Δυστυχώς ο σταλινισμός στοιχειώνει ακόμη σ’ αυτή την χώρα…
Λεωνίδας Χατζηπροδρομίδης, «Ο Σταλινισμός και οι μεταμοντέρνοι θαυμαστές του», Εκδόσεις Επίκεντρο
Είναι περιττό ίσως να σημειώσω ότι το αγαπημένο μου από τα εννιά κείμενα που ανατέμνουν το φαινόμενο του σταλινισμού είναι το ένατο, αυτό που αναφέρεται στομν «ριζοσπάστη-διασκεδαστή» Σλαβόι Ζιζεκ. Και νομίζω ότι η σημαντικότερη συμβολή στο φαινόμενο Ζιζεκ είναι αυτό το «διασκεδαστής» (entertainer στα αγγλικά), όπως τον χαρακτηρίζει ο κ. Λεωνίδας Χατζηπροδρομίδης. Αν έλεγε και καλύτερα ανέκδοτα θα ήταν και καλός entertainer.
Έχω την αίσθηση ότι στο συγκεκριμένο κεφάλαιο ο κ. Χατζηπροδρομίδης ασχολείται περισσότερο με τον «ριζοσπάστη» Ζίζεκ παρά με τον «διασκεδαστή» Ζίζεκ. Τον παίρνει δηλαδή περισσότερο στα σοβαρά απ’ όσο πρέπει.
Γράφει για παράδειγμα ότι «ο Ζίζεκ (στο βιβλίο του «Καλωσορίσατε στην Έρημο του πραγματικού. Πέντε δοκίμια για την 11η Σεπτεμβρίου και για άλλες συναφείς ημερομηνίες») προσπαθεί να συσχετίσει την 11η Σεπτεμβρίου με το 20ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ και την πτώση των κομμουνιστικών καθεστώτων, το 1989. Καμιά εξέταση της πολιτικής του σταλινισμού στις χώρες αυτές, καμιά ιδιαίτερη ανάλυση, απλώς προσπάθεια εντυπωσιασμού». Νομίζω ότι το τελευταίο προσιδιάζει περισσότερο στον Ζίζεκ· η προσπάθεια εντυπωσιασμού και όχι η προσπάθεια ανάλυσης. Εξ ου και το γεγονός ότι φωτογραφίζεται στο κρεββάτι του με το πορτρέτο του Στάλιν ή στο εξώφυλλο ενός βιβλίου του («The year of dreaming dangerously») θα τον δείτε (σε μονταρισμένη φωτογραφία) να περπατά μπροστά σε ένα φλεγόμενο αυτοκίνητο. Ας όψονται οι Γάλλοι που όποια ανοησία δεν καταλαβαίνουν την βαφτίζουν «ριζοσπαστική φιλοσοφία».
Το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου είναι αφιερωμένο στον σταλινισμό και τις σύγχρονες παραφυάδες του. Κανονικά εδώ θα έπρεπε να πω ότι «το βιβλίο μάς θυμίζει τι ήταν ο σταλινισμός και πόσο φριχτά τα εγκλήματά του». Λάθος έκφραση στην Ελλάδα. Η σωστή είναι ότι «το βιβλίο μας μαθαίνει τι ήταν ο σταλινισμός και πόσο φριχτά τα εγκλήματά του».
Αναφέρεται στην περίπτωση του ανώτατου στελέχους του κόμματος, πρωθυπουργού και υπουργού Εξωτερικών Βιατσεσλάβ Μιχαήλοβιτς Μολότοφ. «Στην μακρά σταδιοδρομία του δίπλα στον Στάλιν σιώπησε για όλα τα εγκλήματα, αλλά δεν τόλμησε να πει ούτε λέξη όταν το αφεντικό του τού είπε “θα συλλάβουμε την γυναίκα σου” Στο Πολιτικό Γραφείο απλώς σιώπησε και η Γυναίκα του Πωλίνα συνελήφθη το 1937 κι έμεινε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης μετά τον θάνατο του Στάλιν».
