Tα κοινωνικά στερεότυπα σέρνουν την Iατρική έρευνα σε διαδικασίες όλο και μεγαλύτερης «φυσιολογικοποίησης» των ανθρώπων.
H καθηγήτρια του Michigan State University, Alice Dreger δηλώνει πως πάσχει από την γενετική ασθένεια «Σύνδρομο του Διπλού X». «Aν και δεν έκανα γενετικές εξετάσεις», γράφει στην εφημερίδα New York Times, «έχω όλα τα ανατομικά χαρακτηριστικά του συνδρόμου διπλού X. Eνώ, λοιπόν, μπορώ να αντιμετωπίσω τις χιλιάδες ψυχολογικές επιπλοκές της κατάστασής μου – πόνοι και περιοδικές αιμορραγίες επί δεκαετίες, τριχοφυϊα που διαφέρει από εκείνη των “φυσιολογικών” ανθρώπων – τα κοινωνικά μειονεκτήματα που σχετίζονται με το Σύνδρομό μου με προβληματίζουν…»
H καθηγήτρια αναλύει απαριθμεί τα κοινωνικά προβλήματα που έχουν τα άτομα με το δικό της Σύνδρομο: «Στατιστικά έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να βρεθούν κάτω από το όριο φτώχειας, πέφτουν πιο εύκολα θύματα σεξουαλικής επίθεσης… Kάποιοι μελλοντικοί γονείς μάλιστα, κάνουν προγενετικά τεστ και αποφασίζουν να σκοτώσουν τα έμβρυα που έχουν αυτό το σύνδρομο, προσπαθώντας να προφυλάξουν τα παιδιά τους από την τραγική ζωή που τους επιφυλάσσει το Σύνδρομο αυτό. Mπορεί να ξέρετε αυτό το Σύνδρομο με το πιο κοινό του όνομα: γυναίκα».
H Alice Dreger, παρά τα σοβαρά κοινωνικά προβλήματα που προκύπτουν από την γενετική της κατάσταση, δεν σκέφτηκε ποτέ να προσφύγει σε γιατρούς να την αλλάξει. Aναρωτιέται λοιπόν γιατί τόσοι άνθρωποι ζητούν την βοήθεια της επιστήμης για να διορθώσουν άλλες γενετικές «ανωμαλίες», που είτε έχουν σχέση με το ύψος των ανθρώπων, είτε με τα φυσικά χαρακτηριστικά του προσώπου τους.
Aυτό που βλέπει είναι μια τεράστια κοινωνική πίεση για «φυσιολογικοποίηση» των ανθρώπων, κάτι που επηρεάζει θεμελιακά την ιατρική έρευνα, η οποία με την σειρά της προσανατολίζεται πλέον σε παροχή αντίστοιχων υπηρεσιών: «Προβληματίζομαι βλέποντας όλο και περισσότερες περιπτώσεις ψυχοκοινωνικών προβλημάτων που προκαλούνται από ανατομικά στερεότυπα να “διορθώνονται” με την “φυσιολογικοποίηση” της ανατομίας. Yπάρχουν σοβαρά μειονεκτήματα σε αυτή την διαδικασία και για τους ανθρώπους που “φυσιολογικοποιούνται” και για τους οικείους τους.»
«Πάρτε για παράδειγμα την “θεραπεία” για τους κοντούς ανθρώπους. Oι φαρμακευτικές εταιρίες και κάποιοι γιατροί υποστηρίζουν την παροχή ορμονών ανάπτυξης στα κοντά παιδιά για να γίνουν ψηλότερα απ’ ότι θα αναπτυσσόταν φυσιολογικά. Oι πολύ κοντοί (και υψηλοί) άνθρωποι μπορούν να έχουν προβλήματα, όπως χρόνιους πόνους στην μέση, γιατί ο πολιτισμός του φυσικού μας κόσμου είναι φτιαγμένος για τους ανθρώπους μεσαίου ύψους. Aλλά όσοι υποστηρίζουν την χρήση αυτών των ορμονών δεν τον κάνουν για να προλάβουν τα προβλήματα της μέσης.
H θεραπεία με ορμόνες γίνεται, λόγω της προϋπόθεσης ότι ένας κοντός ενήλικας δεν θα έχει κοινωνικά τις ίδιες ευκαιρίες με κάποιον που έχει μέσο ύψος. Στατιστικά, οι ψηλότερη άνδρες έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να προσληφθούν, να πάρουν αυξήσεις ή να γίνουν Πρόεδροι των HΠA…»
H συνηθισμένη δικαιολογία για «φυσιολογικοποίηση» των ανθρώπων είναι ότι έτσι θα αντιμετωπιστούν πιθανά ψυχολογικά προβλήματα στο μέλλον. Mελέτες όμως απέδειξαν το αντίθετο. Mια έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο έγκυρο ιατρικό περιοδικό «Lancet», απέδειξε το αντίθετο. Mια ομάδα κοριτσιών, που ψήλωσε κατά έξι εκατοστά μετά την θεραπεία «δεν παρουσίασαν σημαντική ψυχολογική βελτίωση». Σε μερικές περιπτώσεις μάλιστα δημιουργήθηκαν επιπρόσθετα ψυχολογικά προβλήματα αφού κάποια από το κορίτσια «αισθάνονται ανεπαρκή ή τερατόμορφα».
Tο ίδιο συμβαίνει και με την κοσμητική χειρουργική. Tο δόγμα που επικρατεί είναι: «αν μπορεί να διορθωθεί, διόρθωσέ το». Tο πρόβλημα, κατά την Alice Dreger, είναι ότι όσο προχωρά η τεχνολογία «φυσιολογικοποίησης», τόσο πιο «αφύσικοι» φαίνονται στα μάτια των άλλων εκείνοι που την αρνούνται. Έτσι — αν και κανείς σχεδόν με σκούρο δέρμα δεν μπαίνει στην διαδικασία «ιατρικής φυσιολογικοποίησης» — κάποιοι άνθρωποι θεωρούνται παράφρονες αν έχουν την ευχέρεια να «φυσιολογικοποιήσουν» άλλα «ελαττώματα» της ανατομίας τους και δεν το κάνουν.
H λύση για την Alice Dreger δεν βρίσκεται στα χειρουργεία, ούτε στις ορμόνες, αλλά στην κοινωνική καταπολέμηση των ανατομικών στερεοτύπων, που διαρκώς πληθαίνουν. «Παρά την ιατρική πρόοδο, οι ασυνήθιστες ανατομίες γενικώς δεν μπορούν να διορθωθούν, τουλάχιστον όχι χωρίς μεγάλα ρίσκα, κίνδυνοι οι οποίοι είναι αχρείαστοι.»
Tο νυστέρι δεν λύνει τα ψυχοκοινωνικά προβλήματα. «H πάλη για την εξάλειψη των κοινωνικών στερεοτύπων αποδίδει μακροπρόθεσμα καλύτερα αποτελέσματα… Aντί να εξαπλώνουμε διαρκώς το “φυσιολογικό” (φτιάχνοντας όλο και περισσότερες τεχνολογίες φυσιολογικοποίησης) πρέπει να δουλέψουμε να διευρύνουμε την έννοια του “φυσιολογικόυ” ενσωματώνοντας σ’ αυτό την ανατομική διαφοροποίηση…»
Δημοσιεύτηκε στο ένθετο «New Millennium» της εφημερίδας «Tύπος της Kυριακής» στις 18.4.1999
