Πάθαμε πολλά, αυτά τα χρόνια αλλά επειδή δεν τα αναστοχαστήκαμε δεν μάθαμε…
Κάποτε ο σοσιαλδημοκράτης στοχαστής και οικονομολόγος John Kenneth Galbraith είχε πει ότι «η πολιτική δεν είναι η τέχνη του εφικτού. Είναι η επιλογή μεταξύ του καταστροφικού και του δυσάρεστου». Αυτή η ρήση το 2010 απέκτησε νέα σημασία. Δεν έγινε απλώς επίκαιρη, έγινε δραματικά επίκαιρη. Κι αυτό διότι πολιτική εκείνη την στιγμή ήταν η επιλογή μεταξύ του απολύτως καταστροφικού και του εξαιρετικά δυσάρεστου.
Δεν θα αναφερθώ στο δυσάρεστο. Το ξέρουμε όλοι από πρώτο χέρι. Δεν θα επεκταθώ και στο καταστροφικό. Κάτι πήραμε χαμπάρι τα τελευταία χρόνια από την εμπειρία της Αργεντινής. Απλώς να πω κάτι: δεν θα ήθελε ποτέ να βρισκόμουν στην θέση εκείνων των 155 βουλευτών που έπρεπε να διαλέξουν. Κι αυτό διότι, όπως είχα γράψει το 2011 σε ένα ευχαριστήριο άρθρο, αυτοί οι 155 «το έπραξαν γνωρίζοντας πως στο τέλος της ημέρας δεν θα έχουν προσωπικό κέρδος. Ξέρουν ότι αν αποδειχθούν σωστοί -αν, δηλαδή, η χώρα δεν χρεοκοπήσει- κανείς δεν θα τους θυμάται. Αν αποδειχθούν λάθος -αν, δηλαδή, συμβεί το μοιραίο- κανένας δεν θα τους ξεχάσει».
Πραγματικά: σήμερα που πολλοί μιλούν για success story, για την Ελλάδα που ορθοπόδησε έστω δημοσιονομικά, για μια χώρα που πέρασε πολλά αλλά παρέμεινε στον σκληρό πυρήνα της Ευρώπης, θυμάται κανείς τους βουλευτές που κάποιοι κυνηγούσαν στους δρόμους; Θυμάται κανείς την ομιλία του Συμεών Κεδίκογλου στην Βουλή (21/6/2011) που έλεγε προς την Νέα Δημοκρατία ότι λαϊκίζει όταν ισχυρίζεται ότι «θα επαναδιαπραγματευτεί το μνημόνιο από μηδενική βάση»; Γι’ αυτό πρέπει να διαβάσουμε το βιβλίο του Συμεών. Για να θυμηθούμε και να μην επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος.
Επαναδιαπραγμάτευση του μνημονίου από μηδενική βάση έλεγε η τότε αξιωματική αντιπολίτευση της ΝΔ, το ίδιο λέει και η νυν αξιωματική αντιπολίτευση του ΣΥΡΙΖΑ. Ανάποδα τώρα: επειδή ο ΣΥΡΙΖΑ κατηγορείται ότι ποντάρει στις πρόωρες εκλογές, η ομιλία αυτή του Συμεών μάς θυμίζει ότι πρόωρες εκλογές ζητούσε και η ΝΔ την ώρα που η χώρα βρισκόταν στο χείλος της χρεοκοπίας.
Και ναι, είναι κακό, τώρα που η οικονομία δεν έχει αναρρώσει, να μην βρίσκουμε 180 βουλευτές και να κινδυνεύουμε με πρόωρες εκλογές. Δεν θα ήταν καταστροφικό να τους ψάχναμε τον Μάιο του 2010 όταν βρισκόμασταν με ένα πόδι στο γκρεμό;
Κι αν η κυβέρνηση τώρα λέει -δικαιολογημένα εν πολλοίς- ότι η έξοδος από την κρίση υπονομεύεται από την ρητορική έλλειψη συναίνεσης εκ μέρους της αντιπολίτευσης, δεν πρέπει να θυμηθούμε ότι η έλλειψη συναίνεσης την περίοδο 2010-2011 δεν ήταν απλώς ρητορική· εκφραζόταν με πέτρες, με προπηλακισμούς, με ντου στην Βουλή;
Επικρατεί μια περίεργη σιωπή για εκείνα τα πολύ δυσκολότερα από τα σημερινά χρόνια. Σαν να προσπαθούν κάποιοι να τα κρατήσουν θαμμένα κάτω από τους τόνους λάσπης που εκτοξεύτηκαν τότε. Δεν ξέρω αν το κάνουν διότι τότε, σε εκείνη την διετία, μια μικρή χώρα πήρε το μεγαλύτερο δάνειο στην ιστορία του κόσμου και το μεγαλύτερο κούρεμα χρέους. Μπορεί να το κάνουν -μην σας φανεί περίεργο- διότι θέλουν να κρύψουν τα ελλείμματα εκείνης της κυβέρνησης, που τα επεσήμανε σε μια ομιλία του ο Συμεών: «δεν χτυπήσαμε όσο γρήγορα έπρεπε την φοροδιαφυγή, προχωρήσαμε σε οριζόντιες και όχι στοχευμένες περικοπές υπό το κράτος της πίεσης». Αν για παράδειγμα η τότε κυβέρνηση που νομοθέτησε όλα τα μέτρα κατά της φοροδιαφυγής δεν κατόρθωσε ταυτοχρόνως να τα υλοποιήσει γρήγορα, ποια είναι η δικαιολογία όσων βρήκαν τα μέτρα έτοιμα και δεν τα έχουν υλοποιήσει ακόμη;
Πάθαμε πολλά, αυτά τα χρόνια αλλά επειδή δεν τα αναστοχαστήκαμε δεν μάθαμε κι αυτή η συλλογή που κρατάτε στα χέρια σας είναι μια καλή αφορμή αναστοχασμού. Αν αναστοχαστούμε το παρελθόν, ξεφύγουμε από τα συνθήματα θα μπορέσουμε να διαμορφώσουμε σε στέρεες βάσεις το μέλλον.