«Ο Μιχαήλ Καλίνιν πρόεδρος του Ανωτάτου Σοβιέτ, από τους πιο στενούς συνεργάτες του Στάλιν, δεν είχε καμιά τύψη και συνέχισε να συνεργάζεται αρμονικά με το αφεντικό του παρά την σύλληψη της γυναίκας του Αικατερίνης την οποία υπεραγαπούσε και με την οποία είχε δύο κόρες. Η Αικατερίνη Καλίνιν έμεινε στα στρατόπεδα από το 1938 έως το 1945 όπου πέρασε φριχτά βασανιστήρια. Αλλά φαίνεται ότι ο Καλίνιν έβρισκε το θάρρος να παρακαλάει τον Στάλιν για την γυναίκα του και εκείνος κάποια στιγμή είπε: “Καλά, ας πάει στο διάβολο η γυναίκα σου. Θα την απελευθερώσω όταν τελειώσει ο πόλεμος”. Όταν η Αικατερίνη επέστρεψε στην Μόσχα από το στρατόπεδο αρνήθηκε να ζήσει με τον άνδρα της στο Κρεμλίνο και πήγε στις κόρες της. Έλεγε ότι δεν μπορούσε να αντέξει την συνάντηση με τον Στάλιν που την έστειλε αθώα στην φυλακή. Ωστόσο στην κηδεία του Καλίνιν το 1946 βρέθηκαν όλοι μαζί, η Αικατερίνη πίσω από το φέρετρο και δίπλα της ο Μπέρια και ο Στάλιν, ο οποίος όπως έγραψαν τότε οι εφημερίδες “βαθιά συγκινημένος της εξέφρασε τα συλλυπητήριά του”. Για να μην ξεχνούμε την σχέση “ηθικής” και “πολιτικής”, ας θυμίσουμε ότι ο Καλίνιν ήταν γνωστός για τα πολλά βιβλία του “για την κομμουνιστική ηθική και την κομμουνιστική διαπαιδαγώγηση”. Οι ομιλίες του στους νεολαίους τυπωνόταν σε εκατομμύρια αντίτυπα…»
Δεν πρέπει βέβαια να ξεχνάμε τις περιβόητες δίκες της Μόσχας στις οποίες εφάρμοσε το σταλινικό δίκαιο ο Αντρέι Βισίνσκι, για τον οποίο ο Εριχ Φρόμ έγραψε ότι «ήταν έτοιμος για όλα, απολύτως για όλα».
Γράφει ο κ. Χατζηπροδρομίδης: «Πριν την Οκτωβριανή επανάσταση, ως Μενσεβίκος και πρόεδρος του δικαστηρίου στην Πετρούπολη ζητούσε να συλλάβει τον Λένιν με την εντολή “Βρείτε συλλάβετε και παραδώστε στην δικαιοσύνη τον Γερμανό κατάσκοπο Βλαντιμίρ Ίλιτς Ουλιάνοφ Λένιν”.
» Δεν είναι τυχαίο που ο Στάλιν εντόπισε και αξιοποίησε ένα τέτοιο χαρακτήρα, του οποίου η ανώτερη νομική μόρφωση, μαζί με την πλήρη έλλειψη αξιών και με απίθανη δυνατότητα προσαρμογής, θα μπορούσε να είναι στο επίπεδο του Σταλινικού οράματος για το “δίκαιο”… τελικά το 1935 τον επέλεξε και τον τοποθέτησε ως ανώτατο κρατικό εισαγγελέα της ΕΣΣΔ, για να αναλάβει τις ευθύνες των σκηνοθετημένων δικών.
