Tο μέγεθος της υπόθεσης Βατοπεδίου αναδεικνύει περισσότερα πράγματα από πιθανή πλάνη υπουργών και σκάνδαλο της κυβέρνησης.
Είναι εκπληκτικό, αλλά το μόνο έργο του κράτους τα τελευταία χρόνια που είχε στεφθεί με απόλυτη επιτυχία ήταν η υπόθεση της Μονής Βατοπεδίου. Δεν ήταν εύκολη δουλειά. Επρεπε να σταματήσει μια δίκη σε εξέλιξη, την οποία η προηγούμενη κυβέρνηση είχε ξεκινήσει. Να υπερεκτιμηθούν τα κτήματα της Βιστωνίδας και να υποεκτιμηθούν τα παραχωρούμενα «φιλέτα». Επρεπε επίσης να βρεθούν τα προς παραχώρηση ακίνητα από το αρχείο της Κτηματικής Εταιρείας του Δημοσίου. Προφανώς οι μοναχοί δεν περιόδευσαν ανά την Ελλάδα και ζητούσαν ό,τι έπιανε το μάτι τους. Κάποιος τους έδωσε το μενού να διαλέξουν. Επρεπε να γίνει η ανταλλαγή με συμβόλαια που συνέταξε η σύζυγος ενός υπουργού και με υπουργικές αποφάσεις που δεν δημοσιεύτηκαν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Σε πολλά συμβόλαια μάλιστα η εμφανιζόμενη αξία του παραχωρούμενου χωραφιού της Μονής ήταν ακριβώς ίδια με την εμφανιζόμενη αξία του παραχωρούμενου ακινήτου. Και δεν μιλάμε για ένα (1) ακίνητο το οποίο (αν και δεν πρέπει) μπορεί να περάσει απαρατήρητο. Εδώ οι ανταλλαγές έχουν να κάνουν με τη μισή Ελλάδα: Από την Ουρανούπολη μέχρι το Καϊμακτσαλάν, και από την Καβάλα μέχρι την Αττική. Τέλος, έπρεπε να πωληθούν κάποια από αυτά σε αστρονομικές τιμές, να κινηθεί δηλαδή πολύ χρήμα σε τράπεζες του εσωτερικού(;) και του εξωτερικού(;).
Αν όλη αυτή η ιστορία έγινε -όπως αποφάνθηκε ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου- εν πλάνη των υπουργών, είναι να απορεί κανείς για την αποτελεσματικότητα της κυβέρνησης. Εδώ έγινε το «έλα να δεις, του real estate» και ουδείς αντελήφθη το παραμικρό; Είναι σαν να σου σηκώνουν το μισό σπίτι διαρρήκτες και οι εντεταλμένοι φύλακες («σεκιουριτάδες» στην αργκό) να δηλώνουν ότι δεν είδαν τίποτε διότι εκείνη τη στιγμή ήταν πολύ απασχολημένοι με την εξομολόγηση.
Πεπλανημένοι ή μη οι υπουργοί, η κυβέρνηση φέρει ευθύνες. Είτε της συμμετοχής στο σκάνδαλο είτε της ανοησίας, που είχε ως αποτέλεσμα μια πλάνη τέτοιου μεγέθους. Παρά το γεγονός, όμως, ότι το συντριπτικό μερίδιο ευθυνών ανήκει στην κυβέρνηση, υπάρχει και ένα συνολικότερο ζήτημα. Σε μια δημοκρατία, εκτός από την κυβέρνηση, υπάρχουν θεσμοί ελέγχου. Υπάρχει Δικαιοσύνη, αντιπολίτευση, Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (οι άγρυπνοι σκύλοι που ελέγχουν τα παραστρατήματα κάθε κυβέρνησης), ανεξάρτητες αρχές, κοινωνία των πολιτών κ.ά. Κι όμως: Με εξαίρεση τον Δικηγορικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης που κατάφερε να σταματήσει μία ανταλλαγή, όλο αυτό το τεράστιο σκάνδαλο εξελισσόταν σιωπηρά. Κάποιες παρεμβάσεις της αντιπολίτευσης και κάποιες κραυγές των τοπικών συλλόγων δεν γίνονταν ούτε μονόστηλο. Λειτούργησε το εξαιρετικό επικοινωνιακό «σπιν» της κυβέρνησης που μπορούσε να απαξιώνει κάθε ενοχλητική φωνή, ή ο διαχρονικός και ανομολόγητος φόβος πως «με την Εκκλησία δεν πρέπει ποτέ να τα βάζει κανείς, διότι είδατε τι έπαθε ο Τρίτσης με την εκκλησιαστική περιουσία και ο Σημίτης με τις ταυτότητες;»
Οπως και να έχει το ζήτημα, το μέγεθος της υπόθεσης Βατοπεδίου αναδεικνύει περισσότερα πράγματα από πιθανή πλάνη υπουργών και σκάνδαλο της κυβέρνησης. Αποδεικνύει μια συνολικότερη αποτυχία του συστήματος που οφείλουμε να ψάξουμε, αν δεν θέλουμε κάποια στιγμή να χάσουμε και την Ακρόπολη χωρίς να το μάθουμε…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 21.9.2008