Οποτε ο Χριστιανισμός ενδύθηκε την πορφύρα της κοσμικής εξουσίας δεν υπήρξε ανεκτικός. Εγινε ανεκτικός, διαμορφώθηκε έτσι από τον Διαφωτισμό.
Δικαιολογημένα μας χαροποίησε η επίσκεψη του Πάπα Βενέδικτου στην Τουρκία και η αναγνώριση της Οικουμενικότητας του Πατριαρχείου. Οφείλουμε όμως να μην ξεχνάμε ότι όλα αυτά δεν είναι παρά μέσα για την επίτευξη ενός μεγαλύτερου σκοπού που ο Ράτσιγκερ (ως καρδινάλιος δηλαδή) είχε πολύ πριν γίνει διάδοχος του Αγίου Πέτρου. Για τον νυν Ποντίφικα ο μεγαλύτερος εχθρός δεν είναι οι «σχισματικοί» Ορθόδοξοι ούτε καν οι αλλόδοξοι του Ισλάμ. Ο νέος Πάπας νιώθει ότι η απειλή προέρχεται εκ των έσω. Ο εχθρός, όπως ρητά δηλώθηκε στην κοινή διακήρυξη της Πόλης, είναι η «εκκοσμίκευση, η σχετικοκρατία και ο μηδενισμός», λες και τα τρία είναι το ίδιο πράγμα.
Ο Πάπας Βενέδικτος ο ΙΣΤ΄ έχει ένα όνειρο: να εκχριστιανίσει την ιστορία της Ευρώπης, να παρουσιάσει ότι το θαύμα που επέτυχε η Δύση είναι απλώς «επίκαιρος Χριστιανισμός». Βέβαια, ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει το γεγονός ότι ο Χριστιανισμός αποτελεί μια βασική συνιστώσα του Δυτικού Πολιτισμού, αλλά ούτε ο ίδιος ο Πάπας δεν μπορεί να αποσιωπήσει το γεγονός ότι αυτός ο Δυτικός Πολιτισμός της ελευθερίας, της ανεκτικότητας, των Γραμμάτων και της επιστήμης γεννήθηκε διότι η Καθολική Εκκλησία έχασε τη λυσσαλέα μάχη που έδωσε ενάντια στις δυνάμεις της προόδου. Δεν είναι «χριστιανικές οι ρίζες της Ευρώπης», όπως διαλαλεί ο Βενέδικτος και θέλει να τις αποτυπώσει στο προοίμιο του Συντάγματος. Η Ευρώπη έγινε αυτό που έγινε διότι κατοχύρωσε την ανεξαρτησία της από κάθε εξ αποκαλύψεως αλήθεια.
Το Βατικανό δεν υπήρξε ανεκτικό σ’ αυτή την πρόοδο της Δύσης. Για την ακρίβεια, έκαψε ανθρώπους που την προώθησαν. Αλήθεια, μπορούμε να φανταστούμε τι θα ήταν σήμερα η Ευρώπη αν οι «δυνάμεις της εκκοσμίκευσης», τις οποίες σήμερα πολεμάει ο Καρδινάλιος Ράτσιγκερ, έχαναν τον 15ο, τον 16ο και τον 17ο αιώνα την μάχη; Ο Ηλιος θα συνέχιζε να γυρνάει γύρω από την Γη, ο Νεύτωνας δεν θα υπήρχε, ο Αριστοτέλης θα μετεγγραφόταν αέναα στα μοναστήρια και κάθε «αιρετική σκέψη» (πιθανότατα και ο φορέας της) θα κατέληγε στην πυρά. Η Δύση θα διέφερε από την Ανατολή μόνο στις τοιχογραφίες που θα είχαν οι τόποι λατρείας των μεν.
Είναι ευτύχημα ότι έπειτα από αιώνες αναρίθμητων θρησκευτικών πολέμων, ο κάτοχος της έδρας του Βατικανού συνυπογράφει την πίστη του στα ανθρώπινα δικαιώματα και ότι «ο φόνος αθώων εν ονόματι του Θεού είναι προσβολή προς Αυτόν και προς την ανθρώπινη αξιοπρέπειαν». Αν δούμε την ιστορία της Δύσης, θα διαπιστώσουμε ότι αυτή είναι η μεγάλη συνεισφορά της εκκοσμίκευσης που υπήρξε από τη γέννησή της ανεκτική σε κάθε πίστη και κάθε δόγμα ?ακόμη και σ’ εκείνα που την δυνάστευαν. Οποτε ο Χριστιανισμός ενδύθηκε την πορφύρα της κοσμικής εξουσίας δεν υπήρξε ανεκτικός. Εγινε ανεκτικός, διαμορφώθηκε έτσι από τον Διαφωτισμό.
Δεν υπάρχει «κοσμικός φονταμενταλισμός». Υπάρχουν όμως οι κοσμικές ρίζες της Ευρώπης, που πρέπει να ξανανακαλύψουμε. Υπάρχει το πρόταγμα της ελευθερίας του ατόμου, που έφτιαξε τη Δύση αυτό που είναι. Ενα χώρο ανεκτικότητας, ευημερίας, κατανόησης και διαρκούς έρευνας. Απέχει από την τελειότητα που πολλοί ονειρεύτηκαν, αλλά ο αγώνας συνεχίζεται και κυρίως επιτρέπεται. Αυτό πρέπει να διαφυλάξουμε από τους υπαρκτούς φονταμενταλισμούς. Δυτικούς και Ανατολικούς.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 3.12.2006