AirBnB: Ακόμη δεν το είδαμε, «απειλή» το είπαμε.
Ακόμη δεν το είδαμε, «απειλή» το είπαμε. Ο λόγος περί της μόνης ανθούσας οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα, της βραχυχρόνιας μίσθωσης ακινήτων, που πήρε το όνομά της από τη μεγαλύτερη ηλεκτρονική πλατφόρμα Airbnb. Οι κατάρες για τη νέα αυτή αγορά περισσεύουν και όχι μόνο από τους ξενοδόχους, οι οποίοι ακολουθούν τη μοίρα των υπόλοιπων μεσαζόντων σε μια ψηφιακή οικονομία· βλέπουν την αγορά τους και τα έσοδά τους να διαβρώνονται από χιλιάδες μικροσυναλλαγές που κάνουν πωλητές κι αγοραστές σε «ομότιμα δίκτυα» (peer-to-peer network στη γλώσσα της νέας εποχής).
Ο δημόσιος διάλογος ξεκινά από τη Βαρκελώνη που έχει πρόβλημα και καταλήγει στο Κουκάκι, που ύστερα από οκτώ χρόνια κρίσης οι ιδιοκτήτες βλέπουν τις τιμές των ακινήτων να ανεβαίνουν και τα εισοδήματά τους να αυξάνονται· κάποιων ήταν μηδενικά λόγω ανεργίας ή ελάχιστα λόγω περικοπών σε μισθούς και συντάξεις. Και ναι μεν το Παρίσι έχει την πολυτέλεια να ξεσηκωθεί ενάντια στον υπερβολικό τουρισμό (η ευρύτερη περιφέρεια έχει 53.100 ευρώ κατά κεφαλήν εισόδημα, ενώ η Αττική τα μισά, 26.900) αλλά κάποια στιγμή πρέπει να αποφασίσουμε: μεγάλες ξενοδοχειακές δεν θέλουμε διότι «είδατε τι έπαθε η Ισπανία»· η εξόρυξη χρυσού «σκοτώνει τα αρχέγονα δάση της Χαλκιδικής»· η εξόρυξη υδρογονανθράκων θα μαυρίσει τις ακτές μας· τα ιδιωτικά ΑΕΙ θα δημιουργήσουν ταξικές ανισότητες κ.λπ. Βεβαίως, καλύτερο θα ήταν να γίνουμε όλοι δημόσιοι υπάλληλοι, όπως στη Σοβιετική Ενωση. Αρκεί να αρκεστούμε και στο επίπεδο διαβίωσής της.
Αυτήν τη στιγμή η χώρα, εκτός από οικονομικό πρόβλημα, έχει και τεράστιο κτιριακό απόθεμα που ρημάζει. Εχει γειτονιές στην Αθήνα βρώμικες και μουντές. Η «οικονομία του διαμοιρασμού» μπορεί να δώσει λύσεις σε εκείνους που αποταμίευσαν στο κλασικό διαμέρισμα και τώρα δεν έχουν στον ήλιο μοίρα. Μπορεί επίσης να ευπρεπίσει τις γειτονιές. Η μεγάλη μάζα πωλητών τουριστικού προϊόντος δημιουργεί κίνητρα να αναβαθμίσουν τον περιβάλλοντα χώρο για να γίνουν τα μισθώματα πιο ακριβά.
Δυστυχώς η κυβέρνηση ακολουθεί την οικονομική πολιτική που περιέγραψε ο Ρόναλντ Ρέιγκαν: «Αν κινείται, φορολόγησέ το. Αν συνεχίσει να κινείται, ρύθμισέ το. Αν σταματήσει να κινείται, επιδότησέ το». Μόλις άρχισε να κινείται κάπως η αγορά της βραχυχρόνιας μίσθωσης, αποφάσισε από 1.1.2017 να τη φορολογήσει. Επειδή δεν σταμάτησε, ετοιμάζεται τώρα να νομοθετήσει χρονικά όρια μίσθωσης. Μόλις σβήσει, θα φτιάξει επιπλέον πλεονάσματα από τους φόρους μας για να επιδοτήσει τους χαμένους.
Η αλήθεια είναι ότι δημιουργούνται προβλήματα επειδή κάθε νέα τεχνολογία μεταβάλλει την οικονομική δραστηριότητα. Κάποιες από αυτές την αναδιοργανώνουν παντελώς. Αυτές οι τεχνολογίες στο γλωσσάρι του 21ου αιώνα ονομάζονται «disruptive technologies».
Παρένθεση: στη χώρα όπου ακόμη συζητάμε θέματα του 19ου αιώνα, όπως τα μη κρατικά πανεπιστήμια, είναι φυσικό να μην έχουμε ούτε καν τις λέξεις για να περιγράψουμε τα νέα φαινόμενα και τις καινούργιες προκλήσεις. Κάποιοι μετέφρασαν το «disruptive technology» ως «επαναστατική τεχνολογία», άλλοι ως «ρηξικέλευθη», άλλοι ως «αποδιοργανωτική» και οι λίγοι που ασχολούνται με αυτά χρησιμοποιούν τον αμερικανικό όρο. Κλείνει η παρένθεση…
Το θέμα είναι ότι έχουν δίκιο οι ξενοδόχοι να νιώθουν απειλούμενοι από την αποδιοργάνωση (disruption) της αγοράς τους. Αρκεί να μη μείνουν στην Ιστορία σαν τον διευθυντή των Bρετανικών Ταχυδρομείων, Sir William Preece, ο οποίος έλεγε το 1876: «Oι Αμερικανοί μπορεί να χρειάζονται αυτήν τη νέα εφεύρεση που ονομάζεται τηλέφωνο. Εμείς όμως όχι! Εχουμε πολλά παιδιά για θελήματα…».
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 9.3.2019