Τα καλά νέα είναι πως το ποσοστό μουσουλμάνων που δικαιολογούν τις επιθέσεις αυτοκτονίας είναι μειοψηφικό σε όλες τις χώρες, ακόμη και της βαθιάς Μέσης Ανατολής. Το κακό είναι πως αρκούν ελάχιστοι για να σπείρουν τον τρόμο, όπως έγινε την περασμένη Τρίτη στις Βρυξέλλες, προ μηνών στο Παρίσι και προ ετών στη Μαδρίτη, στο Λονδίνο, στη Νέα Υόρκη κ.α. Υπολογίζεται ότι 4.000 Ευρωπαίοι πήγαν να πολεμήσουν για το ISIS στη Συρία. Αυτό είναι το 0,002% του μουσουλμανικού πληθυσμού της Γηραιάς Ηπείρου (20 εκατ.), Αυτό, όπως ορθά παρατήρησε ο διευθυντής του ΕΛΙΑΜΕΠ Θάνος Ντόκος, δείχνει ότι «δεν υπάρχει υπαρξιακή απειλή για την Ευρώπη» («Ιστορίες», ΣΚΑΪ 22.3.2015). Αλλά πάλι ήταν πέντε ή έξι εκείνοι που σκόρπισαν τον τρόμο στη βελγική πρωτεύουσα.
Από την άλλη πλευρά, τα καλά νέα είναι πως μπορεί κάποιος να ταξιδέψει από την Αθήνα στις Βρυξέλλες, όπως κάποτε πήγαινε στη Θεσσαλονίκη. Τα κακά νέα είναι πως το ίδιο μπορούν να κάνουν και οι τζιχαντιστές σε ολόκληρη την Ευρώπη. Μπορούμε να επικοινωνήσουμε διά του υπολογιστή μας –να γράψουμε, να δημιουργήσουμε, να διανείμουμε ό,τι σκεπτόμαστε– σε όλο τον κόσμο. Το ίδιο και οι «τρελοί του Θεού».
Τα καλά νέα είναι πως η Δύση μπήκε στην εποχή της νεωτερικότητας και οι 31, μέχρι την ώρα που γραφόταν το κείμενο, νεκροί των Βρυξελλών δημιουργούν αποτροπιασμό, κάτι που δεν μπορούν να καταλάβουν οι θρησκόληπτοι, για τους οποίους ο θάνατος είναι κάτι σαν προαγωγή. Η κακή ιστορία, όμως, είναι πως για να φτάσουμε στο επίπεδο που φρικιούμε ακόμη και για την απώλεια μιας ζωής, χρειάστηκαν 4-11 εκατ. νεκροί προτεστάντες και καθολικοί (0,5%-2,1% του παγκόσμιου πληθυσμού!) κατά τον Τριακονταετή Πόλεμο 1618-1648.
Είναι μεγάλο το σοκ των ευρωπαϊκών κοινωνιών από την επίθεση που δέχονται. Το σοκ διογκώνεται από τις φρικιαστικές εικόνες και ακόμη πιο φρικτές εκτιμήσεις. Γίνεται όμως μεγαλύτερο, επειδή η θρησκευτική τρομοκρατία (και ουχί «πόλεμος», όπως είναι της μόδας) δεν βγάζει νόημα στην εποχή μας. Γράφαμε και παλιότερα ότι η τρομοκρατία που γέννησε η Ευρώπη των νέων χρόνων μπορούσε να αντιμετωπιστεί πολιτικά επειδή ακριβώς ήταν μια ασθένεια του ίδιου θεωρητικού σχήματος. Και η αριστερή και η δεξιά τρομοκρατία στις παρελθούσες δεκαετίες θεωρήθηκαν μέσα για την επίτευξη ενός γήινου σκοπού. Ηταν μεν τα λάθος μέσα για την επίτευξη αυτού του σκοπού, αλλά ήταν εντός ενός πλαισίου συζήτησης στο οποίο υπήρχαν οι έννοιες του «ορθού» και του «λάθους». Ηττήθηκαν πολιτικά, διότι η συζήτηση μπορούσε να γίνει.
Το πρόβλημα με την ισλαμική τρομοκρατία είναι πως το «ορθό» και το «λάθος» δεν αποτελούν θέμα συζήτησης, αλλά ζήτημα των ιερών γραφών ή της ερμηνείας των. Η πολιτική είναι διάλογος εντός συγκεκριμένου και ορθολογικού πλαισίου. Πολιτική λύση στο πρόβλημα κάποιων τύπων που ανατινάζονται για να βρεθούν αυτομάτως στην παρέα 72 παρθένων δεν μπορεί να υπάρξει. Οσα κι αν του τάξει η γήινη πολιτική, θα είναι λίγα μπροστά στην αιώνια ευφορία που υπόσχεται το Κοράνι. Η θρησκεία φτιάχνει αφιονισμένους, τους οποίους δεν μπορείς ορθολογικά (δηλαδή, πολιτικά) να αντιμετωπίσεις. Ο δικός τους σκοπός δεν είναι του κόσμου ετούτου.
