Οχι μόνο «δεν μας περνάει από το μυαλό ότι ο πατριωτισμός και το εθνικό συμφέρον έχουν πολλές όψεις και είναι απολύτως λογικό σε ένα δημοκρατικό καθεστώς οι ελληνοτουρκικές σχέσεις να έχουν πολλές προσεγγίσεις, από διάφορες οπτικές γωνίες», όπως γράφει ο συνάδελφος Σάκης Μουμτζής, αλλά δεν μπορούμε να κατανοήσουμε ότι η πατρίδα και η Δημοκρατία έχουν κοινή ρίζα στον Διαφωτισμό.
Δεν υπήρχαν έθνη, με την πολιτική σημασία του όρου, πριν από τον 18ο αιώνα. Υπήρχαν μεν ομάδες πληθυσμών που είχαν κάποια κοινά χαρακτηριστικά (γλώσσα, θρησκεία κ.ά.), αλλά οι άνθρωποι ήταν υποτελείς στον φεουδάρχη και υπήκοοι του βασιλιά. Αυτός –ελέω Θεού– όριζε το καλό της κοινότητας, η οποία ήταν πανσπερμία πληθυσμών.
Μετά τη Γαλλική Επανάσταση όλα αλλάζουν. Οι υπήκοοι γίνονται πολίτες, συμμετέχουν στις αποφάσεις που αφορούν την κοινότητα και υπερασπίζονται διά των όπλων το εθνικό τους κεκτημένο, δηλαδή να αποφασίζουν αυτοί για τον τόπο τους.
Χονδρικώς θα λέγαμε ότι η υπεράσπιση της πατρίδας και η υπεράσπιση της Δημοκρατίας βαδίζουν χέρι χέρι. Το εθνικό συμφέρον δεν ορίζεται από τον Θεό, τον βασιλιά ή κάποιους «σοφούς». Οι προτάσεις όλων μπαίνουν στον δημόσιο διάλογο και η πλειοψηφία αποφασίζει.
Επομένως οι λέξεις «προδότης» και «μειοδότης» όχι μόνο «θολώνουν την κρίση, πολώνουν το κλίμα, συσκοτίζουν τις καταστάσεις, ακυρώνουν τα επιχειρήματα», όπως ορθώς γράφει ο κ. Μουμτζής, αλλά επιπλέον είναι περιττές όταν αναφέρονται σε απόψεις. Το εθνικό συμφέρον δεν είναι γραμμένο σε μαρμάρινες πλάκες, προκύπτει μετά τη σύγκρουση απόψεων και την τριβή των επιχειρημάτων με την πραγματικότητα.
Υπάρχουν όμως κάποιοι που έχουν αναλάβει –ελέω Θεού; εργολαβικώς;– το εθνικό συμφέρον. Δεν είναι κακό που νομίζουν ότι έχουν δίκιο· όλοι το ίδιο κάνουμε. Είναι ότι θεωρούν πως είναι οι μόνοι που έχουν δίκιο. Πρώην πρωθυπουργοί που κάνουν αντάρτικο στο κόμμα τους αλλά και στην εκπεφρασμένη βούληση του ελληνικού λαού, εισαγγελείς σαν την κ. Βασιλική Βλάχου της ΕΥΠ που ευθαρσώς δήλωσε στη Βουλή ότι θα παρακολουθούσε και την Πρόεδρο της Δημοκρατίας αν επρόκειτο για το εθνικό συμφέρον (ασχέτως αν η ΠτΔ είναι το προσωποποιημένο σύμβολο της εθνικής βούλησης), μεμψίμοιροι που καταγγέλλουν «προδότες», «μειοδότες» και (παλιότερα) «γερμανοτσολιάδες»· όλοι όσοι τέλος πάντων νομίζουν ότι έχουν αποκλειστική αντιπροσωπεία του πατριωτισμού.
Ολοι αυτοί δεν κάνουν κακό μόνο στη Δημοκρατία, αλλά και στην πατρίδα, αφού τις περισσότερες φορές τα δεινά του ελληνισμού ήταν προϊόν της έλλειψης διαλόγου για το καλό του έθνους.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 27.11.2024
