Το πρόβλημα για μια κρατική αεροπορική εταιρεία, όπως και με κάθε ΔΕΚΟ, είναι πως δεν έχει ένα αφεντικό που να λογοδοτεί για ένα στόχο. Εχει πολλά αφεντικά που έχουν αντικρουόμενους στόχους.
Ας υποθέσουμε, λοιπόν, ότι δεν ήμασταν στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ότι δεν υπήρχε κανένας Μπαρό να μας πιέζει για τα υπέρογκα χρέη της «Ολυμπιακής», ούτε η Ryanair να ζητεί τήρηση των κανόνων ανταγωνισμού. Είμαστε μόνοι στον κόσμο, εθνικά υπερήφανοι και χρεωμένοι. Εμείς οι πολίτες και μέτοχοι μιας επιχείρησης, που χάνει 700.000 την ημέρα, τι θα κάναμε; Θα έπρεπε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα ή με βαθύτατο σεβασμό προς τους έξι κύκλους θα βάζαμε διαρκώς βαθύτερα το χέρι στην τσέπη;
Ας υποθέσουμε επίσης ότι ξανακάνουμε το «κόλπο του 2003». Κλείνουμε και την «Ολυμπιακές Αερογραμμές», της φορτώνουμε τα χρέη και στη θέση της φτιάχνουμε μια νέα αμιγώς κρατική εταιρεία που θα λέγεται «Πάνθεον». Τι μας εξασφαλίζει ότι δεν θα έχει την τύχη των «Ολυμπιακών Αερογραμμών»; Κι αυτή ξεκίνησε το 2004 χωρίς χρέη, αλλά πέρυσι μόνο έκανε 100 εκατομμύρια ζημιές. Γιατί η «Πάνθεον» δεν θα πάθει ό,τι και οι δύο προκάτοχοί της; Πώς είμαστε σίγουροι ότι δεν θα γεμίσει πλεονάζον προσωπικό, ότι τα αφεντικά της (τα κόμματα) δεν θα μεταφέρουν τους οπαδούς των προεκλογικά, ότι ο Συνασπισμός δεν θα πιέζει για τη διατήρηση ζημιογόνων γραμμών (πάντα στο όνομα της κοινωνικής ευαισθησίας), ότι οι εργαζόμενοί της δεν θα απεργούν προεκλογικά για διακοπές τον Αύγουστο, ότι δεν θα μεταφέρουν τους συγγενείς τους δωρεάν και όλα τα άλλα που έκανε η «Ολυμπιακή» για να φτάσει στη χρεοκοπία;
Οι εργαζόμενοι, οι οποίοι σημειωτέον συμμετέχουν από το 1985 στο Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρείας, δεν έκαναν καμιά απεργία υπέρ της κερδοφορίας της «Ο.Α.». Τώρα καταγγέλλουν τα μύρια (και μισά) όσα για την κακοδιαχείριση. Για έναν απλό λόγο: όλοι είναι συνένοχοι στο πλιάτσικο υπό τον μανδύα του «κοινωνικού ρόλου» που πρέπει να παίζει η «Ολυμπιακή». Οι κυβερνήσεις διευθετούσαν τα ρουσφέτια τους, οι εκδότες ενημέρωναν με μηδαμινό κόστος τους ακρίτες, οι εργαζόμενοι είχαν τα προνόμιά τους και τα υπόλοιπα κόμματα διότι αδαπάνως επιδείκνυαν την «κοινωνική τους ευαισθησία». Θα είχε ενδιαφέρον αν μάζευε κάποιος τις ερωτήσεις που έγιναν στη Βουλή και τα δημοσιεύματα στον Τύπο κάθε φορά που ανέκυπτε κάποιο θέμα με την «Ο.Α.». Θα πλημμύριζε από «κοινωνική ευαισθησία» και από τα «δίκαια κοινωνικών και τοπικών φορέων» που επιβάλλουν στην «Ολυμπιακή» να κάνει το α΄ ή το β΄.
Το πρόβλημα για μια κρατική αεροπορική εταιρεία, όπως και με κάθε ΔΕΚΟ, είναι πως δεν έχει ένα αφεντικό που να λογοδοτεί για ένα στόχο. Εχει πολλά αφεντικά που έχουν αντικρουόμενους στόχους. Αλλοι αφορούν την περιφερειακή ανάπτυξη, άλλοι την κοινωνική ευαισθησία, άλλοι το δημοκρατικό δικαίωμα της ενημέρωσης, και άλλοι το ευ ζην των εργαζομένων. Μέσα σ’ αυτούς τους πολλούς και αντικρουόμενους στόχους διάφοροι επιτήδειοι σφηνώνουν την προσωπική τους ατζέντα. Δεν εννοούμε μόνο την καθαρή διαφθορά, αλλά άλλους λιγότερο επιλήψιμους στόχους: ποιος πολιτικός (αφεντικό της εταιρείας) μπορεί να αντισταθεί στο δίκαιο αίτημα μιας ιστορικής περιοχής που «έχει προοπτικές ανάπτυξης, αν είχε αεροπορική σύνδεση»;
Το μόνο που δεν απασχολεί μια κρατική εταιρεία -αφού άλλοι πληρώνουν- είναι η ορθολογική διαχείριση. Ακόμη και με την πιο χρηστή διαχείριση οι ζημιές θα είναι πάντα στην ημερήσια διάταξη. Γι’ αυτό αν δεν υπήρχαν Μπαρό και Κομισιόν θα έπρεπε να τους είχαμε εφεύρει.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 12.12.2007
