Το διαρκές αίτημα της νεωτερικότητας (όπως εκφράσθηκε από την Αριστερά) που αποδομεί σύμβολα και αξίες της ελληνικής κοινωνίας έχει πάντα ως αποτέλεσμα το «Shake it»;
Κάποιοι ισχυρίζονται ότι η τηλεόραση αποβλακώνει. Δεν διευκρινίζουν όμως ποιους αποβλακώνει. Αυτούς που την βλέπουν ή αυτούς που την παράγουν; Έτσι είδαμε χθες (ίσα με μισή ώρα σε κάθε τηλεοπτικό δελτίο!) πολλές αναλύσεις για την αναπάντεχη ήττα του καθ’ ημάς «Sakis». Μέχρι και καθηγητές διεθνών σχέσεων εκλήθησαν να σχολιάσουν τα αποτελέσματα της «Γιουροβίζιον» και το πως κατάφεραν οι Ουκρανοί να μας κλέψουν την σίγουρη νίκη. Φίλος που άκουσε από έγκυρα χείλη την θεωρία περί μελωδικής αναβίωσης της πάλαι ποτέ κραταιάς Ε.Σ.Σ.Δ. εξανέστη. «Ρηχή η ανάλυση», σάρκασε. «Μάλλον υπήρξε δάχτυλος Ράμσφελντ για να νικήσει η Ρουσλάνα. Είναι το καταχθόνιο σχέδιο για αναδειχθεί η “Νέα Ευρώπη” έναντι της “Παλαιάς”»
Ένα ποπ-τραγουδάκι λοιπόν -όχι από τα καλύτερα του είδους- ένωσε όλη τη χώρα στη συχνότητα της ΝΕΤ. Η μετάδοση του διαγωνισμού «χτύπησε» 85% τηλεθέαση και αν αυτό μεταφραστεί σε διαφημιστικά έσοδα πιθανόν κάτι θα κερδίσουμε οι Έλληνες φορολογούμενοι. Έστω κι αν ο «Sakis» πήγε εξίσου καλά με τους αδιαφήμιστους «Αντικ». Οπότε «μπράβο στο κ. Ρουβά», αν καταφέρει να απαλύνει λίγο από το βάρος που εμείς οι Έλληνες επωμιζόμαστε για την ΕΡΤ Α.Ε.
Προσφέρεται όμως το λάγνο «Shake it» για κοινωνιολογικές και διεθνοπολιτικές αναλύσεις; Πιθανότατα, με την προϋπόθεση όμως ότι έχεις περάσει από την Αριστερά. Η Αριστερή σκέψη έχει μπολιάσει πολλά από τα νέα ρεύματα της εποχής. Τις περισσότερες φορές με γελοία αποτελέσματα, καμιά φορά όμως παράγει απροσδόκητα υβρίδια. Έτσι -άσχετα αν και διαφωνώ κάθετα- την καλύτερη ανάλυση για την υστερία περί του «Sakis» την έκανε ο κ. Χρύσανθος Λαζαρίδης («Προοδευτικότητα και απορύθμιση» Τύπος της Κυριακής 16.5.2004). Το άρθρο του προωθεί με αριστερό τρόπο παγιωμένες δεξιές αντιλήψεις στην ελληνική κοινωνία. Βάζει θεμέλια μιας νεοσυντηρητικής προσέγγισης των ζητημάτων του πολιτισμού.
Το σκεπτικό του είναι απλό: το διαρκές αίτημα της νεωτερικότητας (όπως εκφράσθηκε από μεγάλο μέρος της Αριστεράς) αποδομεί σύμβολα και αξίες της ελληνικής κοινωνίας με αποτέλεσμα τον «Sakis». Η ανάλυση του δεν είναι ρηχή ούτε αβάσιμη. Υπάρχει στην ελληνική κοινωνία και «η απομυθοποίηση» και η «(συμβολική) ιεροσυλία», και η «αποδόμηση ηρωικών συμβόλων» και η «από-δραματοποίηση» και ο «Sakis». Η σύνδεσή τους όμως αποτελεί λογικό άλμα. Δηλαδή: ευτελή πολιτιστικά προϊόντα υπήρχαν και πριν συμβούν όλα αυτά που (ορθώς) περιγράφει. Απλώς δεν τα θυμόμαστε. Πολύ πριν υπάρξει η «προοδευτική αποδόμηση» υπήρχαν οι «Μαντουβάλες». Υπήρχε όμως παράλληλα και το έντεχνο τραγούδι.
Ο κ. Λαζαρίδης έχει δίκιο: η αποδόμηση των μύθων και των «ιερών και οσίων» συνηθέστατα καταλήγει σε ευτελισμό. Ο πολιτισμός, όμως, προχωρά με δαρβινικού τύπου εξέλιξη. Το DNA όλων των οργανισμών συνεχώς αποδομείται και δοκιμάζονται νέα πράγματα. Αυτά, στην συντριπτική πλειονότητά τους καταλήγουν σε καρκίνο. Μια φορά, όμως, στις χίλιες ( ή στο εκατομμύριο;) η αποδόμηση του γονιδιακού μας υλικού οδηγεί σε εξέλιξη. Έτσι απέκτησαν οι τίγρεις νύχια κι εμείς μυαλό. Το ίδιο συμβαίνει και με τον πολιτισμό. Η αποδόμηση της παράδοσης συνήθως δημιουργεί ευτελισμό. Μια φορά όμως στις χίλιες δημιουργεί κάτι εντελώς νέο. Ένα καινούργιο χαρακτηριστικό που γίνεται θρυαλλίδα της εξέλιξης. Όπως τα ψάρια έγιναν θηλαστικά και τα θηλαστικά άνθρωποι, έτσι και οι ανατολίτικοι αμανέδες έγιναν ρεμπέτικο, και το ρεμπέτικο Θεοδωράκης και Χατζηδάκης.
Ναι! το «Shake it» ήταν «καρκίνωμα του πολιτισμού». Ήταν μια εξελικτική έκφραση που απέτυχε. Η ιστορία όμως όλων των πολιτισμών βρίθει «καρκινωμάτων». Μπορεί να θυμόμαστε μόνο την αποδομημένη παράδοση που έγινε έργο και τελικά έφτιαξε νέα παράδοση, αλλά οι αποτυχημένες απόπειρες τα «καρκινώματα του πολιτισμού» ήταν συντριπτικά πολυπληθέστερα στην ιστορία. Για να υπάρξει, λοιπόν, ανάταση της ελληνικής δημιουργίας θα πρέπει να υπάρξουν πολλά «Shake it». Στο κάτω-κάτω της γραφής, αν δεν υπήρχε το «Shake it», δεν θα έγραφε κι ο κ. Λαζαρίδης ένα από τα καλύτερα άρθρα του…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 17.5.2004