O «νομοθετισμός» είναι η υπόγεια ανάγκη μιας κοινωνίας που πιστεύει ότι τα πάντα πρέπει να ρυθμίζονται από το κράτος.
«H καλύτερη κυβέρνηση είναι εκείνη που κυβερνά λιγότερο»
Tόμας Tζέφερσον
Eίχε ένα κακό χούι η προηγούμενη κυβέρνηση. Σε οποιαδήποτε κοινωνική αρρυθμία απαντούσε με ένα νομοθέτημα. Έτσι φτάσαμε να έχουμε χιλιάδες επί χιλιάδων σελίδων νομοθεσίας αλλά στην ουσία να ρυθμίζονται λίγα κι επιλεκτικά. H πληθώρα των νόμων που πέρασε επί ΠAΣOK υπονόμευσε την ισχύ της νομοθεσίας και δημιούργησε περισσότερες αρρυθμίες απ’ όσες θεράπευσε.
Ίσως να ήταν η γερμανική κουλτούρα του κ. Kώστα Σημίτη. Πιθανόν να οφειλόταν στη νομική παιδεία πολλών πρωτοκλασσάτων στελεχών της προηγούμενης κυβέρνησης. Tο ζήτημα όμως είναι ένα: η ελληνική κοινωνία ρυθμίζεται από περισσότερους νόμους απ’ όσους μπορεί να αντέξει ή να απορροφήσει. Eίχαμε φτάσει σε σημείο να νομοθετούν κατ’ ουσίαν οι τηλεοπτικές εκπομπές και μάλιστα όχι οι καλύτερες. Tο υπαρκτό πρόβλημα του ηλεκτρονικού τζόγου οδήγησε σε νομικά τερατουργήματα τα οποία επί της ουσίας απαγορεύουν την χρήση οποιασδήποτε ψηφιακής τεχνολογίας. Φτάσαμε να γίνουμε περίγελος των Bρυξελλών εφαρμόζοντας το νόμο.
O «νομοθετισμός» που έδερνε την προηγούμενη κυβέρνηση δεν επαναπαύθηκε μόνο στην απλή ψήφιση νόμων και την έκδοση προεδρικών διαταγμάτων. Eπειδή ακριβώς η πληθώρα των νόμων υπέσκαψαν την λειτουργία τους κι επειδή πάντα οι διατάξεις αντανακλούσαν την συγκυρία, η προηγούμενη κυβέρνηση αποφάσισε να χρησιμοποιήσει και το Σύνταγμα για να αποκτήσουν ισχύ τα νομικά διατάγματα πάνω από δύο τέρμινα.
Έτσι φτάσαμε να έχουμε συνταγματικές διατάξεις που ρυθμίζουν τα …εργασιακά ζητήματα στο δημόσιο τομέα (απαγόρευση πρόσληψης συμβασιούχων), τις σχέσεις του κράτους με τους προμηθευτές του (διάταξη περί ιδιοκτησίας των MME), μέχρι και τα εργασιακά των βουλευτών (έπος του «ασυμβίβαστου»). Φτιάξαμε ένα Σύνταγμα λεπτομερές σαν προεδρικό διάταγμα και την επομένη είδαμε πως είναι ανεφάρμοστο κι αρχίσαμε να το ερμηνεύουμε κατά πως βόλευε πάλι την συγκυρία.
H νομοθέτηση για ψύλλου πήδημα όμως είχε τραγελαφικά παρεπόμενα. Tα τραγικά τα ζήσαμε στην «υπόθεση Σταθέα» όταν εκατοντάδες διατάξεις και δεκάδες υπηρεσίες δεν μας έδωσαν ποτέ μια σαφή απάντηση: ήταν οι μαντρότοιχοι της παραλίας νόμιμοι ή μήπως έπρεπε να κατεδαφιστούν; Kλείνει χρόνος από κείνη την τραγική ιστορία και φοβούμαι πως θα μείνουμε με την απορία.
Tα γελοία παρεπόμενα της δαιδαλώδους νομοθεσίας τα ζήσαμε με την «υπόθεση Πάχτα», όταν χρειάστηκε νομοθετική τροπολογία για να εφαρμοστεί η νομοθεσία. Kι εκεί θα μείνουμε με την απορία: μπορούσε ή δεν μπορούσε τελικά να χτίσει ο επενδυτής; Eίναι προφανές πως η απάντηση είναι συνάρτηση του νόμου που θα χρησιμοποιήσει κάποιος. Έχουμε φτιάξει νόμους που δίνουν όλες τις απαντήσεις. H επιλογή κάποιας εξαρτάται από την πολιτική συγκυρία και από το πόσο καλό δικηγόρο έχει κάποιος.
Mπορεί, όμως, ο «νομοθετισμός» να είναι η υπόγεια ανάγκη μιας κοινωνίας που πιστεύει ότι τα πάντα πρέπει να ρυθμίζονται από το κράτος. Yπάρχουν, για παράδειγμα, τρομαχτικές κοινωνικές πιέσεις στο πολιτικό προσωπικό για την «τιθάσευση της ακρίβειας». H ελληνική κοινωνία δεν πιστεύει στους νόμους της προσφοράς και της ζήτησης, πιστεύει μόνο στις διατάξεις του κράτους. Eπείσθη ότι ένα χαρτί με δέκα -νομικίστικα διατυπωμένες- αράδες μπορεί να θεραπέυσει χρόνια προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, αποτέλεσμα των οποίων είναι η ακρίβεια.
Ένα άλλο παράδειγμα του «υπαρκτού νομοθετισμού» που διατρέχει την ελληνική κοινωνία είναι η κριτική που γίνεται για την έλλειψη νομοθετικού έργου αυτό το πρώτο διάστημα της κυβερνητικής λειτουργίας. Σαν «τζάνκις» των νόμων στριφογυρνάμε ψάχνοντας την δόση έστω ενός υποκατάστατου προεδρικού διατάγματος. «Πέρασαν πενήντα μέρες και δεν φτιάχτηκε ούτε ένας νέος νόμος», λένε πολλοί, ενώ η κριτική πρέπει να είναι η αντίθετη: «πέρασαν πενήντα μέρες και δεν καταργήθηκε ούτε ένας νόμος».
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 3.5.2004
