Η παραπαιδεία δεν είναι πρόβλημα. Είναι παράγωγο των προβλημάτων που έχει η παιδεία.
Κάθε υπουργός Παιδείας νιώθει ότι έχει μια υποχρέωση: να πατάξει την παραπαιδεία. Γι’ αυτό και αλλάζει το σύστημα των εισαγωγικών εξετάσεων. Κατά περιόδους οι υποψήφιοι εξετάζονται σε τέσσερα μαθήματα και άλλοτε σε οκτώ. Πότε οι εξετάσεις γίνονται στην τρίτη Λυκείου και πότε και στις τρεις τάξεις. Αλλες φορές ο βαθμός του απολυτηρίου σταθμίζεται στη βαθμολογία και άλλες φορές δεν παίζει κανένα ρόλο. Και όμως: είτε με τέσσερα είτε με δεκατέσσερα μαθήματα, είτε με εξετάσεις στην δευτέρα Λυκείου είτε με εξετάσεις μόνο στη τρίτη, οι μαθητές συνεχίζουν να συρρέουν στα φροντιστήρια. Το μόνο που αλλάζει είναι η διδακτέα ύλη. Αλλοτε αγοράζουν υπηρεσίες ενισχυτικής διδασκαλίας σε τρία μαθήματα και άλλες φορές σε έξι. Και όλα αυτά επειδή οι προτεραιότητες των υπουργών μπαίνουν ανάποδα. Αντί να σκέφτονται την ενίσχυση της παιδείας βάζουν στόχο την πάταξη της αποκαλούμενης παραπαιδείας. Αντί να κοιτάνε πώς θα αναβαθμίσουν το δημόσιο σχολείο, τα έχουν βάλει με το ιδιωτικό.
Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Η παραπαιδεία δεν είναι πρόβλημα. Είναι παράγωγο των προβλημάτων που έχει η παιδεία. Οπως δείχνει και στο βιβλίο του «Η ανατροπή του ελληνικού μύθου» ο κ. Γιώργος Χατζητέγας (εκδόσεις Λιβάνη) φροντιστήρια με το έναν ή τον άλλο τρόπο υπάρχουν παντού στη γη. «Το φροντιστήριο», γράφει, «δεν αποτελεί ένα εγχώριο φαινόμενο, αλλά διεθνές και διαχρονικό εκπαιδευτικό γεγονός. Από τα Γερμανικά Nachhilfe, τη Γαλλική Soutien Scolaire, τα Grind Schools της Ιρλανδίας και τα Explicacoes της Πορτογαλίας μέχρι τα Preuniversitario και τα Cursinho pre-vestibular στη Λατινική Αμερική, ο παγκόσμιος χάρτης της εκπαίδευσης μοιάζει επίπεδος… Η Αμερικάνικη φροντιστηριακή αλυσίδα Sylvan Learning Center εισέρχεται στην εκπαίδευση της Γερμανίας δημιουργώντας ένα δίκτυο χιλίων και πλέον φροντιστηρίων. Τα Γιαπωνέζικα Juku του Toru Kumon δημιουργούν μια απίστευτη αυτοκρατορία είκοσι πέντε χιλιάδων φροντιστηρίων σε 43 χώρες και ο Τούρκος φροντιστής Enver Yucel δημιουργεί δίκτυο “test preparations centers” στις ΗΠΑ στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος “No Child Left Behind”, ενώ το Ιταλικό φροντιστήριο CEPU λειτουργεί εδώ και πολλά χρόνια – το πρώτο εισαγόμενο φροντιστήριο στην οδό Μπενάκη…».
Το πρόβλημα λοιπόν της Ελλάδος δεν είναι ότι έχει την κακή παραπαιδεία. Είναι ότι δεν έχει καλή δημόσια Παιδεία. Ακόμη και το γεγονός ότι τα φροντιστήρια ενισχύουν την παπαγαλία, οφείλεται στο γεγονός ότι αυτό ζητάει το δημόσιο σύστημα παιδείας. Αν είχαμε ένα σοβαρό σχολείο, τα φροντιστήρια πιθανότατα δεν θα εξαφανίζονταν. Απλώς θα προσαρμόζονταν στις ανάγκες της αγοράς τους. Αν το εξεταστικό σύστημα ζητούσε από τους υποψήφιους κριτική σκέψη, την κριτική σκέψη θα καλλιεργούσαν και τα φροντιστήρια. Οσοι από τους παλιότερους θυμούνται την εποχή που η ύλη των εξεταζόμενων μαθημάτων δεν ήταν συγκεκριμένη, τα φροντιστήρια ενίσχυαν πραγματικά την διδασκαλία.
Δεν ξέρουμε αν μπορεί ποτέ να εξαλειφθεί η παραπαιδεία. Οπου υπάρχουν σχολεία και εξετάσεις θα υπάρχει και ενισχυτική διδασκαλία. Το ζήτημα είναι να γίνει έτσι η δημόσια παιδεία, έτσι ώστε να γίνει ωφέλιμη και η παραπαιδεία.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 25.7.2008