Eχει απόλυτο δίκιο η κ. Βάσω Κιντή στην κριτική της για το νομοσχέδιο-πλαίσιο των ΑΕΙ. Το υπουργείο προωθεί έναν φαύλο κύκλο διοίκησης: «Ενα μικρό συμβούλιο από έξι εσωτερικά και πέντε εξωτερικά μέλη, με πρόεδρο τον ίδιο τον πρύτανη, που θα είναι ένας εκ των εσωτερικών μελών! Δηλαδή, ο πρύτανης που διοικεί θα λογοδοτεί στον εαυτό του!» («Αλλη μία ήττα για μεταρρύθμιση στα ΑΕΙ», «Καθημερινή», 29.5.2022).
Oμως, ας μη στενοχωριέται η καλή καθηγήτρια Φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ. Νόμος είναι θα περάσει. Δεν εννοούμε ότι «θα περάσει από τη Βουλή». Eτσι κι αλλιώς, οι συντεταγμένες πλειοψηφίες περνούν όλους τους νόμους και οι βουλευτές μας –ίσως και λόγω φόρτου εργασίας, αφού πρέπει να ρυθμίζουν τα πάντα, από τα επαγγελματικά δικαιώματα των «συνοδών σε ανελκυστήρα» μέχρι τις υπερεξουσίες των πρυτάνεων– ψηφίζουν ό,τι προτείνει η εκάστοτε κυβέρνηση. Oταν λέμε «νόμος είναι θα περάσει», εννοούμε ότι οι ρυθμίσεις για τα ΑΕΙ έχουν μικρότερο προσδόκιμο ζωής ακόμη και από εκείνο των κυβερνήσεων. Αλλάζει ο υπουργός, αλλάζει και το πλαίσιο λειτουργίας των ΑΕΙ. Εδώ δεν μπόρεσε να ζήσει ούτε μία τετραετία ο νόμος Διαμαντοπούλου, ένα από τα ελάχιστα νομοθετήματα που (παράξενο για την Ελλάδα!) ψηφίστηκε από κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση μαζί και με τερατώδη πλειοψηφία. Τον υπονόμευσαν πρώτοι αυτοί που τον ψήφισαν. Η Ν.Δ. έκανε την αρχή και ο ΣΥΡΙΖΑ τον αποτελείωσε, παρά το γεγονός ότι αυτός ο νόμος επέτυχε για την Ελλάδα το μεγαλύτερο brain gain της Μεταπολίτευσης.
Είναι η εμπειρία που γεννάει αυτή την απαισιοδοξία· εξάλλου, «ο απαισιόδοξος είναι ένας καλά ενημερωμένος αισιόδοξος». Το νομοσχέδιο της κ. Κεραμέως έχει πολλά θετικά: μεγαλύτερους βαθμούς ελευθερίας των ΑΕΙ, αλλά για τα αυτονόητα, όπως γράφαμε την περασμένη Κυριακή. Διαπνέεται όμως από την ίδια λογική. Δεν είναι μόνο ότι, όπως γράφει η κ. Κιντή, «το ν/σ έχει πάνω από 300 άρθρα και καταλαμβάνει πάνω από 300 σελίδες. Αυτό σημαίνει ότι η υπόσχεση της κυβέρνησης για μεγαλύτερη αυτονομία των ΑΕΙ ακυρώνεται από το πλήθος των διατάξεων που, με ελάχιστη διαβούλευση, θα ρυθμίζουν εκ των προτέρων και ασφυκτικά όλες τις πλευρές της πανεπιστημιακής ζωής». Για την ακρίβεια, το νομοσχέδιο έχει 129.000 λέξεις και ρυθμίζει μέχρι και την «υπερωριακή απασχόληση των ερευνητών σε έργα/προγράμματα των Ειδικών Λογαριασμών Κονδυλίων Eρευνας (ΕΚΛΕ)» (άρθρο 246). Είναι η λογική του κράτους-πατερούλη και αφέντη των ΑΕΙ. Απλώς αυτός ο νόμος εμπεριέχει πολλά «γλυκαντικά» (sweeteners) για τους πρυτάνεις· από τον υπερδιπλασιασμό των «εξόδων παράστασης» μέχρι το περίεργο σχήμα «ελεγκτή και ελεγχόμενου πρύτανη».
Αυτό, από μία άποψη, είναι λογικό. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο μόνος νόμος που προέβλεπε πραγματική αυτονομία των ΑΕΙ, υπό την εποπτεία των Συμβουλίων Διοίκησης, υπονομεύτηκε πρώτα από τους πρυτάνεις. Eνας από αυτούς μάλιστα έγινε για ένα φεγγάρι υπουργός Παιδείας και κατάφερε τον ακρωτηριασμό. Μετά ήρθαν τα τάγματα εφόδου που έκαιγαν τις κάλπες…