Τι είναι η Ευρώπη; «Μην είναι οι κάμποι; (…) Μην είναι τα άστρα της τα φωτεινά;» Και τι σημαίνει το «Μένουμε Ευρώπη»; Μια εποποιία των καιρών μας και των κυβικών μας; Μια ημερομηνία, σαν του Πολυτεχνείου, που θα τιμούμε παντοτινά;
Το «Μένουμε Ευρώπη» ξεπήδησε σαν σύνθημα τις μέρες της αγωνίας, όταν η κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ έσερνε τη χώρα στην καταστροφή. Γεννήθηκε από ένα κίνημα αδέσμευτο, ακηδεμόνευτο και (όπως αποδείχθηκε) μειοψηφικό. Και το ερώτημα που τίθεται, λόγω του συνεδρίου με τίτλο «Μένουμε Ευρώπη; Υποκλοπές, δικαιώματα και κράτος δικαίου» (Ινστιτούτο Γκαίτε, Πέμπτη 26.1.2023), είναι απλό: το «Μένουμε Ευρώπη» ήταν ένα ξέσπασμα, το οποίο τελείωσε όταν το ενστερνίστηκε και ο κ. Αλέξης Τσίπρας στις 30 Ιουνίου του 2015, την ημέρα δηλαδή που αιτήθηκε με επιστολή το τρίτο (και αχρείαστο) μνημόνιο; Είναι μια επέτειος για το μουσείο ή μήπως είναι ένα διαρκές αίτημα για τον εκσυγχρονισμό της χώρας;
Οσοι διαδήλωσαν εκείνη την εποχή υπέρ του ευρωπαϊκού κεκτημένου κατασυκοφαντήθηκαν ως «γερμανοτσολιάδες» και «κουίσλινγκ». Ηταν μια δύσκολη εποχή που άφησε τραύματα και ίσως γι’ αυτό εκνευρίστηκαν από τον τίτλο του συνεδρίου. Βεβαίως, κάποιοι νιώθουν ότι έχουν αποκτήσει κάποια ιδιοκτησιακή σχέση (copyright κτηθέν εν τω αγώνι) με το σύνθημα. Εξ ου και το ανάθεμα, διότι στο συνέδριο «υπάρχουν ομιλητές που συμπαρατάχθηκαν με αυτούς που έκαναν ό,τι μπορούσαν για να μας βγάλουν από την Ευρώπη». Με άλλα λόγια, υπάρχουν και καθηγητές που τάχθηκαν υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ και μπορεί ακόμη να τον υποστηρίζουν.
Κάποιοι άλλοι εκνευρίστηκαν από το ερωτηματικό στον τίτλο. Αποφάνθηκαν ότι «η παραμονή μας στην Ευρώπη είναι τελεσίδικη και συνεπώς δεν χωρούν ερωτηματικά». Να συμφωνήσουμε, αν πρώτα διευκρινίσουμε για ποια Ευρώπη μιλάμε. Την Ευρώπη του Μακρόν ή του Ορμπαν; Της Μελόνι ή της Ελλάδος με τις 948 καταδίκες στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων; «Ολα Ευρώπη είναι», που θα ‘λεγε και ο ποιητής. «Κι αυτά κι εκείνα και κάτι που ‘χουμε μες στην καρδιά».
Το βασικότερο ερώτημα όλων είναι: εμείς ποια Ευρώπη θέλουμε και προς ποια Ευρώπη τραβάμε; Ναι μεν δεν ζούμε την κουτρουβάλα του πρώτου εξαμήνου του 2015, αλλά υπάρχει και η μέθοδος της διολίσθησης. Πρέπει να αναρωτηθούμε: ταιριάζουν οι υποκλοπές με το ευρωπαϊκό κεκτημένο; Προστατεύονται τα δικαιώματά μας, όπως στη Γαλλία; Είναι το απόρρητο των μυστικών υπηρεσιών έναντι της Βουλής κάτι που ‘χουμε μες στην ευρωπαϊκή μας καρδιά; Κι αυτά κι εκείνα είναι θέματα που πρέπει να συζητηθούν, διότι το τίμημα του «μένουμε Ευρώπη» είναι το ίδιο με της Δημοκρατίας. Η αιώνια επαγρύπνηση…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 25.1.2023
