Τα αποτελεσματικά fake news έχουν δύο χαρακτηριστικά. Το πρώτο είναι ο εντυπωσιασμός ή και το σοκ που προκαλούν.
Η «είδηση» ότι οι Δημοκρατικοί, με αρχηγό τη Χίλαρι Κλίντον, μάζευαν παιδάκια σε μια πιτσαρία της Ουάσιγκτον για να τα βιάσουν προκάλεσε ρίγος αποτροπιασμού σε όλους τους αλαφροΐσκιωτους Αμερικανούς.
Το δεύτερο χαρακτηριστικό είναι ότι ξεκινούν από ελάχιστα ψήγματα αλήθειας, στα οποία προστίθενται πολλά ψεύδη ή/και ατεκμηρίωτες καταγγελίες για να φτιάξουν το τερατούργημα.
Το αποκαλούμενο «πίτσα-γκέιτ» ξεκίνησε από κάποιες αναφορές σε email του επικεφαλής της προεκλογικής εκστρατείας της Χίλαρι Κλίντον, Τζον Ποντέστα, σε φαγητά (π.χ. πίτσα και τυρί) τα οποία ερμηνεύθηκαν ως κωδικοποιημένα μηνύματα για παιδική πορνογραφία.
Κατόπιν ξεκίνησε ένα ολισθηρό γαϊτανάκι: «Και πού ξέρουμε αν η παραγγελία για τρεις πίτσες καλτσόνε δεν είναι κρυφό μήνυμα για site παιδικής πορνογραφίας;». «Αρα υπάρχουν πιθανότητες το επιτελείο της Κλίντον να είναι αναμεμειγμένο με παιδική πορνογραφία;». «Σίγουρα, σου λέω. Δεν βλέπεις τη φάτσα του Ποντέστα; Κλασικός παιδόφιλος». «Εχω διαβάσει ότι όσοι ασχολούνται με παιδική πορνογραφία δεν σταματούν εκεί». «Σίγουρα θα βίαζαν παιδιά». «Και πού τα βίαζαν;». «Μάλλον σε κάποια πιτσαρία». «Ποια πιτσαρία;» «Του Τζέιμς Αλεφαντή, φίλου του Ποντέστα, δηλωμένου ομοφυλόφιλου, που έκανε και εκδηλώσεις για τους ΛΟΑΤΚΙ».
Κατόπιν η ζωή του Αλεφαντή έγινε κόλαση. Η αστυνομία ερεύνησε την υπόθεση χωρίς να βρει το παραμικρό. Το 2016 μπούκαρε στο μαγαζί του ένας διαταραγμένος από τη Βόρεια Καρολίνα, «για να σώσει τα παιδιά». Πυροβόλησε με οπολοπολυβόλο –ευτυχώς χωρίς θύματα– αλλά δεν βρήκε κανένα παιδί και παραδόθηκε.
Παρ’ όλα αυτά, ο Μάικλ Φλιν –γιος του επικεφαλής της ομάδας μετάβασης της προεδρίας στον Τραμπ το 2017– δημοσίευσε ότι «μέχρι το #πιτσαγκέιτ να αποδειχθεί ψευδές, παραμένει ρεπορτάζ». Ο υιός Τραμπ Τζούνιορ εξήρε δημοσίως τον Μάικ Κέρνοβιτς, βασικό διακινητή της θεωρίας, λέγοντας «ότι θα άξιζε Πούλιτζερ για τα “ρεπορτάζ” του». Το 2022, ο ίδιος ο Τραμπ κάλεσε μια άλλη αλλοπαρμένη των QAnon στο Μαρ α Λάγκο, για να μιλήσει σε εκδήλωση για το θέμα.
Τα fake news που φύονται στον βούρκο των κοινωνικών δικτύων είναι κατά κανόνα τοξικά. Γίνονται δε χειρότερα, όταν υιοθετούνται στον επίσημο πολιτικό λόγο. Οπως ήταν η απόφανση του κ. Παύλου Μαρινάκη ότι «στους μόνους που έχει λείψει ο κ. Τσίπρας είναι στους 17.000 βαρυποινίτες, βιαστές, δολοφόνους, εμπόρους ναρκωτικών που αποφυλακίστηκαν επί των ημερών του» (25.8.2025), από την οποία μόνο ο αριθμός 17.000 είναι –σχεδόν– αληθής.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 30.8.2025