«Σήμερα», έγραφε το 2012 ο Συμεών μαζί με άλλους έξι τότε βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, «αν δεν θέλουμε να χάσουμε τα πάντα χρειάζεται να προχωρήσουμε όχι σε μισές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις αλλά σε ολοκληρωμένες ριζικές ανατροπές του παραγωγικού μας μοντέλου. Οι μισές λύσεις θα αναπαραγάγουν το σημερινό μίζερο μοντέλο, οι ριζικές κοινωνικές λύσεις θα δώσουν την πνοή που τόσο χρειάζεται η δημιουργική ελληνική κοινωνία για να ανασάνει».
Έχετε προσέξει ότι ένα άλλο πράγμα που δεν συζητάμε καθόλου είναι οι μεταρρυθμίσεις; Όχι αυτές που είναι στα email της τρόικα, αλλά τις άλλες. Τις δικές μας. Δηλαδή τι απέγινε η αλλαγή του εκλογικού νόμου; Το σπάσιμο των τεράστιων περιφερειών, όπως η Β’ Αθήνας, που δημιουργούν κίνητρο διαφθοράς;
Ο τόπος επιλογής των στελεχών του δημοσίου; Είχαμε ακούσει τα μύρια όσα για το επονομαζόμενο opengov. Τι το διαδέχθηκε και γιατί δεν συζητήθηκε καθόλου τι πρέπει να το διαδεχθεί;
Στους φορολογικούς συντελεστές που η απόδοση της εργασίας (μισθός) φορολογείται με τον υψηλότερο συντελεστή και η απόδοση κεφαλαίου (μερίσματα) με τον χαμηλότερο; Ναι για την τρόικα μεταρρύθμιση είναι ναι πιάσουμε τον στόχο των φορολογικών εσόδων. Η κατανομή του βάρους, όμως είναι η δική μας μεταρρύθμιση, που όχι μόνο δεν την κάνουμε, αλλά ούτε καν την συζητάμε.
Κάποια στιγμή λοιπόν πρέπει να αναστοχαστούμε. Να κλείσουμε τα αυτιά μας σ’ αυτό που ενεργώς περιγράφει ο Συμεών στο βιβλίο του: «στα πάνελ» λέει «επικρατούν αοριστίες, ψευτοτσαμπουκάδες και κραυγές αντί για απαντήσεις που δεσμεύονται στα συγκεκριμμένα και δίνουν λύσεις. Ακούμε απίστευτα πράγματα κάθε μέρα. Αν όμως τώρα δεν καταφέρουμε να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους, τότε πότε θα το κάνουμε; Αν επικεντρωνόμαστε στο Μνημόνιο και όχι στις αιτίες που μάς έφεραν σ’ αυτό πως θα λύσουμε τα προβλήματα;».
Νομίζω ότι εκεί βρίσκεται η απάντηση στα ερωτήματα για την σιωπές που προανέφερα και σχετικά με την διετία 2009-2011 και σχετικά με τις άλλες τις δικές μας μεταρρυθμίσεις. Υπάρχουν πάρα πολλά συμφέροντα στην Ελλάδα -ειδικά μεγάλα που ορίζουν εν πολλοίς την ατζέντα του δημόσιου διαλόγου- που θέλουν να προσέχουμε διαρκώς το μνημόνιο και όχι τις αιτίες που μάς έφεραν σ’ αυτό. Κι αυτό επειδή η αιτία του μνημονίου είναι αυτοί οι ίδιοι.
Υπάρχουν άνθρωποι που ζουν από τις παθογένειες της χώρας κι άλλοι που πλουτίζουν από αυτές. Οι δεύτεροι λοιπόν κάθε λίγο και λιγάκι φωνασκούν «προσοχή μνημόνιο» μόνο και μόνο για να πλουτίζουν ανενόχλητοι. Ξέρετε, για να δουλέψει ένας πορτοφολάς το πρώτο πράγμα που κάνει είναι να αποσπά την προσοχή σας…
Ομιλία στην παρουσίαση του βιβλίου του Συμεών Κεδίκογλου «Τομές με το Παρελθόν». Χαλκίδα 12.11.2014
