Δεν θα δούμε ποτέ ένα δελτίο ειδήσεων «χωρίς δραματοποιημένα ρεπορτάζ, χωρίς δημοσιογράφους που κραυγάζουν, χωρίς άσχετους να εκφράζουν γνώμη για επιστημονικά θέματα»;
Το «Imagine» του Τζον Λένον μού θύμισε το εξαίσιο άρθρο που έγραψε ο συνάδελφος κ. Γιάννης Παντελάκης με τίτλο «Ένα φανταστικό δελτίο ειδήσεων». «Για σκεφτείτε», έγραφε χθες στην «Ελευθεροτυπία» (19.10.2005), «έναν ιδιωτικό τηλεοπτικό σταθμό να ξεκινούσε το κεντρικό δελτίο ειδήσεων των οκτώ με την εξής είδηση: “Παρότι στις Οινούσες βρέθηκε ένα ύποπτο κρούσμα για τον ιό των πουλερικών σε γαλοπούλα, οι επιστήμονες διαβεβαιώνουν πως δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας, αφού αφενός μεν δεν έχουν πραγματοποιηθεί ιολογικές εξετάσεις για να διευκρινιστεί αν πρόκειται για το επικίνδυνο στέλεχος Η5Ν1, αφετέρου δε επισημαίνουν πως η πιθανότητα να ασθενήσουν ακόμη και οι άνθρωποι που είχαν τη γαλοπούλα είναι ελάχιστες”(…)
»Για σκεφτείτε ένα δελτίο ειδήσεων, όπου βασικός καλεσμένος θα ήταν ένας επιστήμονας που θα έλεγε πως από το 1959 έως σήμερα έχουν αναφερθεί παγκόσμια μόνο πέντε περιπτώσεις μεταφοράς του ιού σε άνθρωπο. Τι τρόμο θα προκαλούσε μια τέτοια διαβεβαίωση; Κανέναν. Για σκεφτείτε ένα δελτίο ειδήσεων, όπου άλλος επιστήμονας θα έλεγε πως “ο πανικός που έχει προκληθεί μπορεί να δημιουργήσει μεγαλύτερη ψυχική ή οικονομική ζημιά στον πληθυσμό”».
Το συμπεράσματά του είναι εξαιρετικά απαισιόδοξα: «Χωρίς δραματοποιημένα ρεπορτάζ, χωρίς δημοσιογράφους που κραυγάζουν, χωρίς άσχετους να εκφράζουν γνώμη για επιστημονικά θέματα, χωρίς δηλαδή σπέρνουν τον πανικό -άρα και χωρίς ν’ αυξάνουν την τηλεθέαση- ο καλοπληρωμένος παρουσιαστής σίγουρα θα έπαυε να είναι καλοπληρωμένος, και προφανώς παρουσιαστής ενός δελτίου (…) Aρα, ένα τέτοιο δελτίο από ιδιωτικά κανάλια δεν θα το δούμε ποτέ…».
Δίκιο έχει, αν και, σύμφωνα με τον Αμερικανό ψυχολόγο Γουέντελ Τζόνσον, «το “ποτέ” είναι μια λέξη που δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε ποτέ». Από την άλλη, είναι άδικο να φορτώνουμε στους τηλεθεατές το γεγονός ότι δεν βλέπουμε το «φανταστικό δελτίο ειδήσεων» του κ. Γιάννη Παντελάκη. Καταρχήν, δεν το δοκιμάσαμε ποτέ, οπότε δεν έχουμε πρότερη εμπειρία τηλεθεάσεων. Ποιος ξέρει; Ένα τέτοιο πρωτότυπο -μέσα στο γενικό χαλασμό- δελτίο ειδήσεων μπορεί να αποκτήσει μεγάλες τηλεθεάσεις. Το κοινό λατρεύει τα καινούρια πράγματα. Η ποιότητα στην τηλεόραση θα είναι κάτι νέο, οπότε πιθανότατα οι τηλεθεατές θα το επιβραβεύσουν.
Αν δεν βλέπουμε το «φανταστικό δελτίο ειδήσεων» του κ. Παντελάκη αυτό δεν θα οφείλεται στην πρόβλεψη ότι δεν αποδίδει. Περισσότερο οφείλεται στο γεγονός ότι ένα τέτοιο δελτίο έχει μεγάλο κόστος. Έχει κόστος διασταύρωσης, τεκμηρίωσης, απαιτεί χρόνο και χρήμα για να γίνει το ειδησεογραφικό προϊόν σοβαρό και ελκυστικό συνάμα. Χρειάζεται ανθρώπους διαρκώς επανεκπαιδευόμενους, ανθρώπους που θα διαβάζουν περισσότερο απ’ όσο θα γράφουν και θα διδάσκονται περισσότερο απ’ όσο διδάσκουν.
Αυτό είναι ένα συνολικό πρόβλημα στο χώρο. Δυστυχώς, την περίοδο της κερδοφορίας τους οι ελληνικές επιχειρήσεις ΜΜΕ επένδυσαν στα απάντα πλην των ανθρώπων τους. Έβαλαν χαρτί, DVD, χαλιά, σπίτια, σκηνικά, κάμερες, κτίρια κ.λπ. Από την άλλη, άφησαν το βασικό ιμάντα της παραγωγής ειδήσεων -τον απλό δημοσιογράφο- κακοπληρωμένο και απαίδευτο. Με συνευθύνη του σώματος των δημοσιογράφων η δύσκολη και ακριβή ποιότητα εξοστρακίστηκε από το ειδησεογραφικό προϊόν και το μόνο που απέμεινε είναι οι εύκολες κραυγές και το εξίσου εύκολο λούστρο.
Αυτό πληρώνουν σήμερα οι επιχειρήσεις ΜΜΕ στη χώρα. Επειδή δε (και εξαιτίας αυτού) μπήκαμε στην εποχή των ισχνών αγελάδων, ο ανταγωνισμός των κραυγών θα ενταθεί. Γι’ αυτό θα αργήσουμε πολύ να δούμε το «φανταστικό δελτίο» του κ. Παντελάκη. Ας κρατήσουμε όμως μια επιφύλαξη σχετικά με το «ποτέ»…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 20.10.2005