Οι χειρότεροι πόλεμοι που γνώρισε ο κόσμος ήταν θρησκευτικοί. Με τον θρησκόληπτο φανατικό είναι αδύνατον να συζητήσεις και να βρεις μια λύση σε οποιοδήποτε γήινο πρόβλημα. Θεωρεί εαυτόν απεσταλμένο του Θεού και όταν η μεταφυσική μπαίνει στη συζήτηση, αυτή δεν έχει έρμα. Το αίμα των αθώων που χύνεται στις πρωτεύουσες του κόσμου δεν είναι αποτέλεσμα των πολέμων που έκανε η Δύση. Είναι αποτέλεσμα των μεντρεσέδων (των θρησκευτικών σχολείων) στις ισλαμικές χώρες, που γεμίζουν τα κεφάλια αθώων παιδιών με ανοησίες και φανατισμό. Είναι το αποτέλεσμα μιας διδασκαλίας που τους κάνει ανθρώπινες βόμβες με την απατηλή υπόσχεση για ουρί του Παραδείσου.
Το πρόβλημα μπορεί να απαλύνεται με αστυνομικού τύπου μέτρα, όμως δεν εξαλείφεται. Αστυνομικά μέτρα πρέπει να ληφθούν, αλλά επίσης πρέπει να ξέρουμε ότι αν κάποιος είναι αποφασισμένος να μεταβεί στον Παράδεισο παίρνοντας και 50, 200 ή 3.000 αθώους μαζί του, τίποτε δεν μπορεί να τον σταματήσει. Μην ξεχνάμε ότι τρομοκρατικές επιθέσεις ισλαμιστών έζησαν και απολυταρχικά καθεστώτα. Το 1981 δολοφονήθηκε από φονταμενταλιστές ο τότε πρόεδρος της Αιγύπτου Ανουάρ Σαντάτ. Πολύ πριν από την Αραβική Ανοιξη, το 1996, είχαν δολοφονηθεί και 18 Ελληνες τουρίστες στο Κάιρο. Το μόνο που μακροπρόθεσμα μπορεί να λειτουργήσει είναι η παιδεία στις παραγωγούς της τρομοκρατίας περιοχές. Αυτό σημαίνει άνοδο του βιοτικού τους επιπέδου, αλλά σημαίνει ταυτόχρονα κι ενστάλαξη των δυτικών αξιών, που έχουν στο επίκεντρό τους τον άνθρωπο και τη ζωή.
Τα καλά νέα είναι πως η θρησκευτική τρομοκρατία είναι ένα ξέσπασμα του προνεωτερικού κόσμου, που νομοτελειακά θα ηττηθεί. «Με τη γρήγορη βελτίωση όλων των εργαλείων παραγωγής, με την απεριόριστη διευκόλυνση των επικοινωνιών, η αστική τάξη τραβάει στον πολιτισμό όλα, ακόμη και τα πιο βάρβαρα έθνη. Οι φτηνές τιμές των εμπορευμάτων της είναι το βαρύ πυροβολικό που γκρεμίζει όλα τα σινικά τείχη και που αναγκάζει να συνθηκολογήσει ακόμη και το πιο σκληροτράχηλο μίσος των βαρβάρων ενάντια στους ξένους. Αναγκάζει όλα τα έθνη να δεχτούν τον αστικό τρόπο παραγωγής, αν δεν θέλουν να χαθούν. Τα αναγκάζει να εισαγάγουν στη χώρα τους τον λεγόμενο πολιτισμό, δηλαδή να γίνουν αστοί. Με μία λέξη, δημιουργεί έναν κόσμο “κατ’ εικόνα της”», έγραφε ο Καρλ Μαρξ το 1848, κι αυτό δεν ισχύει μόνο για τα έθνη αλλά και για τις ομάδες πληθυσμών. Κατά έναν περίεργο τρόπο τα καραβάνια των απελπισμένων προς την Ευρώπη είναι η μεγάλη νίκη του δυτικού τρόπου ζωής, έναντι του σκοταδιστικού μεσαίωνα της Ανατολής. Το γεγονός ότι ουδείς πολιορκεί τα σύνορα μουσουλμανικών χωρών δείχνει την ανωτερότητα –και ας αφήσουμε τις μεταμοντέρνες ανοησίες– του δικού μας πολιτισμού.
Στο μεταξύ, όμως, καλά είναι να φυλαγόμαστε. Αρχή πάντων πρέπει να είναι η κατανόηση του φαινομένου. Οχι με την έννοια της ψυχοπονιάς προς τους παράφρονες του Θεού, αλλά με τον τρόπο που η Δύση πάντα έλυνε τα προβλήματα: πρώτα τα περιέγραφε, θέτοντάς τα στις σωστές τους διαστάσεις, και κατόπιν ενεργούσε. Οι κραυγές τύπου Ντόναλντ Τραμπ και άλλων παραφρόνων του δικού μας Θεού δεν λύνουν προβλήματα, αλλά, όπως έδειξε και η καταστροφική πολιτεία του Τζορτζ Μπους Τζούνιορ, τα διογκώνουν. Πρέπει να καταλάβουμε ότι ο πόλεμος γίνεται στη Συρία και ότι στην Ευρώπη έχουμε πρόβλημα νέας τρομοκρατίας, με την παράφρονα μεταβλητή της θρησκείας. Σ’ αυτήν τη μάχη κατά της τρομοκρατίας η Ελλάδα (λόγω θέσης) έχει πρωταγωνιστικό ρόλο και πρέπει να τον ασκήσει. Η παγκοσμιοποίηση είναι νομοτέλεια και ουδείς –όσο μικρός ή κουτοπόνηρος κι αν είναι– δεν μπορεί να της κρυφτεί. Εχει προβλήματα πολλά, όμως ο ορθολογισμός της Δύσης αντιμετώπισε χειρότερα.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 27.3.2016