Το πρόβλημα της ελληνικής δημοσιογραφίας δεν ήταν οι ενσωματωμένοι δημοσιογράφοι των ΗΠΑ. Αυτή είναι μια συζήτηση που γίνεται στην Αμερική κι εμείς την παρακολουθούμε ευχάριστα. Εδώ, μάλλον για την «εγκιβωτισμένη» λογική μας πρέπει να συζητήσουμε. Και δεν ξέρω πόσο ευχάριστη μπορεί να είναι…
Είδαμε πολύ φριχτές εικόνες σ’ αυτόν τον πόλεμο. Τις περισσότερες από τη Βαγδάτη. Υπήρξε όμως κι ένα χαρακτηριστικό βίντεο. Κάποιοι το χαρακτήρισαν δείγμα της φρίκης του πολέμου. Μάλλον με δείγμα της ανοησίας του πολέμου έμοιαζε. Σε ένα αγρόκτημα εισβάλλουν πάνοπλοι Αμερικανοί και ζητούν από ένα ταλαίπωρο Ιρακινό να βγάλει την οικογένεια έξω. Βγαίνουν όλοι. Μαζί κι ένας (ήταν, δεν ήταν) πεντάχρονος. Με σηκωμένα τα χέρια! Και μια κοπελίτσα έκλαιγε! Με σηκωμένα τα χέρια! Ήταν, δεν ήταν 13 χρονών!
Οι έλληνες τηλεθεατές είδαν αυτό το βίντεο γιατί το μετέδωσε το «προπαγανδιστικό CNN». Χειρότερα: το τράβηξε ένας embedded του καναλιού – ελληνιστί ένας «ενσωματωμένος» ή «εγκιβωτισμένος».
Στις 2 Απριλίου όλος ο κόσμος έμαθε για τη σφαγή σε φυλάκιο έξω από την Νατζάφ, όπου ξεκληρίστηκε από αμερικανούς μια ιρακινή οικογένεια. Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο της «Washington Post», ο επικεφαλής λοχαγός απευθύνθηκε στον φαντάρο που άνοιξε πυρ και του είπε: «δολοφόνησες μια οικογένεια γιατί δεν έριξες προειδοποιητικά πυρά». Κι αυτή τη σφαγή, από «ενσωματωμένο» δημοσιογράφο τη μάθαμε.
Κυκλοφορεί μια φήμη στην Ελλάδα ότι οι «ενσωματωμένοι» ήταν κάτι σαν ορντινάτσες των στρατευμάτων. Κάποιοι τους ονομάτισαν «γραφεία Τύπου του στρατού». Χειρότερα: το Δ.Σ. της ΕΣΗΕΑ τους χαρακτήρισε «εξαρτήματα παραγωγής “ενημερωτικών προϊόντων”, εξαρτήματα στην καλοστημένη επιχείρηση παραπληροφόρησης και προπαγάνδας.». Αν κοιτούσαν όμως το site του BBC, θα έβλεπαν ότι στο οποίο στο τέλος κάθε ρεπορτάζ σημείωνε:
«Οι μετακινήσεις όσων μεταδίδουν από Βαγδάτη περιορίζονται από τις Ιρακινές αρχές, οι οποίες και επιθεωρούν τα ρεπορτάζ τους. Οι ρεπόρτερ που είναι με τον Αμερικανικό και Βρετανικό στρατό, περιορίζονται από τις στρατιωτικές αρχές να μεταδώσουν: α) τη δύναμη του σώματος με το οποίο ταξιδεύουν β) του νεκρούς και τραυματίες γ) τον αριθμό των αιχμαλώτων του εχθρού δ) στρατιωτικά σχέδια».
Δεν υπάρχει λοιπόν κανένα πρόβλημα με τους «ενσωματωμένους». Υπάρχει και ήδη άρχισε να γίνεται μεγάλη συζήτηση στις ΗΠΑ. Μερικοί ταυτίστηκαν συναισθηματικά με τα στρατεύματα που ακολουθούσαν – κάποιοι από δαύτους, μάλιστα, μιλούσαν και σε πρώτο πληθυντικό: «Δεχόμαστε πυρά από τον εχθρό…» Η συναισθηματική ταύτιση θεωρείται γενικώς αντιδεοντολογική. Μόνο στην Ελλάδα θεωρείται «δημοσιογραφική αρετή». Π.χ.: Ταυτίστηκαν καθόλου συναισθηματικά οι έλληνες «μη-ενσωματωμένοι» της Βαγδάτης;
Όταν προβλήθηκε το βίντεο του CNN με τα παιδάκια να παραδίδονται, έγινε ολόκληρη συζήτηση σε ένα πάνελ της τηλεόρασης. Θεωρήθηκε δεδομένο, ότι αυτό το βίντεο αποτελεί κομμάτι της προπαγάνδας των Αμερικανών. Για το τι ακριβώς προπαγάνδιζε, ακούστηκαν οι πλέον φοβερές θεωρίες συνομωσίας (π.χ. θέλουν να στείλουν μήνυμα στα παιδιά της Ιντιφάντα!). Κανείς δεν εκστόμισε την απλή απάντηση: ήταν δημοσιογραφική δουλειά, κι από τη στιγμή που δεν ενέπιπτε στο αρχικό συμβόλαιο των απαγορεύσεων, μεταδόθηκε. Έτσι, απλά…
Το πρόβλημα της ελληνικής δημοσιογραφίας δεν ήταν οι ενσωματωμένοι δημοσιογράφοι των ΗΠΑ. Αυτή είναι μια συζήτηση που γίνεται στην Αμερική κι εμείς την παρακολουθούμε ευχάριστα. Εδώ, μάλλον για την «εγκιβωτισμένη» λογική μας πρέπει να συζητήσουμε. Και δεν ξέρω πόσο ευχάριστη μπορεί να είναι…
Στις 7 Απριλίου ένα αμερικανικό αεροπλάνο βομβάρδισε τους αντάρτες Πεσμεκά στο Βόρειο Ιράκ. Κι αυτές τις φριχτές εικόνες από ένα «ενσωματωμένο» δημοσιογράφο του BBC, τις είδαμε. Τον γνωστό Τζον Σίμπσον…
(Φωτο: Reuters, όπως δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή»)
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 16.4.2003
