Επειδή οι διαδικασίες για να αποφευχθεί το κακό αποδεικνύονται τις περισσότερες φορές άχρηστες, πολλοί τις θεωρούν περιττές.
Για πολλά χρόνια Αμερικανοί και Βρετανοί αξιωματούχοι μπαινόβγαιναν στο άσχημο κτίριο της οδού Κατεχάκη πιέζοντας τους Ελληνες υπουργούς Δημόσιας Τάξης για την εξάρθρωση της μακροβιότερης τρομοκρατικής οργάνωσης που γνώρισε η Ευρώπη. Δεν μπορούσαν να καταλάβουν πώς οι διωκτικές μας αρχές δεν προχωρούσαν καθόλου τις έρευνες για να συλλάβουν τους δολοφόνους και δικών τους ανθρώπων. Πίεζαν κι απειλούσαν διότι πίστευαν ότι οι τρομοκράτες στη χώρα είχαν μια ιδιότυπη πολιτική ασυλία, ότι κάποια αόρατα κέντρα των ελληνικών κυβερνήσεων κάλυπταν τους τρομοκράτες.
Είναι προφανές ότι ασπάστηκαν διάφορες θεωρίες συνωμοσίας διότι δεν ήξεραν και δεν μπορούσαν να καταλάβουν πώς λειτουργεί το ελληνικό Δημόσιο – μέρος του οποίου φυσικά είναι και η Ελληνική Αστυνομία.
Την επόμενη φορά, λοιπόν, που κάποιος ξένος γκρινιάξει και ρωτήσει «πώς γίνεται να μη συλλαμβάνονται οι τρομοκράτες» οι Ελληνες ιθύνοντες δεν έχουν παρά να του διηγηθούν τα προχθεσινά συμβάντα – τι έγινε, δηλαδή, πριν σκάσει η βόμβα στη «Δοξαπατρή». Αντιγράφουμε από το χθεσινό ρεπορτάζ της «Καθημερινής»: «Tη στιγμή της έκρηξης, στην ακριβώς απέναντι πλευρά του δρόμου, βρισκόταν σταθμευμένο όχημα του Tμήματος Eξουδετέρωσης Eκρηκτικών Mηχανισμών και έξω από αυτό αστυνομικός με σκύλο, που ερευνούσαν για εκρηκτικά. Πρόκειται για έλεγχο που γίνεται καθημερινά πριν από την αναχώρηση του κ. Bουλγαράκη και της οικογένειάς του από το σπίτι, καθώς ο υπουργός Πολιτισμού θεωρείται στόχος. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έγιναν γνωστά από την αστυνομία, ο αστυνομικός με τον σκύλο, ξεκινώντας από το σπίτι του κ. Bουλγαράκη, είχε ολοκληρώσει τον έλεγχο της αριστερής πλευράς της Δοξαπατρή και ήταν έτοιμος να περάσει απέναντι για να ελέγξει και τη δεξιά πλευρά, όπου βρισκόταν σταθμευμένο το παγιδευμένο ποδήλατο. Tότε ειδοποιήθηκε ότι η πομπή των δύο αυτοκινήτων (το συνοδευτικό ασφαλείας και το υπουργικό) ήταν έτοιμη να ξεκινήσει.»
Το αυτοκίνητο ξεκίνησε χωρίς να έχει ολοκληρωθεί ο έλεγχος κι ευτυχώς η έκρηξη ήταν σχετικά μικρής ισχύος και δεν θρηνήσαμε θύματα.
Το συμβάν αυτό μας δίνει μια καλή ευκαιρία να σκεφτούμε πώς λειτουργεί το Δημόσιο. Η μόνιμη (και όχι πάντα άδικη) κριτική που ακούγεται είναι ότι δεν υπάρχουν άνθρωποι να εκτελέσουν κάποιο έργο, δεν επαρκούν τα μέσα, λείπει η τεχνογνωσία και οι διαδικασίες είναι απαρχαιωμένες.
Στην περίπτωση όμως της «Δοξαπατρή» υπήρχαν και οι άνθρωποι, και τα μέσα, και οι διαδικασίες, και η τεχνογνωσία. Απλώς το σύστημα έχει βολευτεί με τις μισές δουλειές (ακριβώς μισές: ελέγχθηκε μόνο η μία πλευρά του δρόμου) με αποτέλεσμα να έχουμε ολόκληρες ζημιές.
Για μια ακόμη φορά κυριάρχησε η νοοτροπία του «έλα, μωρέ! Και τι πρόκειται να συμβεί;» με αποτέλεσμα να συμβεί αυτό, το οποίο το «Tμήμα Eξουδετέρωσης Eκρηκτικών Mηχανισμών» πληρώνεται να αποτρέψει.
Δεν είναι σίγουρο ότι ευθύνονται οι αστυνομικοί για τον ελλιπή έλεγχο. Το πιθανότερο είναι ότι κανείς δεν θα τολμούσε να πει στον πρώην προϊστάμενο τους: «καθυστερήστε 5 λεπτά την αναχώρηση γιατί δεν τέλειωσε ο έλεγχος του δρόμου».
Δυστυχώς υπάρχει ένα έλλειμμα κουλτούρας ασφαλείας σε όλα τα επίπεδα. Επειδή οι διαδικασίες για να αποφευχθεί το κακό αποδεικνύονται τις περισσότερες φορές άχρηστες, πολλοί τις θεωρούν περιττές. Η «Δοξαπατρή» πρέπει να ελέγχθηκε καθ’ ολοκληρίαν τουλάχιστον 500 φορές από τις 800 μέρες που είναι υπουργός ο κ. Βουλγαράκης. Και δεν βρέθηκε τίποτε. Αυτό δημιούργησε σε όλους τη στατιστική βεβαιότητα ότι «τίποτε δεν πρόκειται να συμβεί», συνοδευόμενη από το ρωμαίικο «έλα μωρέ τώρα…». Ξεχνούν, βέβαια, ότι αυτές οι διαδικασίες ελέγχου δεν φτιάχνονται για τις χιλιάδες των περιπτώσεων, αλλά για τη μία. Μπορεί να είναι περιττές για 364 μέρες τον χρόνο και χρήσιμες μόνο τη μία.
Η αλήθεια είναι πως πληρώσαμε τόσο ακριβά την ασφάλεια των «Ολυμπιακών» για να αποκτήσουμε αυτήν την κουλτούρα. Η βάσιμη υποψία είναι πως δεν την εμπεδώσαμε ολόκληρη. Δύο χρόνια μετά, έχουμε τα μέσα, έχουμε την τεχνογνωσία, αλλά οι μισές δουλειές συνεχίζονται…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 1.6.2006