» Για πρώτη φορά στην ιστορία της Δικαιοσύνης στα κατηγορητήρια αντί για αποδείξεις περιέχονται οι πιο απίθανες βρισιές όπως: σκουπίδι, κατσαρίδα, πύον, βρώμικα ανθρώπινα περιττώματα, λυσσασμένα και βρώμικα σκυλιά. Έτσι αποκαλούσε ο Βισίνσκι τους στενότερους συνεργάτες του Λένιν, που πρωτοστάτησαν τον Οκτώβριο του 1917 στην επανάσταση. “Για τον Μπουχάριν επινόησε κάτι ιδιαίτερο (λέγεται ότι αυτό του το είπε ο Στάλιν) “καταραμένη διασταύρωση αλεπούς και γουρουνιού”. Τους Ζηνόβιεφ και Καμένεφ τους αποκαλούσε “συμμορία ματωμένων δολοφόνων».
«Οι δίκες των ετών 1936-1939», συνεχίζει ο κ. Χατζηπροδρομίδης δεν είχαν στόχο την αναζήτηση της αλήθειας, την εξεύρεση πρακτόρων, αλλά στόχευαν στην κατάργηση της διάκρισης αλήθειας-ψεύδους, στο τσάκισμα της σπονδυλικής στήλης των ανθρώπων ώστε να χαθεί κάθε κριτήριο αναζήτησης του ορθού και του λογικού».
Ας το κρατήσουμε αυτό «οι δίκες στόχευαν στην κατάργηση της διάκρισης αλήθειας-ψεύδους, στο τσάκισμα της σπονδυλικής στήλης των ανθρώπων ώστε να χαθεί κάθε κριτήριο αναζήτησης του ορθού και του λογικού» για να έρθουμε λίγο στα δικά μας· να γυρίσουμε στην δεκαετία του ’90 την οποία θεωρώ ιδεολογικοπολιτικά σημαντική.
Είναι η δεκαετία που ο εθνικισμός ξανακάνει χωρίς προσωπείο την εμφάνισή του με τον νεομακεδονικό. Παπάδες και φασίστες παίρνουν το πάνω χέρι στην συζήτηση για τα εθνικά· «…τα “παιδιά με τα μαύρα” δεν είναι υπόθεση του τελευταίου χρόνου», έγραψε πρόσφατα ο Νίκος Μιχαλολιάκος. «Ήταν δίπλα σας στα συλλαλητήρια της Θεσσαλονίκης για την Μακεδονία…»
Ήταν επίσης η δεκαετία στην οποία δημιουργείται μια περίεργη όσμωση μεταξύ αριστεράς κι ακροδεξιάς τουλάχιστον σε επίπεδο ρητορικής. Η ακροδεξιά εγκολπώνεται τα αντιιμπεριαλιστικά συνθήματα και η αριστερά ανακαλύπτει ότι το έθνος είναι το τελευταίο οχυρό απέναντι σ’ αυτό που αποκαλεί νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση. Δεν είναι τυχαίο ότι το «Δίκτυο ’21» ήταν ένα αμάλγαμα ακροδεξιών και αριστερών. Και μπορεί στις πλατείες των Αγανακτισμένων να βρέθηκαν μαζί ακροδεξιοί κι αριστεροί αλλά αυτό ήταν σε επίπεδο βάσης. Η δουλειά σε θεωρητικό επίπεδο ξεκινά πιο νωρίς. Στην δεκαετία του ’90 διαμορφώνεται το αποκαλούμενο «φαιοκόκκινο μέτωπο».
