι η χώρα δεν είχε προηγούμενη εμπειρία ενός μεγάλου προγράμματος δημοσίων επενδύσεων. Δυστυχώς μόνο μέσα από συγκρούσεις, λάθη αλλά και βρωμιές αποκτάται η συστημική εμπειρία.
Η ΠΑΘΕ κουτσά στραβά προχώρησε κάποια τμήματά της όμως έγιναν θύμα και άλλων αγκυλώσεων: πολιτικών, οικολογικών και τοπικιστικών. Η προεκλογική ομιλία του νυν δημάρχου Λαμίας, που εκφώνησε το 2002, είναι χαρακτηριστική: «Αποφύγαμε την απομόνωση της Λαμίας, αφού μετά από αγώνες και ακολουθώντας μια διαφορετική στρατηγική απ’ αυτή των δικαστικών αγώνων, καταφέραμε να ματαιώσουμε τη Ζεύξη του Μαλιακού. Πώς; Δώσαμε προτεραιότητα στις περιβαλλοντικές βλάβες που θα είχε, πήγαμε το θέμα στην Ε. Ε., στηριχθήκαμε σ’ έναν υπέροχο άνθρωπο, τον ευρωβουλευτή της Ν. Δ. τον κ. Αντώνη Τρακατέλλη, είδα την επίτροπο Περιβάλλοντος κα Wallstrom, κλείσαμε δύο φορές τον δρόμο, αποτέλεσμα των περιβαλλοντικών όρων ήταν να ανέβει πολύ το κόστος του έργου με αποτέλεσμα τη ματαίωση της ζεύξης.»
Μ’ αυτά και μ’ αυτά, λοιπόν, φτάσαμε σήμερα να βρέχει και να κόβεται η Ελλάδα στη μέση. Η ομαλή κοινωνική και οικονομική ζωή της χώρας κρέμεται από μία μόνο οδό μέσω τις οποίας γίνονται όλες οι μετακινήσεις Βορρά – Νότου και ελλείψει σιδηροδρομικού δικτύου το 90% των εμπορευματικών μεταφορών. Κάτι που έχει ανυπολόγιστο κόστος και σε ανθρώπινες ζωές και στην εθνική οικονομία. Μια βροχή, ένα χιόνι, μια κατολίσθηση, ένα μεγάλο τροχαίο ατύχημα έχει σοβαρότερες του κανονικού επιπτώσεις, ακριβώς επειδή το σύστημα λειτουργεί οριακά και χωρίς εφεδρείες.
Η Εθνική Οδός είναι ένα μόνο παράδειγμα των πολλαπλών ιδεολογικών αγκυλώσεων που έγιναν εφαρμοσμένη πολιτική. Το αποτέλεσμα είναι να λειτουργεί η χώρα υπό την απειλή της κρίσης παντού: στην οικονομία, στην παιδεία, στην καθημερινότητα. Ακόμη και στις μετακινήσεις μας. Βρέξει-χιονίσει, κάτι αποδιαρθρώνεται. Και τότε οι εκάστοτε κυβερνητικοί αναφέρονται σε «ακραία φαινόμενα», αποσιωπώντας βέβαια πως κάθε φαινόμενο είναι ακραίο αν δεν υπάρχουν οι μηχανισμοί για να αντιμετωπιστεί ή οι υποδομές που θα ελαχιστοποιούν τις επιπτώσεις του.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 12.10.2006
