Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αρκετοί «καβγάδες» στις HΠA γύρω από το αν οι εκδότες βιβλίων ενδιαφέρονται πραγματικά για την αλήθεια του υλικού των μη-φανταστικών βιβλίων που εκδίδουν.
Πόσο πραγματικά είναι τα μη-φανταστικά βιβλία που κυριαρχούν πλέον στην εκδοτική αγορά; Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αρκετοί «καβγάδες» στις HΠA γύρω από το αν οι εκδότες βιβλίων ενδιαφέρονται πραγματικά για την αλήθεια του υλικού των μη-φανταστικών βιβλίων που εκδίδουν. Η αντιπαράθεση επανήλθε στο προσκήνιο για άλλη μια φορά με αφορμή ένα νέο βιβλίο για τους Kλίντον στο οποίο η κα Kλίντον κατηγορείται ότι έκανε μια αντισημιτική μομφή κατά τη διάρκεια μιας έντονης συζήτησης που είχε το 1974. Η ίδια αρνείται την κατηγορία.
Ο τίτλος του βιβλίου είναι «State of a Union: Inside the complex marriage of Bill and Hilary Clinton» (Harper Collins). Ο συγγραφέας, Tζέρι Oπενχάιμερ, ένας πρώην ρεπόρτερ για την εφημερίδα «The National Enquier», κατονομάζει τρεις πηγές για να υποστηρίζει τα όσα γράφει. Ωστόσο αμέσως μετά την έκδοση του βιβλίου οι πηγές του τον διέψευσαν.
Η δημοσιογραφία αντίθετα, έχει αυστηρά στάνταρ: οτιδήποτε τυπώνεται πρέπει να αληθές και όχι απλώς υποψία να είναι ψευδές. Ο πρώτος κανόνας της δημοσιογραφίας είναι «μην εφευρίσκετε». Kαμία τέτοια αρχή, όμως, δεν ισχύει στις εκδόσεις βιβλίων.
Στους εκδοτικούς οίκους η διαδικασία της εξονυχιστικής έρευνας ενός βιβλίου εξαντλείται στην προστασία απέναντι στις συνέπειες από το νόμο, κυρίως μηνύσεις για συκοφαντία, παραβάσεις του νόμου περί πνευματικών δικαιωμάτων και αδιαφορία π.χ. το να σιγουρευτούμε ότι η συνταγή σε ένα βιβλίο μαγειρικής δεν θα σταθεί η αιτία να πεθάνει κάποιος που θα την δοκιμάσει. Βασικά δικηγόροι διαβάζουν προσεκτικά το χειρόγραφο, επιλέγουν τα κομμάτια που ενέχουν κινδύνους και αποφασίζουν για το κατά πόσο το βιβλίο μπορεί να εκδοθεί χωρίς να υπάρξουν συνέπειες.
Οι εκδότες φροντίζουν με επιμέλεια να γνωρίζουν το ιστορικό, την φήμη και την ικανότητα των συγγραφέων τους. Όμως μια εταιρία που εκδίδει χιλιάδες βιβλία κάθε χρόνο απλά δεν μπορεί να ελέγχει το πόσο αληθινό είναι, τα γεγονότα που αναφέρονται μέσα σ’ αυτό. Έτσι λοιπόν για να προστατεύσουν τους εαυτούς τους σχεδόν κάθε συμβόλαιο απαιτεί από τους συγγραφείς να εξασφαλίζουν τους εκδότες. Με δύο λόγια ο ίδιος ο συγγραφέας είναι αυτός που ελέγχει το κατά πόσο αληθινά είναι τα όσα αναφέρονται στα βιβλία τους.
Υπάρχουν όμως και κάποια ακόμη θέματα στα οποία πρέπει κανείς να δώσει προσοχή! Ένα συγγραφέας βιβλίων είναι ένας ανεξάρτητος εργολήπτης που δεν πειθαρχεί στους ίδιους κανόνες με τον ρεπόρτερ ειδήσεων, ο οποίος για παράδειγμα είναι υπάλληλος και του οποίου η ακεραιότητα είναι όρος απαράβατος για την εργασία του. Επιπλέον μια εφημερίδα, ή ένας ραδιοτηλεοπτικός σταθμός, ή ένα περιοδικό αποτελούν φίρμες και το κοινό γνωρίζει ακριβώς τι να περιμένει από αυτές. Οι άνθρωποι δεν αγοράζουν βιβλία με κριτήριο το όνομα του εκδότη. Αν οι εκδότες φαίνονται να είναι απαθείς σε σχέση με το αν ένα βιβλίο είναι σωστό ή λάθος συμβαίνει ίσως γιατί οι αναγνώστες θα αντιμετωπίσουν με επιείκεια το βιβλίο όχι όμως και την αγαπημένη τους εφημερίδα.
Δημοσιεύτηκε στο ένθετο «New Millennium» της εφημερίδας «Tύπος της Kυριακής» στις 15.10.2000