Μετά το νεομακεδονικό η τραγωδία της Γιουγκοσλαβίας είναι το δεύτερο πεδίο επιβολής της ενιαίας εθνικο-αντιιμπεριαλιστικής σκέψης στην Ελλάδα. Τα ΜΜΕ αριστερά και δεξιά ήταν μονοφωνικά. Όλοι «μαθαίναμε» ότι οι πολιορκημένοι κάτοικοι του Σεράγεβο ήταν οι επιτιθέμενοι και οι πολιορκητές Σέρβοι αμυνόταν των πάτριων εδαφών τους και της καπιταλιστικής ολοκλήρωσης. Οι περισσότεροι δεν άκουσαν ποτέ τι έγινε στην Σρεμπρένιτσα. Όπως γράφει στο βιβλίο του ο κ. Χατζηπροδρομίδης «την ελληνική κοινή γνώμη και την Αριστερά δεν την συγκίνησαν το ιστορικό ρεκόρ της πολιορκίας στο Σεράγεβο, επί 42 μήνες, απ’ το 1992 έως το 1995, με 12.000 νεκρούς, [ούτε η σφαγή] της Σρεμπρένιτσα τον Ιούλιο του 1995 με πάνω από 8.000 θύματα αμάχους, ούτε η καταστροφή του Βούκοβαρ το φθινόπωρο του 1991. Όλα αυτά αποσιωπούνταν γιατί οδηγούσαν στον θρίαμβο των δικών μας ιδανικών… Όταν αυτή η βία των Σέρβων αδελφών «ήρθε αντιμέτωπη με την ανώτερη βία του ΝΑΤΟ, τότε η ελληνική κοινή γνώμη έμαθε ότι ενημερώθηκε ότι άρχισε ο πόλεμος στην Γιουγκοσλαβία, ενώ βέβαια επρόκειτο για το τέλος του πολέμου…»
Εκείνη της εποχή υπήρχε στα ΜΜΕ μια απίστευτη φρενίτιδα. Λεγόταν στα κεντρικά δελτία ειδήσεων και γραφόταν στις εφημερίδες απίστευτα πράγματα: κοσμητικά επίθετα τύπου «Κόφι Aυνάν», «Xαφιές Σολάνα», ο Κλίντον ήταν «γκριζομάλλα αδελφή» (ναι! το είπε και αυτό ο Xάρυ Kλιν στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του ΣKAΪ), ο κ. Xρήστος Γιανναράς έλεγε τότε για λίγους που δεν ενστερνιζόταν την «εθνικά» ορθή γραμμή, που ήταν η γραμμή του καθεστώτος Μιλόσεβιτς: «Kαι να κρατήσουμε στην μνήμη μας τα ονόματα των σημερινών Kουϊσλινγκ: Δημοσιογράφους, τηλεπαρουσιαστές, πολιτικούς επιφυλλιδογράφους, εκδοτικά συγκροτήματα που λειτουργούν ως λακέδες της Nέας Tάξης…» (Συνέντευξη στην εφημερίδα «Mακεδονία» 7/4/99). Η εφημερίδα «Eλευθεροτυπία» έγραφε στο κύριο άρθρο της (5.5.1999) «Kαι μόνο από σεβασμό προς τους νεκρούς αυτών των [νατοϊκών] δολοφονικών επιθέσεων κατά της δημοσιογραφίας οι μετρημένοι στα δάκτυλα επικριτές [Σ.Σ. των Eλληνικών MME] θα πρέπει επιτέλους να σιωπήσουν».
Το καλύτερο όλων το έγραψε τότε ο καθηγητής της Παντείου Γιώργος Ρούσσης «… όπως την ώρα που κρινόταν ο B’ Παγκόσμιος Πόλεμος, κανενός, πέρα από ελάχιστους δωσίλογους, δεν του πέρασε από το μυαλό να κάνει λόγο για τις δίκες της Mόσχας…» (Ελευθεροτυπία 5.5.1999) έτσι και τότε όποιος σαν τον κ. Χατζηπροδρομίδη και λίγους άλλους έκανε λόγο για τα εγκλήματα του Μιλόσεβιτς ήταν ένας από τους ελάχιστους δωσίλογους.
Θυμάστε αυτό που έγραψε ο κ. Χατζηπροδρομίδης: «Οι δίκες των ετών 1936-1939 στόχευαν στην κατάργηση της διάκρισης αλήθειας-ψεύδους, στο τσάκισμα της σπονδυλικής στήλης των ανθρώπων ώστε να χαθεί κάθε κριτήριο αναζήτησης του ορθού και του λογικού».
Δυστυχώς ο σταλινισμός στοιχειώνει ακόμη σ’ αυτή την χώρα…
Παρουσίαση του βιβλίου «Ο σταλινισμός και οι μεταμοντέρνοι θαυμαστές του», Free Thinking Zone Αθήνα 27.2.2014